Shirley Temple: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v përmirësime teknike, added deadend tag |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox person
| emri = Shirley Temple
| emër tjetër = Shirley Temple Black
| foto = [[Skeda:Shirleytemple.jpg||280px]]
| përshkrimi = Temple në vitin 1948
| datëlindja = 23 prill 1928
| vendlindja = [[Santa Monica, Kalifornia]], [[Shtetet e Bashkuara]]
| data e vdekjes = 10 shkurt 2014 (85 vjet)
|
| nënshtetësia = Shtetet e Bashkuara
| profesioni = Këngëtarja, aktore, vallëtare, biznesmene dhe diplomate
| vitet aktiv = 1932–65 (si aktore) <br> 1967–92 (si shërbyese publike)
| posti politik = Ambasadore e 27-të e [[Çekosllovakia|Çekosllovakisë]]
| gjatësia = 23 gusht 1989 – 12 korrik 1992
| paraardhësi = [[Julian Niemczyk]]
| pasardhësi = [[Adrian A. Basora]]
| partia = [[Partia Republikane (ShBA)|Republikane]]
| bashkëshorti = [[John Agar]] <sup>(m. 1945; div. 1950)</sup> [[Charles Alden Black]] <sup>(m. 1950; vduq më 2005)</sup>
| fëmijë = 3, përfshirë [[Lori Black]]
| Nënshkrimi = Shirley Temple Black autograph.JPG
}}
'''Shirley Temple Black''' (23 prill 1928 - 10 shkurt 2014) ishte aktore e filmit dhe televizionit, këngëtare, vallëtare dhe
Temple filloi karrierën e saj të filmit në moshën tre vjeç në vitin 1931. Dy vjet më vonë, ajo arriti famën ndërkombëtare në ''[[Bright Eyes (film 1934)|Bright Eyes]]'', një film me metrazh të krijuar posaçërisht për talentin e saj. Ajo mori një çmim të veçantë për [[Academy Juvenile Award]] në shkurt 1935 për kontributin e saj të jashtëzakonshëm si një interpretuese e të miturve në fotografitë lëvizëse gjatë vitit 1934. Hitet e filmit si ''[[Curly Top]]'' dhe ''[[Heidi (film 1937)|Heidi]]'' i ndiqnin vit pas viti gjatë mesit-fund të viteve të '30-ta. Temple kapitalizohej nga mallrat e licencuara që paraqisnin imazhin e saj të shëndetshëm; mallrat përfshinin kukulla, enët dhe veshjet. Popullariteti i saj në zyrën e arkivave u zbeh kur arriti adoleshencën.<ref>{{cite web|title=Shirley Temple|url=http://www.biography.com/people/shirley-temple-9503798|work=biography.com|language=en|accessdate=15 gusht 2012}}</ref> Ajo u shfaq në 29 filma nga moshat 3-10 vjeç, por në vetëm 14 filma nga moshat 14 deri në 21 vjeç. Temple u tërhoq nga filmi në 1950 në moshën 22 vjeç.<ref>Balio 227</ref><ref name="WindelerP26">Windeler 26</ref>
Në vitin 1958, Temple u kthye për të treguar biznes me një seri antologjie televizive dy sezone të adaptimeve për përrallat. Ajo bëri paraqitje të miqve në shfaqjet televizive në fillim të viteve 1960. Ajo u ul në bordet e korporatave dhe organizatave përfshirë [[The Walt Disney Company]], [[Del Monte Foods]] dhe [[Federata Kombëtare për Kafshë të Egra|Federatën Kombëtare për Kafshë të Egra]].
