Nënë Tereza: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Βατο (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 40:
|signature = [[Skeda:Nënshkrimi_i_Nënë_Terezës.svg.png|200px|Signature of Mother Teresa]]
}}
'''Mary Tereza Bojaxhiu'''<ref>[[Navin Chawla|Chawla, Navin]] (2003). ''Mother Teresa''. New Delhi: Pinguin. fq. 1 (në anglisht). [[ISBN]] <bdi>9780143031789.</bdi></ref> (e lindur si '''Anjezë Gonxhe Bojaxhiu'''; 26 gusht 1910 – 5 shtator 1997) e njohur zakonisht si '''Nënë Tereza''' dhe e nderuar në [[Kisha Katolike Romake|Kishën Katolike]] si '''Shën Tereza e Kalkutës''',<ref name="eb">[https://www.britannica.com/biography/Mother-Teresa "Mother Teresa | Canonization, prices, facts and holiday".] [Nënë Tereza | Kanonizimi, çmimet, faktet dhe dita e festës] (në anglisht) ''Enciklopedia Britannica''. Marrë më 18 maj 2017.</ref> ishte një murgeshë [[Kisha Katolike|katolike]] [[Shqiptarët|Shqiptare]]<ref name="Cannon2013">{{cite book|last=Cannon|first=Mae Elise|title=Vetëm shpirtërore: Si praktikat e besimit veprojnë karburantin shoqëror.|accessdate=|date=25 janar 2013|publisher=InterVarsity Press|language=en|isbn=9780830837755|page=19|quote="'Kur u pyet për historinë e saj personale, Nënë Tereza tha: 'Nga gjaku, unë jam Shqiptare. Nga nënshtetësia, Indiane. Me anë të besimit, unë jam një murgeshë katolike. Sa i përket thirrjes sime, unë i përkas botës. Sa për zemrën time, unë i përkas plotësisht Zemrës së Jezusit."'|year=|location=|pages=|url=https://books.google.mk/books?id=LxGECp1gqwwC&printsec=frontcover&dq=ISBN9780830837755&redir_esc=y&hl=mk#v=snippet&q=By%20blood%2C%20I%20am%20Albanian.&f=false}}</ref> dhe misionare<ref>{{cite book|last=Poplin|first=Mary|title=Gjetja e Kalkutës: Çfarë më mësoi Nënë Tereza në lidhje me kuptimin, punën dhe shërbimin|date=28 January 2011|publisher=InterVarsity Press|isbn=978-0830834723|page=112|url=https://books.google.com/?id=MRzDAgAAQBAJ&pg=PA112&lpg=PA112|quote=Mos harroni, vëlla, unë jam një misionare dhe kështu jeni edhe ju|year=|location=|pages=|language=anglisht}}</ref> kryesisht
Nënë Tereza themeloi [[Misionarët e Bamirësisë]], një kongregacion fetar katolik, i cili në vitin 2012 kishte më shumë se 4,500 motra dhe ishte aktiv në 133 shtete. Ato ofrojnë shtëpi për njerëzit që janë duke vdekur nga [[AIDS|HIV/AIDS]], [[lebëra]] dhe [[tuberkulozi]]; ato ofrojnë ushqime, klinika të lëvizshme, programe këshilluese për fëmijët dhe familjet, jetimore, dhe shkolla. Anëtarët duhet t’i përmbahen betimit të "dëlirësisë, varfërisë dhe bindjes", si dhe një kusht të katërt, për të dhënë "shërbime falas e me gjithë zemër për më të varfërit e të varfërve".<ref>Muggeridge (1971), kapitulli 3, "Flet Nënë Tereza", faqe 105, 113</ref>
Rreshti 46:
Nënë Tereza është nderuar me çmimet dhe nderimet më të larta, duke përfshirë: më 1962 [[Lista e fituesve të çmimeve Ramon Magsaysay|Çmimin e Paqes Ramon Magsaysay]] dhe 1979 [[Çmimi Nobel për Paqe|Çmimin Nobel për Paqe]]. Më 19 tetor 2003, ajo u lumturua dhe u quajt "Tereza e Bekuar e Kalkutës". Për t’u [[Kanonizimi|kanonizuar]] në shenjtore, asaj duhej t’i njihej një mrekulli e dytë, në bazë të rregullave të kishës katolike. Një mrekulli e dytë i është njohur nga [[Françesku|Papa Françesku]], në dhjetor të vitit 2015, duke i hapur rrugën që ajo të shpallet e shenjt nga Kisha Katolike e Romës.<ref name=eb/> [[Kanonizimi]] i saj është bërë më 4 shtator 2016, një ditë para 19-vjetorit të vdekjes së saj (5 Shtator), ku njihet edhe si [[Kalendari katoliko-romak i shenjtorëve|dita e saj e festës]].
