Vrasja me gurë: Dallime mes rishikimesh

[[fileSkeda:Marx Reichlich 001.jpg|thumbparapamje|[[Marx Reichlich]]: Vrasja me gurë e [[Shën ShtjefnitShtjefni]]t, 1506]]

Vrasja me gurë duket se ka qenë metoda standarde e dënimit me vdekje në [[Izraeli|Izraelin]]n e lashtë. Përdorimi i tij vërtetohet në epokën e hershme të [[Krishtërimi|Krishtërimit]], por gjykatat hebraike në kohët e mëvonshme përgjithësisht e shmangnin dënimet me gurë. Këto ligje kanë një rëndësi të veçantë për besimtarët konservatorë për shkak të origjinës së tyre shkrimore, megjithëse në praktikë ato kanë luajtur rol kryesisht simbolik dhe kanë tendencë të keqpërdoren.

Ajo ushtrohet deri më sot në disa vende dhe rajone të mbizotëruara nga feja islame, me vendime të organeve juridike, [[Monarkia|monarkike]] ose [[Gjyqi|gjyqësore]] ose si mjet [[linçimi]]: ndër të tjera në [[Afganistani|Afganistan]], provincën [[Açeh-u|AçehAqeh]] të [[Indonezia|Indonezisë]]<ref>Camelia Pasandaran, Febriamy Hutapea: [http://thejakartaglobe.com/home/indonesian-government-may-abolish-stoning-bylaw/330112 Indonesian Government May Abolish Stoning Bylaw] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090922214935/http://thejakartaglobe.com/home/indonesian-government-may-abolish-stoning-bylaw/330112 |date=22 shtator 2009 }}, in: Jakarta Globe, 15 shtator 2009; [http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8329804.stm West Aceh bans 'tight trousers'], në: BBC News, 28 tetor 2009</ref>, [[Irani|Iran]], [[Iraku|Irak]], [[Jemeni|Jemen]], [[Nigeria|Nigeri]], [[Pakistani|Pakistan]], [[Somalia|Somali]], [[Sudani|Sudan]], [[Arabia Saudite|Arabinë Saudite]] dhe [[Emiratet e Bashkuara Arabe]].<ref>[http://www.igfm.de/Steinigung-ein-UEberblick.917.0.html ''Steinigung - ein Überblick''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101011153826/http://igfm.de/Steinigung-ein-UEberblick.917.0.html |date=11 tetor 2010 }} IGFM.de, 3 gusht 2010; [http://igfm.de/index.php?id=629 ''Beispielhafte Steinigungsfälle''] IGFM.de, 3 gusht 2010</ref> Vëmendjen e opinionit ndërkombëtar tërhoqi vrasja e gurë më 2004 e [[tunizia]]nes [[Ghofrane Haddaoui]] në [[Franca|Francë]].<ref>Charles Bremner: [http://www.timesonline.co.uk/article/0,,3-1387077,00.html Stoned to death... why Europe is starting to lose its faith in Islam], [[The Times]], 4 dhjetor 2004</ref> Në [[Afrika|Afrikë]] është e përhapur dhe e toleruar nga shteti vrasja me gurë sidomos për të fajësuarit për vjedhje ose për [[Magjia|magji]].

[[Tanakh]]-u i [[JudaizmiJahudizmi|fesë hebraike]] e përcakton vrasjen me gurë si dënim për veprat e [[Izraelitët|izraelitëve]] në [[Izraeli|Izrael]] që konsideroheshin si krime ndaj zotit dhe ndaj gjithë popullit. Këtu bënin pjesë [[Ikonodulia|idhujtaria]] (psh. LiP 17,5), prishja me qëllim e [[shabbat-i]]t (Num prej 15,35), [[parathënia]] (Lev 20,27), [[shkelja e kurorës]] (Lev 20,10; LiP 22,22), mosbindja ndaj prindërve (LiP 21,21) dhe [[Blasfemia|fyerja e zotit]]. Kështu i thotë [[JVHV|Jahve]] psh. në Lev 24,14 [[Moisiu]]t:

Pasi sundimtari romak i provincës [[Ponti Pilati]] ishte shkarkuar në vitin 36 dhe pasardhësi në detyrë nuk kishte mbërritur akoma, [[sinedri]] (''gjykata e lartë e hebrenjve'') shfrytëzoi vakancën e këtij posti duke futur sërish në fuqi vrasjen me gurë për shkak të shkeljeve të ligjeve fetare, e cila nuk ishte zbatuar në rastin ekzekutimit të Jezusit. Si pasojë, [[misionari]] [[Epoka apostolike|i hershëm kristian]] [[Shën Shtjefni|Shtjefni]] thuhet të jetë dënuar me vdekje për shkak të [[Blasfemia|blasfemisë]] dhe të jetë vrarë me gurë sipas ligjit nga paditësit jashtë qytetit (Vep 7,59). [[Shën Pali|Pali i TarsositTarsusit]] u ekzekutua me gurë nga turma në [[Listra]] por mbeti megjithatë gjallë (Vep 14,19).

