Rezervati Ndërkufitar Ohër-Prespë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Krijuar nga përkthimi i faqes "Ohrid-Prespa Transboundary Biosphere Reserve"
 
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[File:Галичица, поглед на две езера, 2011.jpg|thumb|Mali Galiçica dhe dy liqene në prapavijë - 2011]]
{{Kartela Zonë e mbrojtur|map=}} '''Rezerva Ndërkufitar i Biosferës Ohër-Prespë''' është një rezervat i biosferës që përfshin zonën e [[Liqeni i Ohrit|Liqenit të Ohrit]] dhe [[Liqeni i Prespës|Liqenit të Prespës]], në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]] dhe [[Shqipëria|Shqipëri]]. <ref name="UNESCO">{{Cito web|url=http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016|language=en}}</ref> Rezervati u deklarua në qershor të vitit 2014 dhe përfshin një ndërthurje të sipërfaqeve ujore dhe relieveve malore përreth, duke mbuluar një sipërfaqe prej {{Convert|446,244.52|ha|sqmi}} <ref name="нова македонија">{{Cite news|url=http://novamakedonija.com.mk/DetalNewsInstant.asp?vestInstant=35851|title=Регионот Охрид-Преспа прогласен за биосферен резерват на УНЕСКО|date=11 June 2014|access-date=20 May 2016|publisher=Нова Македонија|language=Macedonian}}</ref>
 
Rezervati u deklarua në qershor të vitit 2014 dhe përfshin një ndërthurje të sipërfaqeve ujore dhe relieveve malore përreth, duke mbuluar një sipërfaqe prej {{Convert|446,244.52|ha|sqmi}} <ref name="нова македонија">{{Cite news|url=http://novamakedonija.com.mk/DetalNewsInstant.asp?vestInstant=35851|title=Регионот Охрид-Преспа прогласен за биосферен резерват на УНЕСКО|date=11 June 2014|access-date=20 May 2016|publisher=Нова Македонија|language=Macedonian}}</ref>
 
== Deklarata ==
Zona Nërkufitare e Biosferës Ohër-Prespa u shpall rezervat i biosferës më 11 qershor të vitit 2014 në seancën e komisionit ndërkombëtar të [[UNESCO]] - [[UNESCO|s të]] mbajtur në [[Jönköping]], [[Suedia|Suedi]]. <ref name="нова македонија">{{Cite news|url=http://novamakedonija.com.mk/DetalNewsInstant.asp?vestInstant=35851|title=Регионот Охрид-Преспа прогласен за биосферен резерват на УНЕСКО|date=11 June 2014|access-date=20 May 2016|publisher=Нова Македонија|language=Macedonian}}</ref> Propozimi u bë nga Sekretariati Bilateral i Liqenit të Ohrit, së bashku me komisionet kombëtare të UNESCO-s të Maqedonisë dhe Shqipërisë, si dhe ministritë e tyre përkatëse të mjedisit.
 
== Ekologjia ==
[[Skeda:SalmoLetnica.jpg|parapamje|250x250px| [[Korani|Trofta e Ohrit]], specie endemike e [[Liqenit të Ohrit]] ]]
Rezervati Ndërkufitare Ohër-Prespa përfshin [[Ekosistemi|ekosisteme të]] ndryshme, duke filluar nga zonat malore përreth liqeneve, deri te pyjet e buta nën tropikale që gjenden në lartësi më të ulëta përreth pellgjeve ujore. <ref name="UNESCO">{{Cito web|url=http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016}}</ref> Sistemi i Liqeneve Ohër - Prespa është një nga më të mëdhenjtë e llojit të tij në Evropë. Të dy liqenet kanë një vlerë të jashtëzakonshme në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar për shkak të unitetit të tyre [[Gjeologjia|gjeologjik]] dhe [[Biologjia|biologjik]]. Liqeni i Ohrit është i njohur për speciet e tij endemike (mbi 200 lloje), pesë prej të cilave janë të kufizuara në mikroekosisteme brenda vetë liqenit. Dhjetë nga shtatëmbëdhjetë speciet e peshkut janë endemike, përfshirë [[Korani|troftën e Ohrit]] ( ''Salmo letnica'' ).
 
