Holanda: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Regullova gabimet drejtshkimore Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
Refuzoi 2 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 79.106.209.121) dhe riktheu rishikimin 1991682 nga InternetArchiveBot |
||
Rreshti 47:
== Historia ==
{{Kryesor|Historia e Holandës}}
== Politika ==
{{Kryesor|Sistemi shtetëror në Holandë}}
[[Skeda:Willem-Alexander (Royal Wedding in Stockholm, 2010) cropped.jpg|thumb|Willem Alexander është Mbret i Holandës që nga 30 prill 2013]]
[[Skeda:Koningin Beatrix in Vries.jpg|thumb|Ish [[Mbretëresha Beatrix e Hollandës]], që abdikoi më 30 prill 2013.]]
[[Skeda:Den Haag Binnenhof.jpg|thumb|Parlamenti]]
Holanda ka qenë një monarki kushtetuese që nga viti 1815 dhe një demokraci parlamentare që nga viti 1848. Politika holandeze dhe qeverisja janë karakterizuar nga një përpjekje për të arritur konsensus të gjerë mbi çështje të rëndësishme, brenda komunitetit politik dhe shoqërisë në tërësi. Në vitin 2010, ''The Economist'' e renditi e Holandën si vendi 10-të më demokratik në botë.
Mbreti është kreu i shtetit, aktualisht Willem Alexander. Kushtetutmërisht, pozita e mbretit ka kompetenca të kufizuara. Mbreti mund të ushtrojë ndikim gjatë formimit të një kabineti të ri, ku ai shërben si arbitër neutral midis partive politike. Përveç kësaj, mbreti ka të drejtë të informohet dhe konsultohet. Në varësi të personalitetit dhe cilësive të mbretit dhe ministrave, mbreti mund të ketë ndikim përtej fuqisë së dhënë nga kushtetuta.
Në praktikë, pushteti ekzekutiv është i formuar nga "ministerraad", këshilli vendimor i kabinetit holandez. Kabineti përbëhet zakonisht nga 13 deri në 16 ministra dhe një numër i ndryshëm i sekretarëve të shtetit. Një deri në tre ministra janë ministra pa portofol. Kreu i qeverisë është kryeministri i Holandës, i cili shpesh është lider i partisë më të madhe të koalicionit. Në fakt, kështu ka qenë vazhdimisht që nga viti 1973. Kryeministri është "i pari ndër të barabartët", që do të thotë se ai nuk ka kompetenca të veçanta përtej atyre të ministrave të tjerë. Kryeministri aktual është Mark Rutte.
Kabineti jep llogari në parlamentin dy-dhomësh, (Staten-Generaal), që ka gjithashtu fuqi legjislative. Të 150 anëtarët e Dhomës së Përfaqësuesve, Dhoma e Ulët, zgjidhen në zgjedhje të drejtpërdrejta, të cilat mbahen çdo katër vjet ose pas rënies së kabinetit (për shembull: kur një nga dhomat mbart një mocion mosbesimi, Kabineti i ofron dorëheqjen e tij mbretit). Dhoma e Provincave zgjidhet drejtpërdrejt çdo katër vjet si. Anëtarët e asambleve të provincave zgjedhin 75 anëtarët e Dhomës së Provincave (Dhoma e Lartë), e cila ka kompetenca legjislative më pak, pasi ajo thjesht mund refuzojë ligjet, por nuk propozon apo ndryshon ato.
Sindikatat dhe organizatat e punëdhënësve konsultohen paraprakisht në bërjen politikave në fushat financiare, ekonomike dhe sociale. Ata takohen rregullisht me qeverinë në Këshillin Social-Ekonomik. Ky organ këshillon qeverinë dhe këshilla e tij nuk mund të shmangen me lehtësi.
Holanda ka një traditë të gjatë të tolerancës sociale. Në shekullin e 18-të, ndërsa Kisha e Reformuar Holandeze ishte fe shtetërore, katolicizmi, forma të tjera të protestantizmit, të tilla si baptistët dhe Lutherane, dhe [[Jehudizmi]] toleroheshin. Në fund të shekullit të 19-të këtë traditë holandez i tolerancës fetare shndërruar në një sistem shtyllor, në të cilën grupet fetare bashkëjetonin veç e veç dhe ndërthureshin vetëm në nivel të qeveritar.
== Njësitë administrative ==
Line 114 ⟶ 132:
== Burimi ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
* {{Commonskat|Netherlands|{{PAGENAME}}}}
* {{Commonsart|Netherlands|{{PAGENAME}}}}
; Qeveria
* Shtëpia mbretërore: [https://web.archive.org/web/20060615022133/http://www.koninklijkhuis.nl/english/index.jsp The Dutch Royal House]
* Qeveria : [http://www.government.nl Government.nl]
* Kryetari :
* Parlamenti :
* Ministria :
; Tjera
* [http://www.haganum.nl Gjimnazi Haganum në Hagë]
* Dutch news: [http://www.rnw.nl/ Radio Netherlands]
* [https://web.archive.org/web/20050208020247/http://www.sdu.nl/staatscourant/gemeentes/gemprovin.htm Tregon harta të venbanimeve]
* [https://web.archive.org/web/20160612124638/http://track.nl/ Track.nl] - Makinë gjurmuese e amëzave holadeze
== Shiko edhe ==
| |||