Sistemi i organeve të frymëmarrjes: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Tegel (diskuto | kontribute) v U kthyen ndryshimet e 79.106.161.226 (diskutimet) në versionin e fundit nga 185.226.91.185. Etiketa: Rollback |
|||
Rreshti 1:
===[[Sistemi]] I organeve të frymëkembimit===
<br/>
Organet e
Organet e frymekembimit te njeriu përbëhen nga: '''zgavra e hundës''','''faringu''','''
==Rrugëtimi I ajrit nga hunda në mushkëri==
<br/>
Gjatë frymëmarrjes ajri fillimisht hyn në zgavrat e [[hundës]],vazhdon në [[fyt]],[[laring]],[[trake]].
'''Trakea''' degëzohet në dy bronke të cilat hyjnë në të dy krahët e mushkërive.Në mushkëri bronket degëzohen në gypa më të hollë-bronkiole dhe përfundojnë verbtas në qeska ajrore apo alveole.Në zgavrat e hundës ajri nxehet dhe furnizohet me lagështi,kurse mukoza e hundës së bashku me qimet e ndal depërtimin e pluhurit dhe të mikrobeve në organet e frymëmarrjes.[[Ajri]] nga hundët kalon në fyt(faring).
'''Fyti (faringu)'''-është vend I kryqëzimit të rrugëve të frymëmarrjes dhe tretjes së ushqimit.[[Ajri]] nga zgavra e hundës nëpër fyt kalon në laring,ndërsa ushqimi nga goja futet në kapërcall.Edhe fyti është I mbështjellë me mukozë në të cilën mblidhet pluhuri I cili përmes lëngut jargor gjatë kollitjes hudhet në ambientin e jashtëm.
<br/>
<br/>
'''Laringu'''-është pjesë fillestare e trakesë,në të vjen ajri nga fyti.Shërben edhe si organ ku prodhohet zëri.
'''Trakea (gabzheri)'''-fillon nga pjesa e poshtme e laringut,përbëhet prej 15-20 unazave kërcore elastike.Ndryshe prej organeve të tjera gypore,trakea ështe gjithmonë e hapur,sepse muret e saj janë të përforcuara me unaza kërcore.Sipërfaqja e brendshme e trakesë është e veshur me epitel qepallor.Në pjesen e poshtme trakea degëzohet në dy bronke,të cilat më tutje ndahen në bronkiole,bronkiolet përfundojnë verbtas në alveole.Mushkëritë e njeriut përmbajnë prej 300-400 milionë alveole, me sipërfaqe të përgjithshme prej 100m2.
'''Mushkëritë'''-janë të vendosura në kafazin e krahërorit,mbi diafragmë.Përbëhen nga dy krahu I majtë dhe I djathtë.Krahu I djathtë ka tri rezhde,kurse I majti ka dy rezhde.Krahët e mushkërive kanë ndërtim shpuzor,përbëhen nga gypa të shumtë të bronkieve dhe bronkioleve.
'''Krahët mushkërorë''' janë të mbështjellur me një cipë të hollë-pleurë. [[Pleura]] përbëhet nga dy cipa:njëra cipë mbështetet në mushkëri,kurse cipa tjetër në kafazin e krahërorit.Hapësira ndërmjet këtyre dy cipave është e mbushur me lëng që e pengon fërkimin gjatë frymëmarrjes.'''Mushkëritë''' nuk kanë qeliza nervore,andaj kjo është arsyeja që në mushkëri nuk ndiejmë dhimbje.
==Frymëmarrja mushkërore==
<br/>
Marrja dhe nxjerrja e ajrit përmes mushkërive quhet '''''frymëmarrje mushkërore'''''.Zgjerimi i mushërive bëhet me aktivitetin e muskujve ndërbrinjorë dhe të diafragmës.Me aktivitetin e muskujve ndërbrinjorë,brinjët ngriten lart,kurse diafragma lëshohet poshtë.Kështu rritet vëllimi i kafazit të krahërorit e me këto edhe vëllimi i mushkërive.Kjo ishte frymëmarrja,pastaj pason frymënxjerrja,muskujt ndërbrinjorë relaksohen,brinjët lëshohen,diafragma ngritet lartë,zvogëlohet vëllimi i kafazit të krahërorit dhe mushkërive.
Frymëmarrja dhe frymënxjerrja kontrollohen nga një qendër ne tru '''(palca e zgjatur)''' e cila nuk vepron drejtpërdrejt në mushkëri,por në muskujt që marrin pjesë në '''''procesin e frymëmarrjes.'''''
==Frymëmarrja qelizore==
<br/>
'''''Si sëmundje më të shpeshta të organeve të frymëmarrjes janë'''''
* ''tuberkulozi'',
* ''difteria'',
* ''bronhitisi'',
* ''kallja e mushkërive'',
▲cvxcvcvcv si dcxhe këmbimi i gazrave në mes të lëngjeve trupore dhe qelizave quhet '''''frymëmarrje qelizore'''''.
* ''angjina'',
▲==Svvcxëmundjet e organeve të frymëmarrjes==
* ''astma'',
* ''
Referimet:<ref name="Ismet D.Bajraktari" >Ismet D.Bajraktari</ref><ref name="Fetah M.Halii">Fetah M.Halii</ref><ref name="Agim M.Gashi">Agim M.Gashi</ref>
| |||