Ajo filloi karrierën e saj diplomatike në vitin 1969, kur u emërua të përfaqësojë Shtetet e Bashkuara në një seancë të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, ku ajo punoi në Misionin e SHBA nën ambasadorin [[Charles Yost]]. Në vitin 1988, ajo publikoi autobiografinë e saj, ''Child Star''.<ref>{{cite book|title=Child Star|language=en|year=1998|publisher=McGraw-Hill|isbn=978-0-07-005532-2|url=https://archive.org/details/childstarautobio00temp_0}}</ref>
==Vitet e hershme==
[[File:Shirleytemple young.jpg|thumb|left|Temple në ''[[Baby Burlesks#Filmografia|Glad Rags to Riches]]'' (1933)]]
Temple lindi më 23 prill 1928. Ajo ishte vajza e Gertrude Amelia Temple dhe George Francis Temple. Familja e saj ishte me origjinë angleze, gjermane dhe holandeze.<ref>Edwards 15, 17</ref><ref name="Windeler16">Windeler 16</ref> Ajo kishte dy vëllezër: George Francis, Jr., dhe John Stanley.<ref name="Windeler16"/><ref>Edwards 15</ref><ref>Burdick 3</ref> Familja u zhvendos në [[Brentwood, Los Angeles]].<ref>[https://www.yahoo.com/news/blogs/spaces/feb--10--a-look-at-the-late-shirley-temple-s-childhood-home-185130345.html?ref=gs A look at the late Shirley Temple's very first home]</ref>
Nëna e saj inkurajoi Shirley të zhvillonte talentin e saj të këndimit, vallëzimit dhe aktrimit dhe në shtator 1931 e regjistroi atë në [[Meglin Kiddies|Shkollën e Vallëzimit të Meglin]] në Los Angeles.<ref>Edwards 29–30</ref><ref>Windeler 17</ref><ref name="BurdickP6">Burdick 6</ref>
Ndërsa ishte në shkollën e vallëzimit, ajo u vu re nga Charles Lamont, i cili ishte një drejtor i hedhjes për [[Educational Pictures]]. Temple u fsheh pas pianos ndërsa ishte në studio. Lamont e pëlqeu Temple dhe e ftoi atë në audicion; ai e nënshkroi atë në një kontratë në vitin 1932. Educational Pictures filloi ''[[Baby Burlesks]]'',<ref>Edwards 31</ref><ref>Black 14</ref><ref>Edwards 31–34</ref><ref name="WindelerP111">Windeler 111</ref> një komedi 10-minutëshe që satirizuan filmat dhe ngjarjet e fundit, duke përdorur fëmijë parashkollorë në çdo rol. ''[[Baby Burlesks#Filmografia|Glad Rags to Riches]]'' ishte një parodi e [[Mae West]] me këngën ''[[She Done Him Wrong]]'', me Shirley si një këngëtare salloni. ''Kid 'n' Afrika'' e kishte Shirley të zhytur në xhungël. ''The Runt Page'' ishte një paste e ''[[The Front Page]]''. Kasti i të miturve dorëzoi linjat e tyre sa më mirë që të mundnin, me lojtarët më të rinj recitonin fonetikisht. Temple u bë ylli i prishur i kësaj serie, dhe Educational e promovoi atë në komedi 20-minutëshe. Këto ishin në serinë ''Frolics of Youth'' me [[Junior Coghlan|Frank Coghlan Jr.]]; Temple luajti Mary Lou Rogers, motrën e vogël në një familje bashkëkohore periferike.<ref>Windeler 113, 115, 122</ref> Për të nënshkruar kostot e prodhimit në Educational Pictures, ajo dhe fëmija i saj bashkë-yje modeluan për drithëra në mëngjes dhe produkte të tjera.<ref>Black 15</ref><ref>Edwards 36</ref> Ajo u huazua në Tower Productions për një rol të vogël në filmin e saj të parë me metrazh të gjatë (''[[The Red-Haired Alibi]]'') në vitin 1932<ref>Black 28</ref><ref>Edwards 37, 366</ref> dhe, më 1933, në [[Universal Studios|Universal]], [[Paramount Pictures|Paramount]], dhe [[Warner Bros.|Warner Bros. Picture]] për pjesë të ndryshme.<ref>Edwards 267–269</ref><ref>Windeler 122</ref>
