Xhon F. Kenedi: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v Saklanan gerçekler zhvendosi faqen John F. Kennedy tek Xhon F. Kenedi: shqiptimi |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox officeholder
|
|
|office = [[Kryetari i Shteteve të Bashkuara|Kryetar i 35-të i Shteteve të Bashkuara]]
|vicepresident = Lyndon B. Johnson
|term_start = 20 janar 1961
|Emri Alt = John Firtzgerald Kennedy▼
|
|successor = [[Lyndon B. Johnson]]
|VL = [[Brookline]],[[Massachusetts]],[[SHBA]]▼
▲|DV = [[22 nëntor]] [[1963]]
|birth_date = 29 maj 1917
|VV = [[Dallas]],[[Texas]],[[SHBA]]▼
|death_date = 22 nëntor 1963 (46 vjet)
|}}▼
|death_cause = [[Vrasja e Xhon F. Kenedi|Vrasja]] <br>(u qëllua në kokë)
|restingplace = [[Varrezat Kombëtare Arlington]]
|party = [[Partia Demokratike (ShBA)|Demokrat]]
|spouse = [[Jacqueline Kennedy Onassis|Jacqueline Lee Bouvier]] (m.1953)
|children = {{flatlist|Arabella, [[Caroline Kennedy|Caroline]], [[John F. Kennedy Jr.|John Jr.]] and [[Patrick Bouvier Kennedy|Patrick]]}}
|parents = {{plainlist|
*[[Joseph P. Kennedy Sr.]]
*[[Rose Kennedy|Rose Fitzgerald]]}}
|relatives = shih [[Familja Kennedy]]
|education = [[Harvard University]] ([[Bachelor i Arteve|AB]])
|signature = John F Kennedy Signature 2.svg
|signature_alt = Cursive signature in ink
|allegiance = {{flag|United States|1912}}
|branch = [[Skeda:Emblem of the United States Navy.svg|25px]] [[Marina e Shteteve të Bashkuara]]
|serviceyears = 1941–1945
|rank = [[Skeda:US Navy O3 infobox.svg|25px]] [[Toger (detar)|Toger]]
|unit = {{plainlist|
*Motor Torpedo Squadron 2
**[[PT-109|Patrol Torpedo Boat 109]]
**[[PT-59|Patrol Torpedo Boat 59]]}}
|battles = {{plainlist|
*[[Lufta e Dytë Botërore]]
**[[Fushata e ishujve Solomon]]}}
'''John Firtzgerald Kennedy''' (lindur më [[29 maj]] [[1917]] - vdiq më [[22 nëntor]] [[1963]] i njohur mire si '''Jack''' ose me inicialet '''JFK''' ishte politikan
Pas shërbimit ne flotën detare u përfshi ne politikë ne dhomën e 11 të kongresmenëve nga [[Partia Demokratike (SHBA)]] si kongresmen ne vitin [[1946]]-[[1952]] dhe si senator
▲'''John Firtzgerald Kennedy''' (lindur më [[29 maj]] [[1917]] - vdiq më [[22 nëntor]] [[1963]] i njohur mire si '''Jack''' ose me inicialet '''JFK''' ishte politikan Amerikan dhe [[Kryetari i Shteteve të Bashkuara|Presidenti i 35 i Shteteve te Bashkuar të Amerikës]] ka sherbyer edhe si komandan në Ushtrinë Amerikane në Forcat Detare të Amerikës ne Floten detare dhe si komandant i anijes luftarake PT-190 dhe me vone ne ate PT-59 në Paqesorin e Jugut në [[Luftën e Dytë Botërore]]
Kur ne vitin 1963 në [[Dallas]], [[Texas]] prag të zgjedhjeve presidenciale kur po shkonte ti vizitonte ne trupat ushtarake dhe forcat ajrore të SHBA-ve kur makina e tij pa çati po kalonte në lagjen
▲Pas shërbimit ne flotën detare u përfshi ne politikë ne dhomën e 11 të kongresmenëve nga [[Partia Demokratike (SHBA)]] si kongresmen ne vitin [[1946]]-[[1952]] dhe si senator ne Senatin Amerikan nga dhoma e përfaqësuesve nga shteti federal i [[Massachusetts]] ku ne vitin [[1960]] ne [[1960]] Zgjedhjet e Presidenciale të [[SHBA-ve]] do te kandidohej per president ku do ta mposhte kandidatin nga radhët e republikanëve [[Richard Nixon]] i cili do te behej president ne vitin 1969 dhe do te jepte dorëheqje nga posti tij ne vitin 1972 pas skandalit te [[Watergate]] dhe ne moshën 43 vjeçare Kennedy dote behej presidenti me i ri ne moshë se bashku me [[Theodore Roosevelt]] .
