Wikipedia

Abdyl Hamiti II: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
No edit summary
Rreshti 3:
Modernizimi i Perandorisë Osmane ndodhi gjatë sundmit të tij, që përfshinte reformën e burokracisë, zgjerimin e Hekurudhës së [[Rumelia|Rumelisë]] dhe Hekurudhës së [[Anadolli|Anadollit]] dhe ndërtimin e Hekurudhës së [[Bagdadi|Bagdadit]] dhe Hekurudhës së [[Meka|Hexhazit]]. Përveç kësaj, u krijua një sistem për regjistrimin e popullsisë dhe kontrollin e shtypit së bashku me ligjin e parë modern vendas për shkolla në vitin 1898. Më të gjerat nga këto reforma ishin në arsim: u krijuan shumë shkolla profesionale, duke përfshirë Shkollën e Drejtësisë, Shkollën e Arteve, Shkollën e Tregtisë, Shkollën e Inxhinierisë Civile, Shkollën Veterinare, Shkollën Doganore, Shkollën e Bujqësisë, Shkollën Gjuhësore etj. Universiteti i Stambollit, megjithëse i mbyllur nga Abdyl Hamiti në vitin 1881, u rihap në vitin 1900 dhe një rrjet i shkollave të mesme, fillore dhe ushtarake u shtri në të gjithë perandorinë. Sistemet hekurudhore dhe telegrafike u zhvilluan kryesisht nga firma gjermane.<ref name="britannica.com" /> Midis viteve 1871 dhe 1908, [[Porta e Lartë]] kështu "arriti një shkallë të re të elaborimit dhe artikulimit organizativ".<ref>Carter Vaughn Vaughn Findley, 'Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire: The Sublime Porte, 1789-1922,' Chapter, 6, 'Restoring political balance: the first constitutional period and return to sultanic dominance.'</ref><ref>{{cite web|title=Abdul Hamid II Collection -About this Collection- Prints & Photographs Online Catalog (Library of Congress)|url=http://www.loc.gov/pictures/collection/ahii/|website=www.loc.gov|language=en|accessdate=2015-09-30}}</ref>
 
Për më tepër, Abdyl Hamiti u quajtsulmua edheshpesh dhe u quajt "sulltani i kuq" nga gazetarët perëndimorë pro sionistë, për shkak të masakrave të kryera kundër armenëve gjatë sundimit të tij dhe për shkak të pretendimeve të rreme sipas tyre për përdorimin e policisë sekrete për të heshtur disidentët dhe [[Xhonturqit|republikanizmin]].<ref name="NYtimes25April1909">{{cite news|url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9501E1D8173EE033A25756C2A9629C946897D6CF&scp=9&sq=abdul+the+damned&st=p|title=Sultan beaten, capital falls, 6,000 are slain|date=25 prill 1909|newspaper=[[The New York Times]]|language=en}}</ref><ref name="Hamamdjian2004">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=oV95BIPvGYwC&pg=PR11|title=Vahan's Triumph: Autobiography of an Adolescent Survivor of the Armenian Genocide|author=Vahan Hamamdjian|publisher=iUniverse|language=en|year=2004|isbn=978-0-595-29381-0|page=11}}</ref> Këto iniciativa çuan në një përpjekje të dështuar për ta vrarë në vitin 1905.<ref name="Panossian2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cEL-CuhdWU4C&pg=PA165|title=The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars|author=Razmik Panossian|date=13 gusht 2013|publisher=Columbia University Press|language=en|isbn=978-0-231-13926-7|page=165}}</ref>
 
Si pasojë e gjendjes përkeqësuese të Perandorisë Osmane pas rrëzimit të Abdyl Hamitit, Rafa Tevfik Bölükbaşı, i cili ishte anëtar i Komitetit të Bashkimit dhe Përparimit (''İttihat ve Terakki Cemiyeti''), i cili rrëzoi nga froni Abdyl Hamitin II, shkroi një poemë të quajtur "İstimdad", e cila tregon pendim e turqve në lidhje me rrëzimin e Abdyl Hamitit.<ref>{{Cite book|title=Lions of the golden apple|language=en|last=Effendi|first=Ayberk|publisher=Haqqbutler|year=2011|isbn=|location=Gjermani|pages=167–170|via=}}</ref>
 
Zbatoi ndaj shqiptarëve politikën e mohimit të të drejtave kombëtare dhe të shkombëtarizimit.<ref name="BöhlerBorodziej2014">{{cite book|author1=Jochen Böhler|author2=Wlodzimierz Borodziej|author3=Joachim von Puttkamer|title=Legacies of Violence: Eastern Europe’s First World War|language=en|url=https://books.google.com/books?id=jXnpBQAAQBAJ&pg=PA38|date=27 shkurt 2014|publisher=De Gruyter|isbn=978-3-486-85756-6|page=38}}</ref> Abdyl Hamiti II kundërshtoi të gjitha kërkesat e [[Lidhja e Prizrenit|Lidhjes Shqiptare të Prizrenit]] dhe e shtypi atë me dhunë, ndërsa nga ana tjetër mbante me privilegje krerët feudalë shqiptarë, që u shërbenin interesave të sundimit osman. Populli shqiptar bëri kryengritje të armatosura të njëpasnjëshme kundër tiranisë së Abdyl Hamitit në fund të shek. XIX deri në fillim të shek. XX. Shqiptarët morën pjesë në shpartallimin e komplotit të organizuar nga sulltani më 13.04.1909 kundër regjimit kushtetues. Më dështimin e komplotit Abdyl Hamiti u hoq nga froni.
 
== Referimet ==
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Abdyl_Hamiti_II"