==Karriera televizive==
Midis janarit 1958 dhe shtatorit 1961, Temple priti dhe tregoi një seri të suksesshme antologjie televizive [[NBC]] të adaptimeve përrallash të quajtur ''[[Shirley Temple's Storybook]]''. Episodet u zhvilluan një orë secila dhe Temple aktroi në tre nga gjashtëmbëdhjetë episodet. Djali i Temple bëri debutimin e tij të aktrimit në episodin e Krishtlindjes, "Mother Goose".<ref>Edwards 231, 233, 393</ref><ref>Windeler 255</ref> Seriali ishte popullor, por u përball me çështje. Në shfaqje munguan efektet speciale të nevojshme për dramatizimin e përrallave, seritë ishin amatore dhe episodet nuk ishin telekastruese në një hark kohor të rregullt.<ref>Burdick 112–113</ref> Shfaqja u ripunua dhe u lëshua me ngjyra në shtator 1960 në një hark kohor të rregullt si ''[[Shirley Temple's Storybook|The Shirley Temple Show]]''.<ref name="Edwards 393">Edwards 393</ref><ref>Burdick 115</ref> Ajo u përball me konkurrencë të ashpër nga ''[[Maverick (serial)|Maverick]]'', ''[[Lassie (serial 1954)|Lassie]]'', ''[[Dennis the Menace (serial 1959)|Dennis the Menace]]'', telekasti i vitit 1960 i ''[[The Wizard of Oz (film 1939)|The Wizard of Oz]]'', dhe seritë televizive antologjike Walt Disney, dhe u anulua në fund të sezonit në shtator 1961.<ref>Burdick 115–116</ref>
Temple vazhdoi të punonte në televizion, duke bërë paraqitje të ftuar në ''[[The Red Skelton Show]]'', ''[[Mitch Miller|Sing Along with Mitch]]'' dhe shfaqje të tjera.<ref name="Edwards 393" /> Në janar 1965, ajo portretizoi një punonjës social në një pilot të quajtur ''Go Fight City Hall'' që nuk u lëshua kurrë.<ref>Edwards 235–236, 393</ref>
Në vitin 1999, ajo drejtoi çmimet ''[[100 Vitet e AFI... 100 Yjet]]'' në [[CBS]], dhe në vitin 2001 shërbeu si konsulente në një prodhim [[American Broadcasting Company|ABC-TV]] të autobiografisë së saj, ''Child Star: The Shirley Temple Story.''<ref>{{cite web|title=Child Star: The Shirley Temple Story (2001)|language=en|url=http://www.rottentomatoes.com/m/child_star_the_shirley_temple_story|work=[[Rotten Tomatoes]]|accessdate=15 gusht 2012}}</ref>
E motivuar nga popullariteti i ''Storybook'' dhe transmetimeve televizive të filmave të Temple, Company Ideal Toy lëshoi një version të ri të kukullës së Shirley Temple, dhe [[Random House]] publikoi tre antologji përrallash nën emrin e saj. Treqind mijë dollarë u shitën brenda gjashtë muajsh, dhe 225,000 libra midis tetorit dhe dhjetorit 1958.
==Jeta personale==
Në vitin 1945, Temple u martua me [[John Agar]] në moshën 17 vjet. Në vitin 1948, lindi vajza e tyre me emrin Linda Susan. Ata e bënë dy filma së bashku:
Në vitin 1950, ajo u martua me Charles Alden Black. Çiftet mbetën të martuar për 54 vjet deri më 4 gusht 2005, ku Charles Alden vdiq në shtëpi nga një sëmundje.
