|
== Termokapaciteti i trupave ==
Nëse ndonjë trup nxehet nga temperatura <math>\, t_1</math> derit_1deri në temperaturën <math>\, t_2</math>, atëherë ai trup ka marrë sasi të nxehtësisë
:<math>\, Q = mc \Delta t = mc (t_2 - t_1)</math>
Konstantja <math>\, c</math> varet nga [[natyra]] e trupit dhe quhet konstante specifike e nxehtësisë e trupit të dhënë. Pra, ajo madhësi është konstante vetëm për një trup, por e ndryshme për trupa të ndryshëm. Metalet e kanë nxehtësinë specifike shumë të vogël, lëngjet më të madhe, kurse uji më të madhen. Nxehtësi specifike <math>\, c</math> quhet ajo sasi e nxehtësisë e cila është e nevojshme që njësisë së masës së ndonjë trupi (1 kg) t'ia ndryshojë temperaturën për një njësi (1 K). Njësia e saj fitohet nga:
:<math>\, c = \frac {Q}{m \Delta t},</math>
që është
:c (=) J/kg•K
Nëse kërkohet sasia e nxehtësisë e cila është e nevojshme t'i ngrisë tërë trupit temperaturën për 1 K, atëherë arrihet deri te përkufizimi i termokapacitetit të trupit, <math>\, C</math>, i cili me nxehtësinë specifike e ka lidhmërinë:
C= mc
ku <math>\, m </math> është masa e trupit të dhënë. Përdundohet se nxehtësia specifike është termokapasitet i njësisë së masës. Matjet kalorimetrike kryhen me kalorimetër. Këtu gjenden përgjigjet e pyetjeve të bëra në fillim. Trupat e ndryshëm japin atë sasi të nxehtësisë sa edhe kanë aftësi të pranojnë. Rëra nxehet manjëherë, meqenëse ka aftësi të pranojë krejt pak nxehtësi dhe ftphet menjëherë. Uji ka aftësi të pranojë maksimalisht nxehtësi dhe të ftohet ngadalë. ▼:<math>\, C= mc</math>
▲ku <math>\, m</math> është masa e trupit të dhënë. Përdundohet se nxehtësia specifike është termokapasitet i njësisë së masës. Matjet kalorimetrike kryhen me kalorimetër. Këtu gjenden përgjigjet e pyetjeve të bëra në fillim. Trupat e ndryshëm japin atë sasi të nxehtësisë sa edhe kanë aftësi të pranojnë. Rëra nxehet manjëherë, meqenëse ka aftësi të pranojë krejt pak nxehtësi dhe ftphet menjëherë. Uji ka aftësi të pranojë maksimalisht nxehtësi dhe të ftohet ngadalë.
Ndërrimi i vëllimit me temperaturë ==
Kur ngritet temperatura e një trupi, rritet shpejtësia mesatare e [[Molekula|molekulave]] përbërëse të tij, prandaj zmadhohet vëllimi i atij trupi. kur temperatura e një trupi zbret, atëherë vëllimi i tij zvogëlohet, sepse zvogëlohet [[Shpejtësia|shpejtësia]] mesatare e molekulave. Pra, gjatë nxehjes trupat bymehen, ndërsa gjatë ftohjes tkurren. Një trup i ngurtë në një temperaturë të caktuar ka formë, përmasa lineare dhe vëllim të caktuar. Gjatë ngritjes së temperaturës së trupit të ngurtë zmadhohen përmasat lineare dhe vëllimi i tij. Eksperimentet tregojnë se trupat e përbërë nga materiet e ndryshme nuk bymehen njësoj. Për shembull hekuri bymehet më shumë se qelqi, por më pak se bakri. Prandaj, te trupat e ngurtë të një materie të caktuar përkufizohet koeficienti linear i bymimit termik të trupit, i cili paraqet herësin ndërmjet zgjatimit që pëson njësia e gjatësisë dhe ndryshimit të temperaturës.
=== Bymimi alpha ===
| 