Bota perëndimore: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
→‎Bota perendimore: Korrigjim gabim shtypi
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni Android
→‎Bota perendimore: Korrigjim gabim shtypi
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni Android
Rreshti 85:
Greqia e lashtë dhe Roma shpesh
përmenden si vendlindjet e saj.
Me kalimin e kohës, perandoritë e tyre
shoqëruese u rritën së pari në lindje dhe
perëndim për të përfshirë pjesën tjetër të
zonave bregdetare të Mesdheut dhe Detit të
Zi, duke pushtuar dhe thithur. Më vonë, ata
u zgjeruan në veri të Detit Mesdhe për të
përfshirë Evropën Perëndimore, Qendrore
dhe Juglindore. Kristianizimi i Irlandës
(shek. V), Kristianizimi i Bullgarisë (shek.
9), Kristianizimi i Rusisë Kievan (Rusia,
Ukraina, Bjellorusia; shek. X), Kristianizimi i
Skandinavisë (Danimarka, Norvegjia,
Suedia; Shekulli 12) dhe Kristianizimi i
Lituanisë ( Shekulli 14) solli pjesën tjetër të
territorit të sotëm evropian në civilizimin
perëndimor. Historianë, të tillë si Carroll
Quigley në "Evolucioni i Qytetërimeve",
pretendojnë se civilizimi Perëndimor lindi
rreth vitit 500 pas Krishtit, pas shembjes
totale të Perandorisë Romake Perëndimore,
duke lënë një vakum për lulëzimin e ideve
të reja që ishin të pamundura në shoqëritë
klasike. Në të dyja pikëpamjet, midis rënies
së Perandorisë Romake Perëndimore dhe
Rilindjes, Perëndimi (ose ato rajone që më
vonë do të bëheshin zemra e "sferës
perëndimore" kulturore) përjetuan një
periudhë të rënies së parë, të
konsiderueshme, dhe pastaj ri-përshtatjes,
riorientimit dhe zhvillim të konsiderueshëm
material, teknologjik dhe politik të rinovuar.
E gjithë kjo periudhë afërsisht e një
mijëvjeçarit njihet si Mesjeta, pjesa e saj e
hershme formon "Epokën e Errët",
emërtimet që u krijuan gjatë Rilindjes dhe
pasqyrojnë perspektivën në histori dhe
imazhin e vetes, të periudhës së fundit.
[ duhej citim] Njohuritë për botën antike
Perëndimore u ruajtën pjesërisht gjatë
kësaj periudhe për shkak të mbijetesës së
Perandorisë Romake Lindore dhe
prezantimit të Kishës Katolike; ajo u zgjerua
shumë nga importi arab i teknologjisë
antike greko-romake dhe teknologjisë së re
përmes arabëve nga India dhe Kina në
Evropë. Që nga Rilindja, Perëndimi evoluoi
përtej ndikimit të Grekëve dhe Romakëve të
lashtë dhe botës Islame, për shkak të
revolucioneve të Dytë Bujqësore, Tregtare,
Shkencore dhe Industriale (helikë të
koncepteve moderne bankare). Perëndimi u
ngrit më tej me epokën e iluminizmit të
shekullit të 18-të dhe përmes zgjerimit të
epokës së eksplorimit të popujve të
perandorive evropiane perëndimore dhe
qendrore, veçanërisht perandoritë koloniale
globale të shekujve 18 dhe 19. Disa herë,
ky zgjerim u shoqërua nga misionarë
katolikë, të cilët u përpoqën të prozelitizonin
krishterimin. Ka debat midis disave nëse
Amerika Latine në tërësi është në një
kategori të vetën. Nëse Rusia duhet të
kategorizohet si "Lindje" ose "Perëndim" ka
qenë "një diskutim i vazhdueshëm" për
shekuj me radhë