Ekzistojnë gjithashtu zona pyjore endemike dhe unike si ajo e mbuluar nga pisha maqedonase ( ''Pinus peuce'' ).
 
[[Gjitari|Gjitarët]] përfaqësojnë grupin e dytë më të rëndësishëm të specieve në Rezervatin Ndërkufitar Ohër-Prespa, mbrojtja e të cilave është thelbësore për rezervën. Ato përfshijnë ''talpën ballkanike'', [[Rrëqebulli ballkanik|rrëqebullin e ballkanik]] ( ''Lynx lynx martinoi'' ), [[ujku gri]] ( ''Canis lupus'' ), [[Ariu i murrmë|ariun kafe]] ( ''Ursus arctos'' ) dhe të tjerë. Rrëqebulli i Ballkanit është një specie jashtëzakonisht e rrallë, që mban vlera veçanërisht të larta simbolike. Në kuadër të llojeve të veçanta është edhe njjë specie zogjsh (shpendësh) e njohur si [[pelikani dalmat]] ( ''Pelecanus crispus'' ). Rajoni i Prespës është shtëpia e rreth 260 specieve të [[Zogjtë|shpendëve]], që përfaqësojnë më shumë se gjysmën e specieve të shpendëve në Evropë. <ref name="UNESCO"UN>{{Cito web|url=http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016|language=en}}</ref> Rreth 140 specie gravitojnë në këtë zonë.
 
Rezervati Ndërkufitar i Biosferës Ohër-Prespa ka një popullsi të vlerësuar prej 455,000 banorësh, që përfaqëson një zonë të larmisë kulturore, etnike dhe fetare. Vendbanimet gjenden vetëm në zonat kalimtare <ref name="UNESCO">{{Cito web|url=http:UN//www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016}}</ref> dhe përfshijnë vendbanime relativisht të qëndrueshme në aspektin [[Demografia|demografik]], ndërsa zonat e tjera të populluara (sidomos qytetet e [[Ohri|Ohrit]] dhe [[Struga|Strugës]] në bregun e Liqenit të Ohrit dhe [[Pogradeci|Pogradecit]] në Shqipëri), kanë mijëra vizitorë gjatë sezoni turistik
 
Në Shqipëri, aktiviteti kryesor ekonomik i popullsive lokale është [[bujqësia]], akoma e pranishme në zonën kalimtare dhe disa pjesë të tampon zonës. <ref name="UNESCO">{{Cito web|url=http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016}}</ref> Kohët e fundit, industria e përpunimit të ushqimit ka pëjetuar një zhvillim të rëndësishëm (sidomos në [[Korça|Korçë]] ), paralelisht me bujqësinë tradicionale, duke rezultuar edhe në vendbanime të reja.
 
Sektori më i rëndësishëm i zhvillimit në rajonin e rezervatit është sektori parësor. Në shumë zona, fermat familjare të familjeve të vogla zëvendësohen me një lloj prodhimi më intensiv (siç janë pemishte të mëdha në zonën e [[Resnja|Resnjës]] ). Në disa pjesë malore, pylltaria është një aktivitet i rëndësishëm ekonomik. [[Blegtoria]] është gjithashtu e rëndësishme në të gjithë rajonin ndërkufitar. <ref name="UNESCO">{{Cito web|url=http:UN//www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/albaniathe-former-yugoslav-republic-of-macedonia/ohrid-prespa/|title=Ohrid-Prespa - Biosphere Reserves|date=August 2014|publisher=UNESCO|accessdate=21 May 2016}}</ref>
 
[[Turizmi]] është fusha kryesore e zhvillimit në të gjithë rajonin e rezervatit të biosferë ndërkufitare. Vetëm qyteti i Ohrit vizitohet nga një numër i madh vizitorësh gjatë sezonit të lartë turistik, gjashtë herë më shumë se popullsia e tij e përhershme (42,000 banorë).