Tërmeti i 26 nëntorit 2019 në Shqipëri: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Rreshti 113:
 
== Dëmet ==
Dëme u shënuan kryesisht në qytetin e Durrësit dhe fshatin e [[Kodër-Thumana|Kodër-Thumanës]], të cilat ndodhen afër epiqendrës së tërmetit.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/IB_Albania_Earthquake_271119.pdf|title=Information Bulletin (International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies)|language=anglisht}}</ref> Dy hotele dhe dy pallate u shembën në Durrës.<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.dw.com/en/albania-earthquake-tears-prayers-in-village-near-epicenter/a-51442555|title=Albania earthquake: Tears, prayers in village near epicenter|language=anglisht}}</ref> Katër ndërtesa, përfshirë një pallat 5-katësh u shembën në Kodër-Thumanë e cila u godit më rëndë nga tërmeti.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> Qyteti i Laçit u dëmtua gjerësisht.<ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.voanews.com/europe/albania-search-rescue-operation-earthquake-survivors-ends|title=Albania Search, Rescue Operation For Earthquake Survivors Ends|language=anglisht}}</ref> Gjendja e jashtëzakonshme që do të zgjaste 30 ditë u shpall nga qeveria shqiptare për Durrësin, Thumanën dhe Tiranën e më vonë u zgjerua për Laçin dhe Lezhën.<ref name=":4" /><ref name=":3" /><ref name=":5">{{Cite web|url=https://www.euronews.com/2019/11/30/plea-to-help-albanian-earthquake-survivors-as-durres-search-resumes|title=Plea to help Albanian earthquake survivors as Durres search resumes|language=anglisht}}</ref> Tërmeti u ndoq nga pasgoditje të cilat drodhën strukturat e dëmtuara gjatë tërmetit dhe shkaktoi frikë midis qytetarëve.<ref name=":6">{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/11/albania-search-quake-victims-ends-death-toll-rises-51-191130140408252.html|title=Albania's search for quake victims ends as death toll rises to 51|language=anglisht}}</ref> Rrjedhimisht një numër shtëpish nuk ishin më të banueshme.<ref name=":5" />
 
Qindra [[Forcat Tokësore Shqiptare|ushtarë shqiptarë]] dhe rreth 2,000 [[Policia e Shtetit (Shqipëri)|oficerë policie]] u dërguan në zonat e prekura nga tërmeti.<ref name=":7">{{Cite web|url=https://www.irishtimes.com/news/world/europe/earthquake-in-albania-leaves-at-least-21-dead-and-600-injured-1.4095283|title=Earthquake in Albania leaves at least 2151 dead and 600 injured|language=anglisht}}</ref> Ata u ngarkuan me detyrën e ndihmesës në operacionet e kërkim-shpëtimit si dhe në ngritjen e çadrave dhe kampeve të strehimit për njerëzit e mbetur tashmë pa shtëpi.<ref name=":7" /> 300 çadra emergjencash u ngritën pranë stadiumit të Durrësit dhe në Thumanë për të strehuar rreth 1,000 persona.<ref name=":8">{{Cite web|url=http://www.tiranatimes.com/?p=143581|title=Albanians inside the country and beyond in solidarity with earthquake victims|language=anglisht}}</ref><ref name=":2" /> Trupat shqiptare që punonin me mjete të kufizuara shpëtuan njerëz nga rrënojat të mbështetur nga 250 trupa nga SHBA dhe vende të ndryshme europiane.<ref name=":9">{{Cite web|url=https://www.straitstimes.com/world/europe/search-ends-for-survivors-of-albanian-quake-as-death-toll-reaches-51|title=Search ends for survivors of Albanian quake as death toll reaches 51|language=anglisht}}</ref>
 
Duke qenë se tërmeti i fundit i fuqishëm e goditi vendin në vitin 1979, Shqipëria kishte një mungesë të eksperiencës dhe ekspertizës në operacionet e shpëtimit.<ref name=":10">{{Cite web|url=https://www.euronews.com/2019/11/28/albanians-sleeping-in-cars-at-roadside-to-stay-safe-after-deadly-quake|title=Albanians sleeping in cars at roadside to stay safe after deadly quake|language=anglisht}}</ref> Rrjedhimisht, ekipe shpëtimi me pajisje të specializuara, qen nuhatës dhe furnizime të tjera emergjencash mbërritën në Shqipëri nga vendet fqinje dhe Europa për të ndihmuar në operacionet e kërkimit si dhe për të ndihmuar ata të mbetur të pastrehë.<ref name=":10" /><ref>{{Cite web|url=https://apnews.com/7d564539846b4e1ba77256d8ca0bed99|title=Hopes fade for any more survivors in Albania quake; 40 dead|language=anglisht}}</ref> Shumë njerëz të pastrehë në Kodër-Thumanë kaluan dy netë në çadra duke refuzuar për të qendruar në hotelet në Detin Adriatik. [[RENEA|Forcat Speciale RENEA]] vijuan të kërkonin për disa njerëz që u raportuan të humbur dhe të paktën 45 persona u nxorrën të gjallë nga rrënojat.<ref>{{Cite web|url=https://joqalbania.com/artikull/656620.html|title=Të dhëhat deri tani: 42 të vdekur, 45 të nxjerrë gjallë e 750 të plagosur|language=shqip}}</ref>
 
