Lumi i Amazonës: Dallime mes rishikimesh

'''Amazona''' (Rio Amazonas) është lum në [[Amerika Jugore|Amerikën Jugore]] i cili ka ndërtuar sistemin më të madh ujor në [[bota|botë]]. Amazona rrjedh nëpër [[Peruja|Peru]], [[Brazili|Brazil]] dhe pjesërisht si lum kufitar nëpër [[Kolumbia|Kolumbi]]. Burimi i Amazonës gjendet në [[Andet|malet Ande]], prej nga lumi rrjedh në drejtim të perendimit. Amazona ka disa lumenj burimor, më së shpeshti merret si lum burimor [[Ukajali]], rrallë [[Mranon]]. Amazona bashkë me Ujakalin dhe lumin [[Apurimak]] ka gjatësi rreth 7100&nbsp;km, ndërsa gjatësia e Amazonës me Maronin arrinë rreth 6400&nbsp;km. Në rrjedhjen e mesme, nga grykderdhja [[Javari]] e deri te grykderdhja Rio Negro, Amazona bart emrin [[Solimôes]]. Në këtë pjesë gjerësia e lumit arrinë edhe deri në 20&nbsp;km, derisa në rrjedhën e poshtme edhe deri në 100&nbsp;km. [[Prurja]] maksimale në grykëderdhje arrinë 300 000 m kub në second (prurja mesatare arrinë rreth 120 m³/s), përkatësisht sasia më e madhe e ujit se e të gjithgjithe lumejve të Evropës sëbashku.<ref>R.Çavolli, Gjeografia Regjiopnale e Amerikës, Austarlisë dhe Oqeanisë, ETMM , Prishtinë 1983</ref> Kjo sasi e madhe e ujit të ëmbël shkakton fenomenin se uji në [[Oqeani Atlantik|Oqeanin Atlantik]] edhe 400&nbsp;km nga grykëderdhja edhe më tutje është i ëmbël. Lumin Amazona e zbuloi dhe e kaloi në vitin [[1541]] hulumtusi spanjol [[Fransisko de Orelana]].