Asteroidet: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Korrigjim gabim shtypi Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni Android |
||
Rreshti 3:
'''Asteroid''' ështe një trup qiellor qe vertiten rreth ''[[Dielli]]t'' sipas orbitash te perfshira kryesisht ndërmjet orbitave te [[Marsi]]t dhe te [[Jupiteri]]t. Quhen gjithashtu edhe '''planetoidë''', por sot kjo fjalë ka marre tjetër kuptim. Janë planete shumë te vegjel. Me i madhi prej tyre, [[Ceres]]i, e ka diametrin prej 800 km.
Ne vitin 1772, [[Johann Elert Bode]], duke llogaritur largesine e planeteve te njohur, verejti një farë lidhjeje reciproke ndërmjet tyre (Rregulli i Titius-Bodes) dhe arriti ne përfundimin se ndërmjet Marsit dhe Jupiterit duhej te ndodhej edhe një [[planeti|planet]] i panjohur gjer atehere. Me 1800, astronomi italian [[Giuseppe Piazzi]] zbuloi një objekt te ngjashem me një yll, që rezultoi se vertitej rreth Diellit pikerisht ne largesine qe pritej. Ky trup u quajt Ceres (Cerera). Ne vitin 1802 Olbersi zbuloi një planet tjetër te vogle, Pallasin (Palladën). Një vitin 1804 u zbulua Junona, me 1807 Vesta, dhe pas shumë vite shkeputjeje, me 1845 Astreja, e kështu me radhe. Që atëherë janë zbuluar një numer i madha asteroidesh. Ky numer pati rritje pas vitit 1891, kur u përdor fotografia. Tashmë u janë llogaritur orbitat më shumë se 1700 trupave të tille. Mendohet se numri i pergjithshem i tyre arrin ne disa dhjetra mijera, megjithese shumë prej tyre janë teper te vegjel dhe nuk mund te vrojtohen. Rreth 97% e asteroideve te studiuar qarkullojne rreth Diellit në orbita që perfshihen midis atyre te Marsit dhe te Jupiterit. Jashtë qendersia e mesatare e orbitave te tyre është 0.15, por ka disa
Forca turbullese e [[Jupiteri]]t ne zonen ku qarkullojne shumica e asteroideve ben edhe ne keta te ndjehet po ai efekt qe ushtron [[Saturni]] mbi unazen e vet. Kështu, ne zonen ne fjale verehen breza te zbrazet (intervalet ose dritaret e Kirkvudit, sipas emrit te asronomit qe e zbuloi).
| |||