Administrata dhe presidenca e tij do te ishte protagoniste ne shumë ngjare historike në botë si [[Lufta e Vietnamit]], [[Grush shtetin ne Gjirin e Derrave]], [[Kriza e Raketave ne Kubë]], [[Gara për Hapsirën]],[ [Programi Apollo]], [[Lufta Per Drejta Civile të Zezakëve]], [[Lufta e
▲Kur ne vitin 1963 në [[Dallas]],[[Texas]] prag të zgjedhjeve presidenciale kur po shkonte ti vizitonte ne trupat ushtarake dhe forcat ajrore të SHBA-ve kur makina e tij pa çati po kalonte në lagjen Dela Plaza u qellua me snajper ne kokë ku qua me urgjencë në spitalin me ta afërt ku ne ora 1:00 dote ndërronte jete në spitalin Parkland në Dallas dhe do te shpallej i vdekur ne ora 1:00 të mëngjesit ku doktorë nuk kishin arritur ta ndalin hemorragji në trurin e tij.
▲Administrata dhe presidenca e tij do te ishte protagoniste ne shumë ngjare historike në botë si [[Lufta e Vietnamit]],[[Grush shtetin ne Gjirin e Derrave]],[[Kriza e Raketave ne Kubë]],[[Gara për Hapsirën]],[[Programi Apollo]],[[Lufta Per Drejta Civile të Zezakëve]],[[Lufta e Ftohët]] etj...
▲==Jeta e Hershme==
===Familja===
Jack ishte i biri [[Joseph
[[
===Jeta dhe Edukimi===
Line 79 ⟶ 102:
==President i Shteteve të Bashkuara==
[[
Me 20 janar 1961 pas fitores ne zgjedhjet Presidencial Jack u betua ne Mesditë para senatit ne nje fjalim duke cituar fjalet tij para senatiti me pyesin cfar mund te bej per vendin tuaj u betohem se do ti luftoj armiqt siq jan varferia dhe ekonomia sterile ne inaugurimin e tij si president morren pjes shum figuara te squara nderkombëtare të skenës politike dhe kombetare.
Line 92 ⟶ 115:
Ne vitet 1960 shum njerez u larguan nga [[Gjermania Lindore]] në cilen kushtet ishin katstrofale vuante nga ekonomia dobë varferia,arsimi jo i mire shumica njerezve vuanin nga [[depresioni]] Kennedy do te takohej me krerër e Gjermanisë Perendimore per diskutuar rreth Berlinit dhe gjendjes ekonomike duke lidhur nje aleance ekonomik u perfitoi shteti amerikan shum nga rritja bashkpunimit amerikan du zbutur varferin dhe pa punisnë në amerike 20.000 njerez nga Gjermania Lindore do te shpernguleshin në Gjermanin Perendimore dhe Kennedy shtoi buxhetin e qeveris me 35 miliardë dollarë dhe duke rritur numrin e ushtrise
[[
Gjermania Lindore reagoj shpejt kur forcat ushtarke rrethuan me tela gjemborë Berlinin Lindore duke e ndar nga iji perendimore dhe duke fortifikuar ate rreth vijes teriotriale të Gjermanis Lindore duke formuar ate qe do te njihej me vonë si [[Muri i Berlinit]] Kennedy injoroi perpjeke te komunisteve dhe shkoi ne gjeramni per negocimin me Gjermanin Lindore duke vendosur kontrollin ne pikat kufitare me Lindje dhe Perendimit.
