[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Etiketat: Reverted Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Etiketat: Reverted Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Rreshti 2:
'''Teufik Gjyli''' ([[Shkodra|Shkodër]], 29 Janar 1903 - 6 Shkurt 1969) arsimtar dhe shkrimtar për fëmijë.
 
= Biografia =
Lindi në [[Shkodra|Shkodër]] me 29 janar 1903, i biri i Reshitit të Mehmet Gjylit, familje me prejardhje nga [[Ulqini]].<ref>{{Cite book|title=Shkodra dhe motet: Pemë gjenealogjike familjesh shkodrane|last=Bushati|first=Hamdi|publisher=Idromeno|year=1999|isbn=|location=|pages=29|volume=3|authorlink=Hamdi Bushati}}</ref> Arsimin fillor dhe të mesëm e nisi dhe e kreu në Shkodër. Punoi në arsim nëpër fshatrat e rrethit të Shkodrës<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.shkodradaily.com/2017/05/teufik-gjyli.html|title=Na ishte njëherë një përralltar... Teufik Gjyli|date=31 maj 2017|website=shkodradaily.com|last=Bushati|first=Xhahid}}</ref> dhe më 1934 së paku, ka qenë mësues në shkollën fillore mashkullore ''Haslikaj''.<ref>{{Harvnb|Juka|2018|page=135.}}</ref> Më 1935 në një mbledhje me bashkëqytetarë dhe kolegë, ku u kuvendua botimi i një të përkohshmeje dhe emërtimi i saj.<ref>{{Cite web|url=http://www.panorama.com.al/mbledhja-e-intelektualeve-shkodrane-propozimet-e-migjenit-dhe-luarasit/|title=Mbledhja e intelektualëve shkodranë, propozimet e Migjenit dhe Luarasit|date=29 shkurt 2016|publisher=Panorama|website=panorama.com.al|first=Besnik|last=Dizdari|authorlink=Besnik Dizdari}}</ref> Më 1937 ka qenë sekretar i shoqatës "Vllaznija".<ref>{{cite book|title=Shkodra në Triumfin e Legalitetit|author=Gëzim H. Juka|location=Tiranë|publisher=Reklama|page=177|isbn=9789928125941|date=2014}}</ref> Me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin e Shqipërisë]], [[Mbretëria Shqiptare (1939–43)|administrata e vendosur]] më pas e internoi për dy vite në Colfiorito të rajonit të [[Umbria|Umbrias]].<ref name=":0">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=158}}</ref>
 
= Krijimtaria =
Pas clirimit, rifillon punen si mesues dhe do të punojë në sektorë te ndryshëm te arsimit dhe te edukimit. Per veprimtarine e gjate dhe te vyer ne fushen e arsimit dhe te edukimit, [[Presidiumi i Kuvendit Popullor]] i akordoi titullin “[[Mësues i Merituar]]”.
 
Krijimtaria për fëmijë e shkrimtarit '''[[Teufik Gjyli]]''' ka si zanafillë realitetin e të parëve të tij, që lindën në [[Ulqin]]. Ai zë i hershëm dhe i përhershëm, thirrës brenda vetes, është pjesë e biografisë jetësore dhe artistike të shkrimtarit, ku “... menjëherë emri lidhet me vepra letrare, madje me forma të veçanta, duke pretenduar një njësim të autorit me veprën”. Është kjo arsyeja, që në kujtimet e tij, në mes të tjerave thotë se: “... unë provova për të shkruar bukuritë e një qyteti të vogël bregdetar të Kolkasve të vjetër, meqë nga ai qytet ishin prindërit e mi edhe nëna, edhe babai. Edhe unë vetë, vegjëlinë për disa vite, e kisha kaluar në kalanë e atij qyteti e, gjithkund, bregut që prej gjeranave e deri në Lima. Kuptohet se ky qytet është Ulqini”. Kjo bukuri mahnitëse bregdetare me hiret e misteret e saj, fshehën së thelli në kohë e vite edhe elementet mitologjike, gojëdhënore, fantastike, legjendare, mrekullitare, etj., elemente që në procesin krijues të Teufik Gjylit gjetën pasqyrim në gjininë e përrallës.
Pas nje semundje te rende, nderroi jete ne Shkoder, me 6 Shkurt 1969.<ref name=":1" />
 
 
== Referimet ==
{{Reflist|2}}
 
Autori dallohet dukshëm në individualitetin e tij krijues. Sepse te kjo gjini zbulohet: “... , në mënyrë të spikatur, ... veçanësia e letërsisë për fëmijë me mundësitë e saj të shumta, ...”. Mundësi që autori i shfrytëzoi dhe realizoi në subjektet e fabulat interesante e magjiplote të përrallave që krijoi.
{{DEFAULTSORT:Gjyli, Teufik}}
 
