Mao Ce Duni: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Kazanü (diskuto | kontribute) v Kazanü zhvendosi faqen Mao Zedong te Mao Ce Tung nëpërmjet përcjellimit: shqip |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Infobox officeholder
| name = Mao Zedong
| native_name = 毛泽东
| native_name_lang = zh
| image = File:Mao Ce Dun.jpg
| term_start = 20 mars 1943
| term_end = 9 shtator 1976
| predecessor = [[Zhang Wentian]] (si Sekretar i Përgjitshëm)
| successor = [[Hua Guofeng]]
| office2 = [[Presidnti i Republikës Popullore e Kinës|President i Republikës Popullore të Kinës]]
| term_start2 = 8 shtator 1954
| term_end2 = 9 shtator 1976
| successor2 = [[Hua Guofeng]]
| birth_date = 26 dhjetor 1893
| birth_place = [[Shaoshan]], [[Hunan]], [[Dinastia Qing|Perandoria Qing]]
| death_date = 9 shtator 1976 (82 vjet)
| death_place = [[Pekini|Pekin]], [[Kina|Republika Popullore e Kinës]]
| death_cause = [[Infarkti miokardial|Sulm në zemër]]
| party = [[Partia Komuniste e Kinës]] (1921–1976)
| otherparty = [[Kuomintang]] (1925–1926)
| spouse = [[Luo Yixiu]] (m. 1907; vdiq më 1910) <br/> [[Yang Kaihui]] (m. 1920; vdiq më 1930) <br/> [[He Zizhen]] (m. 1928; div. 1937) <br/> [[Jiang Qing]] (m. 1938)
| children = 10, përfshirë:<br> [[Mao Anying]] <br/> [[Mao Anqing]] <br/> [[Mao Anlong]] <br/> [[Yang Yuehua]] <br/> [[Li Min (vajza e Mao Zedong)|Li Min]] <br/> [[Li Na (vajza e Mao Zedong)|Li Na]]
| parents = [[Mao Yichang]] (babai) <br/> [[Wen Qimei]] (nëna)
| alma_mater = [[Universiteti i Parë Normal i Hunan]]
| signature = Mao Zedong signature.svg
}}
'''Mao Zedong''', shqipëruar '''Mao Ce Dun''', ''([[Gjuha kineze|kinezisht]]: 毛澤東 / 毛泽东, Máo Zédōng, W.-G. Mao Tsê-tung ose Mao Tse-tung)'', 26 dhjetor 1893 - 9 shtator 1976) ishte një revolucionar komunist kinez i cili ishte babai themelues i [[Kina|Republikës Popullore të Kinës]] (PRC), të cilën ai e drejtoi si kryetar i [[Partia Komuniste e Kinës|Partisë Komuniste të Kinës]] (PK e Kinës) nga themelimi i saj në vitin 1949 deri në [[Vdekja dhe varrimi shtetëror i Mao Zedong|vdekjen e tij]] në 1976. Ideologjikisht një [[Marksizmi-Leninizmi|Marksist-Leninist]], teoritë, strategjitë ushtarake dhe politikat e tij njihen së bashku si [[Maoizmi|Maoizëm]].
Mao ishte djali i një fshatari të begatë në [[Shaoshan]], [[Hunan]]. Ai kishte një perspektivë [[Nacionalizmi kinez|nacionaliste kineze]] dhe [[Anti-imperializmi|anti-imperialiste]] në fillim të jetës së tij dhe u ndikua veçanërisht nga ngjarjet e [[Revolucioni Xinhai|Revolucionit Xinhai]] të vitit 1911 dhe [[Lëvizja e Katër Majit|Lëvizjes së Katër Majit]] 1919. Ai më vonë miratoi Marksizëm-Leninizmin ndërsa punonte në [[Universiteti i Pekinit|Universitetin e Pekinit]], dhe u bë një anëtar themelues i Partisë Komuniste të Kinës.
▲Pas shpalljes së Republikës Popullore më [[1 tetor]] të vitit [[1949]] mori funksionin e kryetarit të [[Partia Komuniste e Kinës|Partisë Komuniste të Kinës]].
Më 1 tetor 1949, Mao [[Shpallja e Republikës Popullore të Kinës|shpalli themelimin e Republikës Popullore të Kinës]], një [[Shteti një-partiak|shtet me një parti]] të kontrolluar nga PK e Kinës.
Nga viti 1953–1958, Mao luajti një rol të rëndësishëm në zbatimin e [[Ekonomia e planifikuar|ekonomisë së planifikuar]] në Kinë, [[Kushtetuta e Republikës Popullore të Kinës e vitit 1954|ndërtimin e Kushtetutës së parë të Republikës Popullore të Kinës]], nisjen e [[Industria e Kinës|programit të industrializimit]] dhe fillimin e projektit "[[Dy bomba, Një satelitë]]". Në vitet 1955–1957, Mao nisi [[Lëvizja Sufan|Lëvizjen Sufan]] dhe [[Fushata Anti-Djathtiste|Fushatën Anti-Djathtiste]], me të paktën 550,000 njerëz të persekutuar në këtë të fundit, shumica e të cilëve ishin intelektualë dhe disidentë. Në vitin 1958, ai nisi [[Hapi i Madh Përpara|Hapin e Madh Përpara]] që synonte të shndërronte me shpejtësi ekonominë e Kinës nga [[Shoqëria agrare|agrare]] në [[Shoqëria industriale|industriale]], e cila çoi në [[Uria e Madhe Kineze|urinë më vdekjeprurëse në histori]] dhe vdekjet e 20–46 milion njerëzve midis 1958 dhe 1962. Në vitin 1963, Mao nisi [[Lëvizja Socialiste e Edukimit|Lëvizjen Socialiste të Edukimit]], dhe në 1966 ai inicioi [[Revolucioni Kulturor Kinez|Revolucionin Kulturor]], një program për të hequr elementët "kundër-revolucionarë" në shoqërinë kineze i cili zgjati 10 vjet dhe u shënua nga lufta e dhunshme e klasave, shkatërrimi i përhapur i objekteve kulturore dhe një ngritje e paparë e [[Kulti i individit i Mao Zedong|kultit të individit të Mao Zedong]]. Dhjetëra miliona njerëz u persekutuan gjatë Revolucionit, ndërsa numri i vlerësuar i vdekjeve varion nga qindra mijëra në miliona, përfshirë [[Liu Shaoqi]], presidenti i dytë i Republikës Popullore e Kinës. Pas viteve të shëndetit të keq, Mao pësoi një seri sulmesh në zemër më 1976 dhe vdiq në moshën 82 vjeç. Gjatë epokës së Mao, popullsia e Kinës u rrit nga rreth 550 milion në mbi 900 milion ndërsa qeveria nuk zbatoi me përpikëri [[Politika e planifikimit familjar|politikën e saj të planifikimit familjar]], duke detyruar pasardhësit e Maos si [[Deng Xiaoping]] të ndërmarrin [[Politika një-fëmijë|politika më të rrepta]] për të përballuar [[Mbipopullimi njerëzor|krizën e mbipopullimit]].
[[Kategoria:Lindje 1893]]
[[Kategoria:Vdekje 1976]]
[[Kategoria:Ateistë kinezë]]
[[Kategoria:Komunistë kinezë]]
[[Kategoria:Nacionalistë kinezë]]
[[Kategoria:Politikanë kinezë]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:Politikanë të Partisë Komuniste të Kinës]]
| |||