Trinia: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 2 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0 |
vNo edit summary |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Trinidad_El_Greco2.jpg|
Në [[Krishterimi|krishterim]] '''Trinia''' është mësimi që pohon se [[Perëndia]] ([[Zoti]]) është një Qenie e vetme që ekziston,por që nuk mbështetet në Bibël, njëkohësisht dhe në amshim, si një bashkim i tre personave (''personae, prosopa''): [[Ati (krishterim)|Ati]] (Burimi, Lartmadhëria e Amshuar, Krijuesi i gjithësisë); [[Biri (krishterim)|Biri]] (që ka jetuar pergjithmonë, [[Fjala (krishterim)|Fjala]] ose Fjala e Amshuar, mishëruar si [[Jezusi]] i [[Nazareti]]t, bërë njeri, lindur (trupërisht) nga gjiri i [[Maria e Virgjër|Virgjëreshës Mari]], dhe [[Shpirti i Shenjtë]] (që Ati e dërgon në emër të [[Krishti]]t për të mësuar dhe kuptuar të vërtetat e zbuluara). Që nga qindvjeçari i 4-t e.r , në Krishterimin e Lindjes dhe të Perëndimit, ky mësim është shpallur si "Një Perëndi në Tre Persona", që të tre si "persona" të ndryshëm dhe të bashkë amshuar ose "[[hypostases]]", ndajnë një thelb të vetëm [[Hyji|Hyjnor]], qenie, apo natyre.
Rreshti 9:
Do të ishte e kotë të lypet fjala "Τριάς" (Trini) në [[Besëlidhja e Re|Besëlidhjen e Re]], e cila flet vetëm për Perëndinë (shpesh të quajtur "Ati"), për [[Jezusi|Jezus Krishtin]] (shpesh të quajtur "Biri"), dhe për [[Shpirti i Shenjtë|Shpirtin e Shenjtë]], dhe për ndërlidhjen mes tyre. Fjala filloi të përdoret për ata vetëm në rrjedhën e pasqyrimeve [[teologjike]] të mëvonshme.
Të krishterët e hershëm njiheshin për qëndresën e tyre në besimin e qenësisë të një zoti të vetëm e të vërtetë, në kundërshtim me kulturat e mëparshme [[politeist]]e. Ndërsa mbështetnin rreptësisht [[monoteizmi]]n, ata besuan se njeriu i quajtur Jezus Krisht ishte njëkohësisht diçka më shumë se një njeri (u hulumtua një besim, për shembull, në hyrjen e rreshtave të "[[Letër hebrenjve|Letrës së hebrenjve]], e cila e përshkruan atë si një pasqyrim të lavdisë së Perëndisë dhe bartës i shenjës (vulës) së qenies së vetë Zotit, dhe ende më qartazi, në parathënien e [[Ungjilli]]t sipas Gjonit) dhe po ashtu me lidhjet e pranisë dhe fuqisë së Zotit që ata besuan ishte mes tyre dhe ata ia veshën Shpirtit të Shenjtë. [[Pali i Tarsusit|Shën Pali]] madje shkon aq larg sa që thotë se "në Jezusin jeton gjithë plotësi të Hyjnisë trupore" ([[Kolosianet]] 2:9)
[[Skeda:José de Ribera 047.jpg|thumb|left|200px|Trinia ([[José de Ribera]])]]
Rreshti 116:
== Shembuj mbi kuptimin e Trinisë ==
[[Skeda:3enighed.svg|
Etërit e kishës së hershme kanë përdorur shëmbëlltyra për të ndriçuar çështjen e kuptimit të Trinisë.
* [[Tertuliani]] përdorte shëmbëlltyrën e pemës për kuptimin e Trinisë: rrënjët, trungu dhe degët, uji që rrjedh nga burimi në përrua dhe pastaj në lumë.
* [[Gregor Mrekullibërësi]] dhe [[
* [[
* Edhe etërit e kishës e përfytyronin Trininë si tre qirinj apo pishtarë ngjitur me njëri-tjetrin që digjen me një flakë të vetme.
[[Skeda:Irish clover.jpg|left|50px]]
Rreshti 132:
== Trinia në shkrimet e para të krishtera ==
Shkruesit e parë të krishterë shpreheshin kështu në lidhje me Trininë.
* « Ne nuk ia heqim Atit Njëninë e Tij hyjnore, kur ne pohojmë se edhe Biri është Perëndi. Pasiqë ai është Perëndi nga Perëndia, njëri nga njëri; prandaj një Perëndi sepse Perëndia është nga vetvetja. Nga ana tjetër Biri nuk është më pak Perëndi sepse Ati është Perëndi i vetëm. Pasiqë Biri i Njëlindur nuk është pa lindje, në mënyrë që t´ia heqë Atit njininë e Tij hyjnore, as është i ndryshëm nga Ati, por pasiqë Ai është lindur nga Perëndia.» (''[[
* « Kur pohoj se Biri është i ndryshëm nga ati, nuk iu përmbahem dy perëndive, por nënkuptoj, si të thuash, dritë nga drita, rrymën nga burimi, dhe një rreze nga dielli.» (''[[Hipoliti]]'')
* « Karakteri dallues i fesë në Krisht është ky: Biri i Perëndisë, që është Fjala në të vërtetë Perëndia në fillim ishte Fjala, dhe Fjala ishte Perëndi - që është dituri e fuqi e Atit në të vërtetë Krishti është fuqia e Perëndisë dhe dituria e Perëndisë - në fundin e kohërave është bërë njeri për shpëtimin tonë. Në të vërtetë Gjoni, pasi pat thënë: Në fillim ishte Fjala, pak më pas ka shtuar dhe fjala u bë mish, që është si të thuash: bërë njeri. Dhe Zoti thotë për veten: pse kërkoni të më vrisni mua, një njeri që ka thënë të vërtetën? dhe Pali, që kishte mësuar nga ai, shkruan: Një Perëndi e vetme, një ndërmjetës i vetëm mes Perëndisë dhe njerzve, njeriu Jezus Krishti.» (''[[Athanasi i Aleksandrisë]], letra e dytë Serapiones'').
Rreshti 144:
* [[Perëndia]]
* [[Shpirti i Shenjtë]]
== Lidhje të jashtme ==
* {{sq}} [https://web.archive.org/web/20070824060834/http://www.kishakatolikeshkoder.com/shtypi-dioqezan/kumbona/kumbona-maj-qershor-2005-artikujt/zoti-trinitar.htm www.kishakatolikeshkoder.org] - VËSHTRIM MBI ZOTIN TRINITAR. Vështrim biblik-teologjik-letrar-artistik.
| |||