==Vdekja==
Shirley Temple vdiq më 10 shkurt 2014, në moshën 85.<ref name=bbc021114>{{cite news|title=Hollywood star Shirley Temple dies|url=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-26135627|accessdate=11 shkurt 2014|publisher=BBC News|language=en}}</ref><ref name=reuters20140211>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2014/02/11/us-shirley-temple-idUSBREA1A0LD20140211|title=Shirley Temple, former Hollywood child star, dies at 85|language=en|agency=Reuters|accessdate=11 shkurt 2014|date=11 shkurt 2014}}</ref> Shkaku i vdekjes, sipas certifikatës së saj të vdekjes, të lëshuar më 3 mars 2014, ishte [[Sëmundja obstruktive kronike|sëmundja pulmonare obstruktive kronike]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=5bY3DwAAQBAJ&pg=PP17&lpg=PP17&dq=shirley+temple+black+death+certificate#v=onepage&q=shirley%20temple%20black%20death%20certificate&f=false|title=Shirley Temple Biography: The 'Perfect Life' of the Child Star Shirley Temple During the Great Depression|last=Dicker|first=Chris|publisher=Chris Dicker|language=en}}</ref> Tempulli ishte një duhanpirëse gjatë gjithë jetës por shmangte që mos ta bënte këtë në publik sepse nuk dëshironte të jepte një shembull të keq për fansat e saj.<ref>{{cite news|title=Obituary: Shirley Temple|url=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-25719377|publisher=BBC News|language=en|date=11 shkurt 2014|accessdate=24 dhjetor 2014}}</ref>
==Filmografia==
{{Main article|Filmografia e Shirley Temple}}
==Referimet==
{{Reflist}}
=== Bibliografia ===
{{refbegin}}
* {{cite book |author=Balio, Tino |year=1995 |origyear=1993 |title=Grand Design: Hollywood as a Modern Business Enterprise, 1930–1939 |publisher=University of California Press |language=en |isbn=978-0-520-20334-1}}
* {{cite book |author=Barrios, Richard |year=1995 |title=A Song in the Dark: The Birth of the Musical Film |url=https://archive.org/details/songindarkbirtho00barr |url-access=registration |publisher=Oxford University Press |language=en |isbn=978-0-19-508810-6}}
* {{cite book |author=Black, Shirley Temple |year=1989 |origyear=1988 |title=Child Star: An Autobiography |publisher=Warner Books, Inc. |language=en |isbn=978-0-446-35792-0 |url=https://archive.org/details/childstarautobio00temp }}, primary source
* {{cite book |author=Burdick, Loraine |year=2003 |title=The Shirley Temple Scrapbook |publisher=Jonathan David Publishers, Inc. |language=en |isbn=978-0-8246-0449-3}}
* {{cite web |author=Dawicki, Shelley |date=August 10, 2005 |title=In Memoriam: Charles A. Black |publisher=Woods Hole Oceanographic Institution |url=http://www.whoi.edu/mr/obit/viewArticle.do?id=6300&pid=6300 |language=en |accessdate=10 shkurt 2011}}
* {{cite book |author=Edwards, Anne |year=1988 |title=Shirley Temple: American Princess |publisher=William Morrow and Company, Inc. |language=en |isbn=978-0-688-06051-0}}
* Kasson, John F. (2015) "Black, Shirley Temple" ''American National Biography'' (2015) [https://doi.org/10.1093/anb/9780198606697.article.1803898 online]
* Hatch, Kristen. (2015) ''Shirley Temple and the Performance of Girlhood'' (Rutgers University Press, 2015) x, 173 pp.
* {{cite journal |title=Tempest Over Temple: Shirley sips liquor and the W.C.T.U. protests |language=en |journal=Life |volume=21 |issue=12 |page=140 |date=16 shtator 1946}}
* {{cite book |author1=Thomas, Andy |author2=Scheftel, Jeff |year=1996 |title=Shirley Temple: The Biggest Little Star |language=en |series=Biography |publisher=A&E Television Networks |isbn=978-0-7670-8495-6 }}
* {{cite book |author=Windeler, Robert |year=1992 |origyear=1978 |title=The Films of Shirley Temple |publisher=Carol Publishing Group |language=en |isbn=978-0-8065-0725-5}}
* {{cite book |editor=Zipes, Jack |year=2000 |title=The Oxford Companion to Fairy Tales |url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont0000zipe |url-access=registration |publisher=Oxford University Press |language=en |isbn=978-0-9653635-7-0}}
{{refend}}
==Lidhje të jashtme==
*[http://www.shirleytemple.com/ Faqja zyrtare]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Vdekje 2014]]
[[Kategoria:Aktorë amerikanë]]
[[Kategoria:Këngëtarë amerikanë]]
| |||