Sipas informacioneve zyrtare 51 vetë humbën jetën - 25 në Durrës, 25 në Thumanë dhe 1 në Lezhë.<ref name="Vilater"/> Midis viktimave ishin dhe 710 fëmijë të moshave 2-810 vjeç.<ref name=":3" /> Pas tërmetit, humbën jetën edhe 2 persona nga Kurbin, njëri nga plagosjet e tyre në spital dhe një tjetër përmes vetëvrasjes, për shkak të stresit post-traumatik.<ref name="Vilater">{{cite news|last=Vila|first=Janula|title=Shuarja e 51 jetëve, orët e ankthit dhe shpresa për t’i gjetur gjallë, historitë tronditëse të 26 nëntorit, lëkundjet që shuan shumë ëndërra|url=https://dosja.al/dosja-termeti-shuarja-e-51-jeteve-oret-e-ankthit-dhe-shpresa-per-ti-gjetur-gjalle-historite-tronditese-te-26-nentorit-lekundjet-qe-shuan-shume-enderra/|agency=Dosja|date=29 December 2019|accessdate=31 January 2020|url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Pasgoditjet, disa prej të cilave ishin të fuqishme, e bënë të vështirë punën e ekipeve të shpëtimit. Ministrja e Shëndetësisë Ogerta Manastirliu fillimisht deklaroi mbi 900 të plagosur nga të cilët 731750 ishin trajtuar në spitalet e Durrësit dhe Tiranës.<ref name=":3" /> Ministria e Shëndetësisë raportoi se ishin 62 vetë ishin në gjendje të stabilizuar dhe 35 të tjerë ishin nën kujdes intensiv.<ref>{{Cite web|url=https://www.albaniandailynews.com/index.php?mod=2&idm=37621|title=No. of Injured from Earthquake Rises to 900|language=anglisht}}</ref> 5,200 banorë mbetën të pastrehë.<ref name=":3" />
 
Një banesë e zotëruar prej ushtrisë shqiptare në Durrës, qendra sociale në Tiranë dhe ndërtesa të ndryshme private siç ishin 90 palestra në Krujë, Tiranë, Lezhë, Durrës dhe hotele në Vlorë, Durrës dhe Tiranë u përshtatën e u hapën për të strehuar njerëzit e mbetur pa shtëpi.<ref name=":8" /> Rreth 2,500 persona janë strehuar në hotele,<ref name=":6" /> 2,100 të tjerë në çadra<ref name=":10" />, ndërsa të tjerë të prekur nga tërmeti fjetën në palestra ose makinat e tyre.<ref>{{Cite web|url=https://www.euronews.com/2019/11/28/albania-s-flag-day-marked-by-rescuers-amid-rubble-of-deadly-earthquake|title=Albania's Flag Day marked by rescuers amid rubble of deadly earthquake|language=anglisht}}</ref><ref name=":0" /> Në Durrës, autoritetet shpërndanë ushqim dhe zëra dolën në sipërfaqe se disa njerëz nuk kishin marrë akoma ndihma.<ref name=":9" /> Për shkak të arsyes së sigurisë, disa njerëz nuk u lejuan të hynin në shtëpitë e tyre e u bënë të varur prej donacioneve të ushqimit<ref name=":9" /> derisa inxhinierët t'i kontrollojnë ato.<ref name=":10" /> Prej frikës së shkaktuar prej tërmetit, kishte banorë që nuk donin të ktheheshin në banesat e tyre.<ref name=":3" />
 
Pesëqind persona të mbetur pa shtëpi janë vendosur në Kosovë, në një kamp në Prizren të krijuar nga qeveria e Kosovës.<ref name=":11">{{Cite web|url=https://www.voanews.com/europe/albania-seeks-international-support-earthquake-recovery|title=Albania Seeks International Support for Earthquake Recovery|language=anglisht}}</ref><ref name=":0" /> Të tjerë janë strehuar në bashkitë kosovare të Lipjanit me 3 familje, 1110 familje me 48 veta në Podujevë dhe 70 veta në Malishevë.<ref>{{Cite web|url=https://kosova.info/komuna-e-malisheves-i-kemi-akomoduar-rreth-70-persona-te-prekur-nga-termeti-ne-shqiperi/|title=Komuna e Malishevës: I kemi akomoduar rreth 70 persona të prekur nga tërmeti në Shqipëri|language=shqip}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indeksonline.net/komuna-e-lipjanit-formon-komision-per-pranimin-e-personave-te-prekur-nga-termeti/|title=Komuna e Lipjanit formon komision për pranimin e personave të prekur nga tërmeti|language=shqip}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kosova.info/48-persona-nga-shqiperia-strehohen-ne-podujeve/|title=48 persona nga Shqipëria strehohen në Podujevë|language=shqip}}</ref> Të tjerë të pastrehë kanë shkuar në Shqipërinë lindore.<ref name=":6" />
 