=== Kurani, hadith-ihadithi, shariasheriati ===

[[Kurani]], shkrimi i shenjtë i fesë islame[[islam]]e, nuk e parashikon si dënim vrasjen me gurë. Sipas disa rrëfimeve të trashëguara ([[Hadithi|hadith-i]]) thuhet se profeti Muhamed ka urdhëruar vrasjen me gurë për çifutët që kishin shkelur kurorën, duke u bazuar tek [[torah]]-ja (LiP 22,22), gjithashtu në më se një rast ai ka vendosur të dënohet shkelësja e kurorës me vrasje me gurë ndërsa shkelësi i kurorës duke e fshikulluar dhe dëbuar<ref>''The Encyclopaedia of Islam.'' New Edition, Brill, Leiden. Vëllimi 11, f. 508 ("Zinā") dhe burimet e dhëna aty; W. Montgomery Watt: ''Islam and the Integration of Society.'' Routledge, 1998, f. 192 dhe burimet e dhëna aty. Në hadith-et e [[BuhariImam Buhariu|Buharit]]-t bëhet fjalë për disa vrasje me gurë të urdhëruara nga profeti; shih: "Punishment of Disbelievers at War with Allah and His Apostle", University of Southern California, Center for Muslim-Jewish Engagement [http://www.usc.edu/schools/college/crcc/engagement/resources/texts/muslim/hadith/bukhari/082.sbt.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100824213021/http://www.usc.edu/schools/college/crcc/engagement/resources/texts/muslim/hadith/bukhari/082.sbt.html |date=24 gusht 2010 }}</ref>. Një ''[[Vargu i vrasjes me gurë|varg]]'' i kuranit, i cili thuhet se përcaktonte vrasjen me gurë për shkelësit e kurorës, nuk është përfshirë në versionin standart të kuranit.<ref>W. Montgomery Watt: ''Islamic Fundamentalism and Modernity.'' Routledge, 1989, f. 20</ref>

Në bazë të kësaj vrasja me gurë vlerësohet nga [[Sheriati|shari’a]] si ''[[Dënimi hadd|dënim hadd]]''. Sipas saj ajo mund të jepet vetëm për marrëdhënien seksuale ndërmjet dy personave, të cilët janë ose kanë qenë të martuar me të tjerë (shih [[zina]]-n). Dënimi mund të jepet në bazë të deponimit ''(pranimit të fajit)'' ose të dëshmimit e pakta të katër dëshmitarëve meshkuj, kur ata pretendojnë se kanë qenë të pranishëm direkt gjatë aktit seksual. Meqenëse sipas të drejtës islamikeislame dëshmimet e grave kanë shumë më pak peshë se ato të burrave dhe përveç kësaj ato duhen vërtetuar nga dy burra, gratë paditen dhe dënohen me vdekje me anë të vrasjes me gurë për shkelje kurore shumë më shpesh se burrat.

Teologu i [[Universiteti Alel-AzharEz'her|Azhar-it]] al-Xhaziri (1882–1942) e ka përshkruar ekzekutimin korrekt të vrasjes me gurë si më poshtë:

Më 27 tetor 2008 forcat [[Islamizmi|islamiste]] [[al-Shabaab-i|al-shabaab]], të cilat kishin vënë nën kontrollin e tyre si pasojë e luftës civile në [[Somalia|Somali]] pjesë të mëdha të vendit duke futur në fuqi sharia-n, vranë me gurë në qytetin jugor somalez port [[Kismaajo]] 13-vjeçaren Aisha Ibrahim Duhulow. Kjo vajzë kishte pohuar se ishte përdhunuar nga tre meshkuj duke u dënuar si pasojë më pas për shkelje kurore.<ref>[http://www.amnesty.org/en/for-media/press-releases/somalia-girl-stoned-was-child-13-20081031 Amnesty International: ''Somalia: Girl stoned was a child of 13.''] 31 tetor 2008.</ref> Një rast tjetër ndodhi më 6 nëntor 2009<ref>[http://www.nzz.ch/nachrichten/international/ehebrecher_in_somalia_zu_tode_gesteinigt_1.3983439.html ''Ehebrecher in Somalia zu Tode gesteinigt.''] ''NZZ-online.'' 7 nëntor 2009.</ref>. Në qytetin port Merka në jug të [[Mogadishu]]-t u dënuan me vdekje me vrasje me gurë një burrë 33-vjeçar dhe shoqja e tij për shkak të shkeljes së kurorës. Vendimi për burrin u ekzekutua ndërsa për gruan pritet së pari lindja.