Wikipedia

Gjuha zyrtare: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
i vogel
v Krijuar nga përkthimi i faqes "Official language"
Rreshti 1:
'''Gjuha zyrtare''' e njohur edhe si '''gjuhë shtetërore''', është një [[Gjuha (komunikim)|gjuhë që i]] jepet një status i veçantë në një vend, shtet ose juridiksion tjetër. Në mënyrë tipike, gjuha zyrtare e një vendi i referohet gjuhës së përdorur në qeveri (gjyqësor, legjislaturë, administratë). <ref>"Official Language", ''Concise Oxford Companion to the English Language'', Ed. Tom McArthur, Oxford University Press, 1998.</ref> Shprehja "gjuhë zyrtare" nuk i referohet zakonisht gjuhës së përdorur nga një popull ose vend, por nga qeveria e saj, <ref>Pueblo v. Tribunal Superior, 92 D.P.R. 596 (1965). Translation taken from the English text, 92 P.R.R. 580 (1965), p. 588-589. See also LOPEZ-BARALT NEGRON, "Pueblo v. Tribunal Superior: Español: Idioma del proceso judicial", 36 Revista Juridica de la Universidad de Puerto Rico. 396 (1967), and VIENTOS-GASTON, "Informe del Procurador General sobre el idioma", 36 Rev. Col. Ab. (P.R.) 843 (1975).</ref> si "mënyrë e shprehjes së një populli që nuk mund të ndryshohet me asnjë ligj". <ref>[http://muniz-arguelles.com/resources/The+status+of+languages+in+Puerto+Rico.pdf ''The Status of Languages in Puerto Rico.''] Luis Muñiz-Arguelles. University of Puerto Rico. 1986. Page 466. Retrieved 23 November 2012.</ref>
'''Gjuha zyrtare''' është gjuha formale që përdoret në një shtet të caktuar,që vlen për qeverinë dhe të gjitha agjensitë qeveritare ndërmjet tyre dhe ndaj qytetarëve Gjuha zyrtare është një gjuhë e cila flitet nga të gjithë funksionarët e shtetit. Disa shtete si [[Kanada]]ja kanë dy gjuhë zyrtare:gjuhën angleze dhe gjuhën frënge dhe zakonisht një punonjës i punësuar në administratën e shtetit, i cili ka të bëjë me publikun, duhet të dijë të komunikojë, të flasë dhe të shkruaj, në të dyja këto gjuhë.
 
178 vende të botës njohin një gjuhë zyrtare, 101 prej tyre njohin më shumë se një. Qeveria e Italisë zyrtarizoi italishten vetëm në vitin 1999, <ref name="lang">{{Cito web|title=Legge 15 Dicembre 1999, n. 482 "Norme in materia di tutela delle minoranze linguistiche storiche" pubblicata nella Gazzetta Ufficiale n. 297 del 20 dicembre 1999|url=http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm|publisher=[[Italian Parliament]]|accessdate=2 December 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150512051856/http://www.camera.it/parlam/leggi/99482l.htm|archivedate=12 May 2015}}</ref> dhe disa kombe (siç janë Shtetet e Bashkuara) nuk kanë deklaruar kurrë gjuhë zyrtare në nivelin kombëtar. <ref name="Official American">{{Cito web|title=Official American|url=http://www.pbs.org/speak/seatosea/officialamerican/|website=PBS.org|publisher=MACNEIL/LEHRER PRODUCTIONS|accessdate=25 April 2018}}</ref> Kombet e tjera kanë deklaruar gjuhë zyrtare jo indigjene. "[[Filipinet]] dhe pjesët e [[Afrika|Afrikës]] jetojnë me një paradoks të veçantë kulturor. Megjithëse gjuhët zyrtare [në Afrikë] mund të jenë frëngjisht ose anglisht, këto nuk janë gjuhët që fliten më së shumti nga banorët e [vendit]. ”
{{Cung}}
 
bkghm
Shumë nga kushtetutat e botës përmendin një ose më shumë gjuhë zyrtare ose kombëtare. <ref>{{Cito web|url=https://www.constituteproject.org/search?lang=en&key=lang|title=Read about "Official or national languages" on Constitute|accessdate=2016-03-28}}</ref> <ref>{{Cito web|url=http://www.axl.cefan.ulaval.ca/index.html|title=L'aménagement linguistique dans le monde: page d'accueil|website=www.axl.cefan.ulaval.ca|accessdate=2016-03-28}}</ref> Disa vende përdorin përcaktimin e gjuhës zyrtare për të fuqizuar grupet indigjene duke u dhënë atyre mundësinë e përdorimit të gjuhës së tyre amtare në punët qeveritare. Në vendet që nuk e përcaktojnë zyrtarisht një gjuhë zyrtare, zakonisht zhvillohet një gjuhë ''de fakto'' kombëtare. [[Gjuha angleze|Anglishtja]] është gjuha zyrtare më e zakonshme, me status të njohur në 51 vende. [[Gjuha arabe|Arabishtja]], [[Gjuha frënge|Frëngjishtja]] dhe [[Gjuha spanjolle|Spanjishtja]] njihen gjithashtu gjerësisht.
[[Kategoria:Gjuhë|Zyrtare]]▼
 