Presidenti Ilir Meta, Kryeministri Edi Rama dhe Kryetari i Opozitës Lulzim Basha vizituan epiqendrën e tërmetit për të parë nga afër situatën.<ref>{{Cite web|url=https://www.voanews.com/europe/strongest-quake-decades-kills-least-25-albania|title=Strongest Quake in Decades Kills at Least 25 in Albania|language=anglisht}}</ref> Armiqësia shpesh e tensionuar politike midis Metës, Ramës dhe Bashës u vu mënjanë teksa që të tre u përfshinë në përpjekjet e ndihmave.<ref name=":3" /><ref name=":11" /> Qendra operacionale kombëtare u krijuan nga qeveria shqiptare si dhe një linjë telefonike për njerëzit e prekur që kanë nevojë për rroba ose ushqim.<ref name=":6" />
 
Turqia evakuoi 2325 shtetas të saj nga Shqipëria në një spital në provincën e Izmirit.<ref>{{Cite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/turkeys-aid-will-never-be-forgotten-albanian-pm-149210|title=Turkey's aid will never be forgotten: Albanian PM|language=anglisht}}</ref> Baza Ashraf-3, e përdorur nga 4,000 anëtarë të MEK ose njohur ndryshe si Muxhahedinë, kishte pësuar dëme të konsiderueshme dhe viktima.<ref>{{Cite web|url=http://balkanspost.com/article/854/earthquake-destroys-pmoi-ncr-base-albania|title=Devastating earthquake destroys the PMOI/NCR base in Albania, possibly dozens dead, survivors blame Iran|language=anglisht}}</ref>
 
Më 30 nëntor Kryeministri Rama deklaroi fundin e operacionit të kërkim-shpëtimit pasi nuk mendohej të kishte më trupa nën rrënoja.<ref name=":6" /> Sipas deklaratës së tij, rreth 2,000 njerëz ishin plagosur nga tërmeti gjithsej dhe më shumë se 4,000 të mbetur pa shtëpi. Shifrat fillestare treguan se më shumë se 1,465 ndërtesa në Tiranë pësuan dëmtim serioz, si dhe rreth 965 ndërtesa në Durrës.<ref>{{Cite web|url=https://apnews.com/0d5f6afacf034e7982e31112e7a6f1e3|title=Albania's search for quake victims ends; death toll up to 51|language=anglisht}}</ref><ref name=":6" /><ref name=":12">{{Cite web|url=https://www.dw.com/en/albania-quake-toll-hits-51-as-search-for-survivors-ends/a-51483420|title=Albania quake toll hits 51 as search for survivors ends|language=anglisht}}</ref><ref name=":5" /> Funerali i parë për viktimat u mbajt të premten me qindra pjesëmarrës duke përfshirë Presidentin Meta dhe Kryeministrin Rama.<ref name=":6" /><ref name=":12" /><ref name=":5" />
 
Dëmi i tërmetit po kontrollohet prej inxhinierëve civil nga Bashkimi Europian, Shtetet e Bashkuara dhe ekspertë vendas për të vendosur nëse ndërtesat janë strukturalisht të sigurta ose jo, kanë nevojë të shemben apo të suvatohen.<ref name=":11" /><ref name=":0" /><ref name=":13">{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-albania-quake-budget/albania-says-rebuilding-after-quake-wont-hit-other-spending-priorities-idUSKBN1Y71XX|title=Albania says rebuilding after quake won't hit other spending priorities|language=anglisht}}</ref> Hedhja në erë e ndërtesave të pabanueshme tashmë ka nisur.<ref name=":12" /><ref name=":6" /><ref name=":13" /> Prokuroria urdhëroi të martën policinë dhe autoritetet bashkiake për lista të ndërtesave të dëmtuara përpara se leja për shpërthim të jepej për shkak të hetimeve që po vijojnë.<ref>{{Cite web|url=https://www.albaniandailynews.com/index.php?idm=37717&mod=2|title=Prosecution Order, No Earthquake-Affected Building to Be Demolished|language=anglisht}}</ref>
 
== Pasoja ==