Ibrahim Temo: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Rreshti 9:
| vendvdekja = Megdigia, [[Rumania]]
| qyteti ku jeton =
| kombësia =
| nënshtetësia = osmane, rumune
| arsimimi = i lartë
| shkolla = Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane
| profesioni = mjek ushtarak, politikan
| vepra të njohura = themelimi i Komitetit "Bashkim e Përparim"
| i njohur =
| e njohur =
Rreshti 29:
| bashkëshorti =
| fëmijë =
| prindër = Murat
| çmime =
}}
'''Ibrahim Starova''' më tepër i njohur si '''Ibrahim Temo''',<ref>{{Harv|Gawrych|2006|p=141.}}</ref> ([[Struga|Strugë]], [[22 Mars|22 mars]] [[1865]] - Mexhidije të [[Konstanca|Kostancës]], [[5 Gusht|5 gusht]] [[1945]]) ka qenë politikan shqiptar, revolucionar i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], intelektual dhe mjek. Ka qenë ndër themeluesit kryesorë të [[Komiteti "Bashkim e përparim"|Komitetit "Bashkim e Përparim"]].<ref name="Hanioglu73152">{{harvnb|Hanioğlu|2001|pp=73, 152.}}</ref> Vëllai i tij, [[Nuri Sojliu|Nuri efendi Sojliu]] ishte nga [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|firmëtarët]] e [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|pavarësisë së Shqipërisë]] në [[Kuvendi i Vlorës|kuvendin]] e mbajtur në [[Vlora|Vlorë]].<ref name=":
Në nderim të tij gjimnazi i Strugës e mban emrin e tij. Në një pllakë mermeri në hyrje të një shtëpie dy katëshe ndodhur buzë [[Drini i Zi|lumit Drin]], në Strugë, lexojmë: "Në këtë shtëpi më 21 mars 1865 u lind Dr. Ibrahim Murat Temo (1865-1945) veprimtar dhe personalitet i shquar i Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Strugë më 20 gusht 2005".
== Biografia ==
Lindi më 1865 në Strugë, asokohe pjesë e [[Kazaja e Ohrit|kazasë së Ohrit]] në [[Vilajeti i Manastirit|vilajetin e Manastirit]], në një familje me prejardhje nga [[Guri i Bardhë|Gurabardhi]] i [[Kazaja e Matit|kazasë së Matit]],<ref>{{Cite journal|last=Çelik|first=Bilgin|date=2010|title=Üç Kimlikli Bir JönTürk Aydını: Dr. İbrahim (Ethem) Temo|url=http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/cilt12.say%C4%B11/bilgin%20celik.pdf|journal=Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt|language=tr|volume=12|issue=1|pages=|via=}}</ref> e zhvendosur më pas në [[Buçimas|Starovë]].<ref name="Wirtz">{{cite book|last=Wirtz|first=Philipp|title=Depicting the Late Ottoman Empire in Turkish Autobiographies: Images of a Past World|year=2017|publisher=Routledge|isbn=9781317152705|url=https://books.google.com.au/books?id=LAddDgAAQBAJ&pg=PT70&dq=Ibrahim+Temo+Struga&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj0z8THvd7aAhUHv7wKHVbNCjAQ6AEIPTAE#v=onepage&q=Ibrahim%20Temo%20Struga&f=false|pages=|ref=harv}}</ref><ref name="Clayer272"
Mësimet e para dhe të mesme Ibrahimi i mori në vendlindje, ku mësoi disi osmanisht dhe frëngjisht, shkoi në Stamboll më 1884. Fillimisht u regjistrua në vitin e parë të shkollës së mesme (''idadije'') mjekësore të Ahirkapisë, më pas u transferua në shkollën e mesme mjekësore ushtarake në Kuleli të Bosforit. Në prill 1887 ndodhet në Fakultetin e Mjekësisë të Gjylhanesë në Stamboll, ku mbaroi studimet nga fundi i 1892-it dhe pasi mbrojti tezën e disertacionit "Mbi sëmundjen e Tërbimit" dhe u diplomua Mjek Ushtarak.
Në kryeqytet u njoh me vëllezërit Frashërllinj, [[Sami Frashëri|Samiun]] dhe [[Naim Frashëri|Naimin]], si dhe me "Apostol Margaritin" kryesuesin e propagandës shqiptaro-vllehe kundër grekëve në vilajetin e Manastirit.<ref>{{Cite news|url=http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c21/c210275.pdf|title=İbrahim Temo|last=Hanioğlu|first=Şükrü|date=2000|work=Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi|access-date=3 qershor 2020|volume=21|language=tr}}</ref> Pas një pune tre vjeçare, Temo shprehet se shumë mendje u zgjuan dhe u përgatit mjedisi për një lëvizje të matur e të jashtëzakonëshme kundër qeverisjes Hamidije - Abdyl Hamidit të dytë.
Gjatë kohës që ishte student në Fakultetin Ushtarak Mjekësor të Gjylhanesë, në moshën 24 vjeç, mori nismën dhe së bashku me tre shokë të tjerë studentë, pranë barakave të kësaj shkolle, më [[1 maj]] [[1305]] ([[13 maj]] [[1889]]), Isak Sykyti një kurd nga Diyarbarkiri, Mehmed Reshidi një çekrez nga Kaukazi dhe Abdullah Xhevdeti një kurd nga Arabkiri, u betuan, shtrënguan të katërt duart dhe bënë marrëveshjen e parë. Dr. I. Temo shpalli krijimin e shoqërisë së fshehtë që shumë shpejt u njoh si shoqëria "Bashkim dhe Përparim". Vetë Dr. I. Temo futi në këtë shoqatë deputetin e Kosovës Ibrahim Efendiun, Nexhip bej Dragën dhe deputetin e Korçës Shahin bej Kolonjën. Shokët e ngarkuan të ngrinte degë të kësaj shoqërie në Ohër. Ai erdhi në Strugë, në pushimet shkollore verore po atë vit (1889), me qëllim të krijonte në Ohër degë të shoqërisë "Bashkim dhe Përparim". Në kujtimet e tij për formimin e kësaj shoqërie shkruan se : Në Strugë disa të rinj të zgjuar e inteligjentë i kisha futur në shoqëri. Njërin nga këta të rinj, një nga nëpunësit e financës, që shkruante bukur, Shahebedin Struganin e vura të shkruajë një letër... Por ngjarjet ndodhën ndryshe. Qamil beu, komandanti i repartit rezervist në Ohër që mendohej se do t'i ndihmonte për themelimin dhe mbarëvajtjen e kësaj shoqërie në Ohër, jo vetëm që nuk pranoi të bashkëpunonte por i tha se ai ishte kundërshtar dhe armik i Sulltanit. Në telegramin dërguar Stambollit i tregoi për veprimtarinë e Dr. Temos.
|