Një figurë e diskutueshme si [[Kritikat ndaj Nënë Terezës|gjatë jetës dhe pas vdekjes së saj]], Nënë Tereza u admirua gjerësisht nga shumë njerëz për veprat e saj bamirëse. Ajo u vlerësua dhe u kritikua për akuza të ndryshme, të tilla si për pikëpamjet e saj për abortin dhe kontracepsionin <ref name="name=Pro-Life Heroine Mother Teresa Will be Canonized: Abortion is the Greatest Threat to Peace">{{cite web|url=http://www.lifenews.com/2015/12/18/pro-life-heroine-mother-teresa-will-be-canonized-abortion-is-the-greatest-threat-to-peace/|title=Mother Teresa's Pro-Life Heroine will be canonized: "Abortion is the Greatest Threat to Peace|publisher=Life News|date=18 December 2015|language=anglisht|trans-title=Heroina Pro-Life Nënë Tereza do të Kanonizohet: "Aborti është Kanosja më e madhe për Paqen}}</ref><ref name="name=The secret of Mother Teresa's greatness”">{{cite web|url=http://www.foxnews.com/opinion/2015/09/04/remembering-mother-teresa-saw-jesus-in-every-man-woman-or-child-met.html|title=The secret of Mother Teresa's greatness|author=Eric Metaxas|publisher=Fox News|date=4 September 2015|language=anglisht|trans-title=Sekreti i madhështisë së Nënë Terezës}}</ref> Ajo gjithashtu ka marrë kritika për kushtet në shtëpitë që ajo ofronte për ata që ishin buzë vdekjes.<ref name="Smoker 1980 11, 28">{{harvnb | Smoker | 1980 | pp=11, 28}}</ref><ref>{{harvnb | Hitchens | 1995 | pp=31f., 53, 55–57, 59 }}</ref><ref>{{harvnb|Hitchens|2003}}: "ultra-reaksionar dhe fondamentalist edhe në terma ortodoks katolik"</ref><ref name="Fox">{{cite journal|last=Fox|first=Robin|date=|year=1994|title=Mother Teresa's care for the dead|trans-title=Kujdesi i Nënë Terezës për të vdekurit|url=|journal=The Lancet|language=anglisht|volume=344|issue=8925|page=807|pages=|doi=10.1016/S0140-6736(94)92353-1|via=}} (fee-based)</ref> Biografia e saj e autorizuar u shkrua nga [[Navin Chawla]] dhe u botua në 1992, ajo ka qenë [[Nënë Tereza#Filmi dhe letërsia|subjekt i filmave dhe librave]] të tjerë. Më 6 Shtator 2017, Tereza dhe [[Shën Françesk Xavier]] u emëruan bashkë-mbrojtës të Argjipeshkës Katolike Romake të Kalkutës.<ref>[http://www.asianews.it/news-en/Archbishop-D'Souza:-Mother-Teresa-will-be-the-co-patron-of-Calcutta-41689.html Mother Teresa was appointed co-patron and archbishop of Calcutta] [Nënë Tereza u emërua bashkë-mbrojtëse e argjipeshkë e Kalkutës] (në anglisht).</ref>
== Biografia ==
=== Jeta e hershme ===
Tereza lindi Anjezë Gonxhe Bojaxhiu në 26 gusht 1910 në një familje [[Shqiptarët në Kosovë|
Ajo ishte fëmija më
Sipas një biografie të Joan Graff Clucas, Tereza u magjepsur nga tregimet e jetës së [[Misionarët|misionarëve]] dhe shërbimit të tyre në [[Bengali|Bengal]] që kur ishte e vogël; në moshën 12 vjeçare ajo ishte e bindur që duhet të angazhohej për jetën fetare.<ref>Clucas, Joan Graff. (1988). ''Nënë Tereza''. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 24. {{ISBN|1-55546-855-1}}.</ref> Vendosmëria e saj u forcua më 15 gusht 1928 ndërsa lutej në faltoren e [[Medonna e Zezë|Medonnës së Zezë]] të [[Vitia|Vitisë]], ku shpesh shkonte në [[Pelegrinazhi|pelegrinazhe]].<ref>Meg Greene, ''Nënë Tereza'': Një Biografi, Greenwood Press, 2004, f. 11.</ref>
Teresa u largua nga shtëpia në vitin 1928 në moshën 18 vjeç për t'u bashkuar me [[Motrat e Loretos]] në [[Rathfarnham|Loreto Abbey]] në [[Rathfarnham]], [[Irlanda|Irlandë]], për të mësuar anglisht me synimin për t'u bërë misionare; [[Gjuha angleze|Anglishtja]] gjithashtu ishte gjuha e folur e Motrave të Loretos në [[Indi]].<ref>Clucas, Joan Graff. (1988). ''Nënë Tereza''. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë së Chelsea, faqe 28-29. {{ISBN|1-55546-855-1}}.</ref> Ajo kurrë nuk e pa nënën dhe motrën e saj përsëri.<ref>Sharn, Lori (5 shtator 1997). [http://usatoday30.usatoday.com/news/mothert/mother01.htm "Mother Teresa dies 87 years old"].