Një gjuhë zyrtare që është gjithashtu një gjuhë indigjene quhet ''endoglossic'', gjersa një gjuhë që nuk është indigjene është ''exoglossic''. <ref>[http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/endoglossic endoglossic] and [http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/exoglossic exoglossic] on [[OxfordDictionaries.com]].</ref> Një shembull është [[Nigeria]] që ka tre gjuhë zyrtare endoglossike. Me këtë vendi synon të mbrojë gjuhët indigjene autoktone edhe pse në të njëjtën kohë e njohin gjuhën angleze si lingua franca.
 
Ndonjëherë një përkufizim zyrtar i gjuhës mund të motivohet më shumë nga identiteti kombëtar sesa nga shqetësimet gjuhësore. Kur [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Jugosllavia u]] shpërbë në vitin 1991, vendi kishte katër gjuhë zyrtare: [[Gjuha serbokroate|serbokroatisht]], [[Gjuha sllovene|sllovenisht]], [[Gjuha shqipe|shqip]] dhe [[Gjuha maqedonase|maqedonisht]]. Gjuha serbokroate përdorej si ''[[Lingua Franca|gjuhë lingua franga]]'' me një lloj mirëkuptimi të ndërsjellë dhe ishte gjithashtu gjuhë e ushtrisë.
 
Kur [[Kroacia]] shpalli pavarësinë (1991) ajo përkufizoi gjuhën e saj zyrtare[[Gjuha kroate|kroatishten]], dhe [[Serbia]] gjithashtu përcaktoi gjuhën e saj zyrtare [[Gjuha serbe|serbishten]]. [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje-Hercegovina]] përcaktoi tre gjuhë zyrtare: [[Gjuha boshnjake|gjuhën bosnjane]], kroatishten dhe serbishtën. <ref>{{Cite book|last=Mørk|first=Henning|year=2002|language=Danish|title=Serbokroatisk grammatik: substantivets morfologi|trans_title=Serbo-Croatian Grammar: Noun Morphology|series=Arbejdspapirer; vol. 1|location=Århus|publisher=Slavisk Institut, Århus Universitet|page=unpaginated (Preface)|oclc=471591123}}</ref> <ref>Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" [http://www.phil.muni.cz/linguistica/art/blazek/bla-003.pdf retrieved 20 Oct 2010], pp. 15–16.</ref> <ref>{{Cite book|last=Kordić|trans_chapter=Croatian, Serbian, Bosniakian, and Montenegrin|archivedate=1 June 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120601174651/http://bib.irb.hr/datoteka/429734.LA_LANGUE_CROATE_SERBE.PDF|oclc=182916790|isbn=978-2-35270-036-4|year=2007|location=Paris|chapterurl=http://bib.irb.hr/datoteka/429734.LA_LANGUE_CROATE_SERBE.PDF|chapter=La langue croate, serbe, bosniaque et monténégrine|first=Snježana|language=French|pages=71–78|publisher=Non Lieu|series=vol. 3|title=Au sud de l'Est|editor-first=Anne|editor-last=Madelain|authorlink=Snježana Kordić|url=http://bib.irb.hr/datoteka/429734.LA_LANGUE_CROATE_SERBE.PDF}}</ref> <ref>
{{Cite news|url=http://iwpr.net/report-news/language-politics-bosnia|title=Language Politics in Bosnia|last=Selma Boračić|date=December 5, 2011|access-date=August 26, 2013|publisher=Institute for War & Peace Reporting|last2=Ajdin Kamber}}
</ref>
 
== Shih edhe ==
 
* [[Gjuha shqipe]]
* [[Gjuha minoritare]]
* [[Gjuha standarde]]
* [[Politika e gjuhëve|Politika gjuhësore]]
 
== Referimet ==
{{Reflist|2}}
 
== Literatura ==
 
* ''Writing Systems of the World: Alphabets, Syllabaries, Pictograms'' (1990),   — lists official languages of the countries of the world, among other information.
 
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html Gjuhët sipas vendeve] në ''The World Factbook''
[[Kategoria:Gjuha]]
▲[[Kategoria:Gjuhë|Zyrtare]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_zyrtare"