Julius Robert Oppenheimer: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.1 |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
▲{{Infobox shkencëtar}} '''Julius Robert Oppenheimer''' ( 22 prill 1904 - 18 shkurt 1967) ishte [[Fizika teorike|fizikant teoricien]] amerikan dhe profesor i fizikës në [[Universiteti i Kalifornisë, Berkeley|Universitetin e Kalifornisë, Berkeley]] . Oppenheimer ishte drejtuesi i luftës në Laboratorin e Los Alamos dhe është në mesin e atyre që janë quajtur si "baballarët e bombës nukleare" për rolin e tyre në '''Projektin Manhattan''', që ishte një ndërmarrje e [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] për të zhvilluar [[Armët bërthamore|armët]] e para nukleare . Bomba e parë nukleare u shpërthye me sukses në 16 korrik 1945, në provën e Trinitetit në [[New Mexico]] . Oppenheimer më vonë tha se gjatë kësaj ngjarje i kishin ardhur në mendje fjalë e ''Gita Bhagavad'' : "Tani unë jam bërë vdekja, shkatërruesi i botëve". <ref name="Hijiya">{{Cite journal|last=Hijiya|first=James A.|date=June 2000|title=The ''Gita'' of Robert Oppenheimer|url=http://www.amphilsoc.org/sites/default/files/proceedings/Hijiya.pdf|journal=Proceedings of the American Philosophical Society|volume=144|issue=2|issn=0003-049X|archive-url=https://web.archive.org/web/20131126020921/http://www.amphilsoc.org/sites/default/files/proceedings/Hijiya.pdf|archive-date=26 nëntor 2013|access-date=December 23, 2013|url-status=dead}}</ref> Në gusht 1945, këto armët u përdorën në [[Hedhja e Bombës Atomike në Hiroshima dhe Nagasaki|bombardimin e Hiroshimas dhe Nagasakit]] .
Pasi mbaroi lufta, Oppenheimer u bë kryetar me ndikim i Komitetit të Përgjithshëm Këshillëdhënës së Komisionit të [[Komisioni i Shteteve të Bashkuara për Energji Atomike|Energjisë Atomike së Shteteve të Bashkuara]], që u krijuar rishtazi. Ai e përdori atë pozicion për të lobuar në kontrollin ndërkombëtar të [[Energjia bërthamore|energjisë bërthamore]], për të shmangur përhapjen e armëve nukleare dhe garën e armatimit nuklearë me [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]] . Pasi provokoi zemërimin e shumë politikanëve me mendimet e tij të shprehura gjatë Frikësimit të Dytë të Kuq (Second Red Scare), sipasoj atij iu hoq leja e sigurisë (për të aksesuar informacione konfidenciale (security clearance) ) në një seancë shumë të reklamuar më 1954, dhe u zhvesh në mënyrë efektive nga ndikimi i tij i drejtpërdrejtë politik; por vazhdoi të ligjërojë, të shkruajë dhe të punojë në fizikë. Nëntë vjet më vonë, Presidenti [[Xhon F. Kenedi|John F. Kennedy i]] dha ( [[Lyndon B. Johnson|Lyndon B. Johnson e]] prezantoi) çmimin Enrico Fermi si gjest i rehabilitimit politik.
Arritjet e Oppenheimerit në fizikë përfshinin përafrimin e Born-Oppenheimer për funksionet e valëve molekulare, punën në teorinë e [[Elektroni|elektroneve]] dhe pozitroneve, procesin e Oppenheimer-Phillips në shkrirjen bërthamore dhe parashikimin e parë të [[Efekti tunel|tunelizimit kuantik]] . Me studentët e tij ai dha gjithashtu kontribute të rëndësishme në teorinë moderne të yjeve neutron dhe [[Vrima e zezë|vrimat e zeza]], si dhe në [[Mekanika kuantike|mekanikën]] kuantike, teorinë kuantike të fushës dhe ndërveprimet e rrezeve kozmike . Si mësues dhe promovues i shkencës, ai mbahet mend si një nga etërit themelues të shkollës amerikane së fizikës teorike që fitoi përparësi botërore në vitet '30. Pas Luftës së Dytë Botërore, ai u bë drejtor i Institutit për Studime të Avancuar në Princeton, New Jersey .
==Referenca==
<references />
[[Kategoria:Vdekje 1967]]
[[Kategoria:Lindje 1904]]
| |||