[[Kategoria:Lindje 1903]]
Lënda përrallore që na la shkrimtari Teufik Gjyli, për vlerat njohëse, artistike e edukative që flasin ato, e kanë kapërcyer kohën kur u shkruan. Studiuesi Ramazan Çadri për këtë autor, shënon këtë tipar themelor nga krijimtaria e tij: “Ndihmesën më të madhe T. Gjyli e solli me përrallat e legjendat e bukura të frymëzuara nga motive popullore, përmbajtjen e të cilave autori e përpunoi me mjeshtëri në përputhje me kërkesat e moralit bashkëkohor, duke u dhënë atyre formën e krijimeve të mirëfillta artistike për të vegjlit”. Veprimtarinë letrare të këtij autori, me qëllime studimi e kanë parë disa autorë, si Hamid Boriçi, [[Bedri Dedja]], Vehbi Bala, [[Nasho Jorgaqi]], [[Gjergj Vlashi]], Muharrem Xhaxho, [[Astrit Bishqemi]], por në mënyrë të veçantë e këmbëngulëse, më të gjerë e më analitike është studiuar nga Profesor Doktor [[Jup Kastrati]] e më pas nga Prof. As. Dr. Ramazan Çadri.
[[Kategoria:Vdekje 1969]]
 
[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
 
[[Kategoria:Njerëz nga Shkodra]]
 
Studimet e Profesor Doktor [[Jup Kastrati]]t, të botuara në gazetat “[[Drita]]”, “Puna”, almanakun “Shkodra”-1961, në “Simpoziumi i parë kombëtar për problemet e letërsisë për fëmijë” (Tiranë, 27-28 maj 1974, f. 66), flasin për një njohje të thelluar, të detajuar, gjykim prej eruditi dhe albanologu, prej bibliografi dhe shkencëtari. Të gjitha shqyrtimet apo këndet se si e ka parë Profesor Kastrati krijimtarinë e Teufik Gjylit në gjininë e përrallës, gjithherë është bashkëshoqëruar me një pasuri bibliografike të lakmueshme e të admirueshme. Mendimet e studiuesve për shkrimtarin Teufik Gjyli konvertojnë dhe formojnë dy vatra. Vatra e parë udhëhiqet nga mendimi i studiuesit Vehbi Bala, që thotë: “Studimi i traditës së re do të nxjerrë në shesh meritën e shkrimtarëve Q. Guranjaku, Z. Sako, D. Siliqi, S. Çomora, K. Jakova, H. Stërmilli, T. Gjyli... që të parët iu vunë krijimit të letërsisë së re shqiptare për fëmijë pas çlirimit të atdheut”. Ndërsa vatra e dytë mbart mendimin e shkrimtarit [[Bedri Dedja]], i cili vë theksin, se: “Në këtë periudhë (është fjala për vitet 1949-1954) aktivizohen mbi dymbëdhjetë shkrimtarë në fushën e letërsisë për fëmijë dhe krijohen vepra të tilla, pa të cilat nuk mund të përfytyrohen fillimet e letërsisë shqipe... për të vegjëlit, siç janë librat: “Tetë ditë pa bukë”, “Foleja e dallëndyshes”, “Shkolla jonë”, “Zgjimi i pranverës”, “Zemër shqiptare”, “Kacamicrri”, “Heroizmat e Fatbardh Pikaloshit”, “Na hoqën çatinë”, “Përrallëza e gjëza” ...”.
 
 
 
Të dy këto mendime të përmbledhura së bashku, na japin afërsisht një portret të këtij shkrimtari, ndonëse të dy këto mendime prekin më shumë të jetuarin e shkrimtarit në një cak kohor si krijues e pasues i traditës së letërsisë për fëmijë e të rinj. Teufik Gjyli, si krijues, lëvroi disa gjini e zhanre letrare, si: fabulën në vargje, apologun, tregimin e shkurtër, kallëzimin apo rrëfenjën, novelën e gjatë, skeçin, dramën, melodramën, skicën, vizatimin letrar, reportazhin, artikullin; por talenti i tij u shqua, shkëlqeu dhe shëtiti në universin e përrallës, ku dhe mbeti përrallëtar. Te kjo gjini shfaqen e përftohen dukuri e cilësi të personalitetit të tij krijues, të cilat na ofrojnë mendimin se Teufik Gjyli e njeh mirë botën e përrallave dhe në veçanti përrallën popullore, hapësirën, domethënien, ngjyrat, karakteristikat dhe kodet e saj. Është i drejtë pohimi për këtë shkrimtar, kur thuhet se: “Teufik Gjyli është bërë i njohur, përveç të tjerave, si autori i dy prej personazheve më të njohur, më popullorë e më të realizuar në krijimtarinë e tij, por edhe në letërsinë tonë për fëmijë, siç janë [[Kacimicrri]] dhe [[Piciruku]], dy figura tërheqëse dhe mjaft simpatike për lexuesit e vegjël; i pari trajtuar te përrallat dhe i dyti tek tregimet e tij”.
 
* http://www.shkodrapress.com/te-pergjithshme/item/3388-refleksione-rreth-krijimtaris%C3%AB-s%C3%AB-shkrimtarit-teufik-gjyli.html
 
 
 
[[Kategoria:NjerëzLetersia nga ShkodraShqipetare]]
__INDEX__
▲[[Kategoria:Letersia Shqipetare]]
[[Kategoria:Lindje 1903Shkrimtarë]]
[[Kategoria:Vdekje 1969Intelektual]]