Line 109 ⟶ 132:
===Kriza e Raketave në Kubë 1962===
[[
14 tetor 1962 Bashkimi Sovjetik armiku i SHBA-ve solli raketa në [[Kubë]] me rreze te gjata veprimi kjo tensoni akom me shum raportet me [[SHBA]]-ve dhe [[Moska|Moskës]] nga ana Kenedit kjo u konsideru si shpallje lufte nga ana e Bashkimit Sovjetik,
Line 127 ⟶ 150:
===Lufta e Komunizmit në Amerikën Latine===
[[
Rritja e Komunizmit edhe ne Amerikën Latine në shtetet si [[Portorikoja]],[[Guatemala]],[[Nikaragua]],[[Republika Dominikane]] levijest komuniste po rriteshin si levizje paqsore e me pas ne levizje te dhunshme e ndisa shtete edhe konflikte armtorsura Kenedi lidhi aleanc diplomatike ushtarake me qevrine [[Portorikoja|Pureto Rika]]-ne me guvernatorin [[Luis Munioz Martin]]
Me psa lidh aleance me [[Kili]]-në dhe disa shtete tjera ku interesi per banante dhe komapnit e frutave ne ne hemisfer e amerikes Latine po cenohej nga Komunizmi ne bote ishte ne rritje Kenedi vuri ne pozicion CIA-në sherbin sekret i cili mundesoi qe Komunizmi te mos perhejapej me vrull në Ameriken Latine po ashtu atashe i ne [[Republika Dominikane|Repulikën Domenikane]] per mos rritjen e komunizmit ne hemisferne perendimore nje Grush shtet ne Guatemale pengoi zgjedhjet ku mendohej se Partia Komuniste do te fitonte Zgjedhejt e vitit 1962 SHBA-te derguan vezgjuesin filozofin amerikan [[Noam Chomsky]] dhe adminstrata e tij perkrahu si president te [[Guatemala|Guatemalës]] [[Jacobo Árbenz]] i cili kishte udhequr grushtetin e vitit 1954 lidhi nje alence me SHBA-te te ben agresion politik bi guatemalen pershkat e kompanise fitmprurese te [[United Fruit Company]] kompani e frutash, me pas Guatemala do te perfshihej ne luft civile ku dote humbni jeten shum njerez.
Ne vitet 60'-dhjeta [[CIA]] dhe Adminsitata JFK-se u perpoq ta vriste Liderin e [[Kuba|Kubës Komuniste]] [[Fidel Castro]] dhe liderin e [[Republika Dominikane|Republikës Domenikane]] [[Rafael Trujillo]] ne vitin 1961 ne [[Santo Domingo]] u vra CIA thuhet se me urdherin e John F. Kennedy-t esht vrare qe pushteti te kalonte tek pro amerikani [[Anstasio Samoza]] njeri me pikpamje perparimtare me ide anti-marksite dhe lenniste [[CIA]] ishte perjekur ta vriste [[Fidel Castro]] mes helmit sa edhe ne cigaren tij ishte futur helm per ta vrarë por ky mison deshtoi dhe [[Kuba]] mbeti shtet socijalist ne hemisfer perendimore qe i pengonte [[SHBA]]-ve sepse komapnia e famshme e frutave [[United Frut Company]] nuk mund te shtrinte biznesin ne [[Kuba|Kubë]].
Me von shtete si [[Nikaragua]],[[Guatemala]],[[Honduras]] do te akuzonin SHBA-ne per agresion ushtarako-politik.
Line 141 ⟶ 163:
==Fjalimet tij te njohura==
[[
===Fjalimi parë Universitetit Amerikan===
Line 157 ⟶ 179:
Kennedy mbështetur verbalisht integrimin racial dhe të drejtat civile , gjatë fushatës së vitit 1960 ai telefonoi [[Coretta Scott]], gruan e Reverend [[Martin Luther King]] , Jr , i cili kishte qenë i burgosur ndërsa duke u përpjekur për të integruar një kundër drekë dyqan . Robert Kennedy quajtur Georgia guvernatorin Ernest Vandiver dhe mori lirimin e Mbretit nga burgu , e cila tërhoqi mbështetje shtesë e zezë për kandidaturën e vëllait të tij .
[[
Adresa e Presidentit Kennedy Drejtat Civile , 11 qershor 1963 .
Line 177 ⟶ 199:
==Gara për Hapsirën==
[[
Programi Apollo ishte konceptuar në fillim në vitin 1960 , gjatë administratës Eisenhower , si një vazhdim të Projektit Mercury . Ndërsa NASA shkoi përpara me planifikimin për Apollonit , financimi për programin ka qenë krejt e sigurt , duke pasur parasysh opozitës Eisenhower -së për të drejtuar spaceflight . Këshilltarët Kennedy spekuluar se një fluturim Hëna do të jetë i shtrenjtë por ai e shtyu vendimin .