[Nënë Tereza vdes 87 vjeçare] ''USA Today''.(në anglisht) Marrë 5 Shtator 2016</ref> Familja e saj jetonte në Shkup deri në vitin 1934, kur u transferuan në [[Tirana|Tiranë]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=GyTpAgAAQBAJ&pg=PT93&dq=Mother+Teresa+albania#v=onepage&q=Mother%20Teresa%20albania&f=false|title=Conversation with Mother Teresa: A Personal Portrait of the Saint|isbn=978-1-59325-415-5|author1=Allegri|first1=Renzo|date=11 September 2011|publisher=|year=|location=|pages=|language=anglisht}}</ref>▼
▲Teresa u largua nga shtëpia në vitin 1928 në moshën 18
Ajo arriti në Indi në vitin 1929 dhe filloi [[Novatori|novatorin]] e saj në [[Darjeeling]], në [[Himalajet]] e poshtme,<ref>Clucas (1988), f. 31</ref> këtu ajo mësoi [[Gjuha bengale|Bengalisht]] dhe dha mësim në Shkollën e Shën Terezës pranë manastirit të saj.<ref>Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 17.</ref> Tereza mori [[Betimet fetare]] e saj të para më 24 maj 1931. Ajo zgjodhi të emërohej pas [[Terezja e Lisjës|Terezes së Lisjës]], shenjtit mbrojtës të misionarëve;<ref>Sebba, Anne (1997). ''Nëna Terezë: Përtej Imazhit.'' Nju Jork. Dyshim, f.35. {{ISBN|0-385-48952-8}}.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thereseoflisieux.org/blessed-mother-teresa-of-calcu/|title=Blessed Mother Teresa of Calcutta and St. Teresa of Lisieux: Spiritual Sisters on the Night of Faith|publisher=Thereseoflisieux.org|date=4 September 2007|accessdate=24 August 2010|language=anglisht|trans-title=Bekuar Nënë Terezën e Kalkutës dhe Shën Terezën e Lisieux: Motrat Shpirtërore në Natën e Besimit}}</ref> sepse një murgeshë në manastir kishte zgjedhur tashmë atë emër, Agnesa zgjodhi drejtshkrimin e saj spanjoll (Tereza).<ref>Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 18.</ref>▼
▲Ajo arriti në Indi në vitin 1929 dhe filloi [[Novatori|novatorin]] e saj në [[Darjeeling]], në [[Himalajet]] e poshtme,<ref>Clucas (1988), f. 31</ref> këtu ajo mësoi [[Gjuha bengale|
Tereza mori [[Betimet solemne]] të saj më 14 maj 1937 ndërsa ishte mësuese në shkollën e manastirit Loreto në Entally, në Kalkutën Lindore.<ref name=MToC/><ref name="spink">Spink, Kathryn (1997). ''Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar.'' Nju Jork. HarperCollins, f.16. {{ISBN|0-06-250825-3}}.</ref><ref>Clucas, Joan Graff. (1988). ''Nënë Tereza''. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 32. {{ISBN|1-55546-855-1}}.</ref> Ajo shërbeu atje për afro njëzet vjet dhe u emërua drejtoreshë e saj në 1944.<ref>Meg Greene, Nënë Tereza: Një Biografi, Greenwood Press, 2004, faqe 25.</ref> Megjithëse Tereza gëzonte mësimin në shkollë, ajo gjithnjë e më shumë shqetësohej nga varfëria që e rrethonte në [[Kalkuta|Kalkutën]].<ref>Spink, Kathryn (1997). ''Nënë Tereza'': ''Një biografi e plotë e autorizuar.'' Nju Jork. HarperCollins, fq.18–21. {{ISBN|0-06-250825-3}}.</ref> [[Uria e Bengalit e 1943]] solli mjerimin dhe vdekjen në qytet, dhe [[Dita e Drejtpërdrejtë e Veprimit|Dita e Veprimit të Drejtpërdrejtë]] në Gusht 1946 filloi një periudhë të dhunës myslimane-hindu.<ref>Spink, Kathryn (1997). ''Mother Teresa: A Complete Authorized Biography''. New York. HarperCollins, pp.18, 21–22. {{ISBN|0-06-250825-3}}.</ref>.▼
▲Tereza mori [[Betimet solemne]] të saj më 14 maj 1937 ndërsa ishte mësuese në shkollën e manastirit Loreto në Entally, në Kalkutën Lindore.<ref name=MToC/><ref name="spink">Spink, Kathryn (1997). ''Nënë Tereza: Një biografi e plotë e autorizuar.'' Nju Jork. HarperCollins, f.16. {{ISBN|0-06-250825-3}}.</ref><ref>Clucas, Joan Graff. (1988). ''Nënë Tereza''. Nju Jork. Botimet e Shtëpisë Chelsea, f. 32. {{ISBN|1-55546-855-1}}.</ref> Ajo shërbeu atje për afro njëzet vjet dhe u emërua drejtoreshë e
=== Misionarët e Bamirësisë ===
|