Line 193 ⟶ 215:
Një editorial New York Times vlerësoi veprimet e Kennedy -së dhe tha se rritja e çmimeve e industrisë çelikut " rrezikon mirëqenien ekonomike të vendit , duke i ftuar një valë të baticës të inflacionit . "Megjithatë , Byroja e administratës së Buxhetit raportuar rritja e çmimeve do të kishte rezultuar në një fitim neto për PBB-së , si dhe një tepricë neto të buxhetit tregu i aksioneve , e cila kishte rënë në mënyrë të qëndrueshme që nga zgjedhja e Kennedy ra me 10% menjëherë pas veprimit të administratës në industrinë e çelikut.
==
==Vrasja 1963==
[[
Presidenti Kennedy u vra në [[Dallas]], [[Texas]], në 12:30 dite premte në 22 nëntor 1963 , ndërsa në një udhëtim politik në Teksas për të qetë mbi fërkime në Partinë Demokratike midis liberalëve [[Ralph Yarborough]] dhe [[Don Yarborough]] dhe konservator [[John Connally]] Ai u qëllua një herë në fyt një herë në shpinë e sipërme por godijen fatale morri atë në kokë
Kennedy u dërgua në
Presidenti Johnson
Vrasja provuar të jetë një moment i rëndësishëm në historinë e SHBA për shkak të ndikimit të tij mbi kombin dhe pasojat politike që pasuan . Një sondazh i Fox News 2004 gjeti se 66 % e amerikanëve mendonin ka pasur një konspiracion për të vrarë Presidentin Kennedy , ndërsa 74 % mendonin ka pasur një mbulesë - up . Një sondazh i Gallup-it në mes të nëntorit 2013 tregoi 61 % besonin në një komplot , dhe vetëm 30 % mendonin Oswald bëri atë vetëm.
===Funerali===
[[
Me vrasjen e tij ne shtet u shpall dite zie dhe ulë flamuri ne gjysme shtizë , u mbajt nje seance perkujtimore ne [[Katedralën Cathedral of St. Matthew the Apostle]] ai u varros me nderime te shumta te ne [[Arlington]],[[Virginia]] ku varrosen ushtaret amerikan per shak se John Kennedy kishte sherbyer ne Ushtrine Amerikane . Ne varrim morren pjes 16 milion vetë lamtumira e Kennedy-t u udhhoq nga prifti katolik [[John J. Cavanaugh]] ne varim morren pjese shum personalitete te shquara dhe familjarët e tij si vellezrit senatoret e partise domkratike dhe udheheqesit e Partisë Repulikane dhe Disa pjestar dhe krer te ushtrise Iralandeze dhe kadete e birgades se 35 per nder te vepres se tij ushtare 3 te shtena per nder te vepres se tij Gruas se tij i shprhen ngushlime shum personalitet te njohura e qytare amerikan.
Line 211 ⟶ 233:
===Jeta private dhe imazhi===
[[
Jack u takua me gruan e tij të ardhshme , Jacqueline Lee " Jackie " Bouvier (1929-1994) , kur ai ishte një kongresmen . Charles L. Bartlett , një gazetar prezantoi palë në një darkë Ata u martuan një vit pasi ai u zgjodh senator , më 12 shtator, 1953
Line 225 ⟶ 247:
Televizioni u bë burimi kryesor me të cilin njerëzit janë mbajtur të informuar për ngjarjet rreth vrasjes John Kenedi. Në fakt, televizioni filloi të ardhur të moshës para vrasjes. Më 2 shtator 1963, Kennedy ndihmoi në përurimin televizionit të rrjetit gjysmë ore parë natës Lajmet e mbrëmjes sipas një intervistë me CBS Evening News spirancë Walter Cronkite
[[
Gazetat janë mbajtur si suvenire në vend se burimet e informacionit të përditësuar . Në këtë kuptim ajo ishte e para e madhe " ngjarje e lajmeve TV " në llojin e vet mbulimi TV bashkon kombin , interpretuar atë që vazhdoi dhe krijimin e kujtimet e këtë hapësirë në kohë . Të tre rrjetet kryesore televizive amerikane pezulluar oraret e tyre të rregullta dhe kaloi në mbulimin e të gjitha- të lajmeve nga 22 nëntor deri 25 nëntor 1963 , duke qenë në ajër për 70 orë , duke e bërë atëmë të gjatë ngjarje e pandërprerë e lajmeve në TV amerikan deri 9/11 .
| |||