Krishtërimi: Dallime mes rishikimesh

'''Krishtërimi''' ose '''Kristianizmi''' është [[Feja|fe]] e themeluar sipas mësimeve dhe të dhënave nga [[Jezusi|Jezu Krishti]] i cili predikonte se Ai vetë është Mesia hyjnor (mbreti i Izraelit dhe i mbarë botës dhe shpëtimtari i premtuar, shërbëtori i [[Zoti]]t, Biri i njeriut) në Bibël, në Besëlidhjën e vjetër. Fjala "''[[Krishti|Krisht]]''" rrjedh nga [[greqishtja]] që do të thotë "''zotiI melyeri ne,''ose i vajosuri (d.m.th. i zgjedhuri) i Perëndisë", d.m.th. mbreti, dhe, barasvlerësi i saj në [[Hebraishtja|hebraisht]] është titulli [[Mesia]]. Sipas të krishterëve, Jezu Krishti ishte Mesia i premtuar që bëri një Besëlidhje të Re në mes njerëzimit dhe Perëndisë. Krishterimi është fe e themeluar në bazat e [[jahudizmi]]t duke shpallur se Krishti do t'i përmbushë profecitë e Biblës në Besëlidhjën e vjetër.

Krishterimi është feja më e madhe në botë, me mbizotërim në [[Evropa|Evropë]], [[Amerika Jugore|Amerikën e Jugut]] dhe të [[Amerika Veriore|Veriut]], [[Republika Jugafrikane|Afrikën e Jugut]], [[Filipinet]] dhe [[Oqeani]]. {{cn|Ai po rritet shpejt gjithashtu në [[Azia|Azi]], veçanërisht në [[Kina|Kinë]] dhe [[Korea Jugore|Korenë e Jugut]], [[Afrika|Afrikë]] dhe në [[Lindja e Mesme|Lindjen e Mesme]].}} I, dytie përpasuar nga madhësiafeja ështëIslame. [[Islami]].

Krishterimi lindi rreth 2000 vjet më parë në [[Judeja|Jude]] ([[Palestina]] e sotshëme) me JezsuJezus Krishtin dhe grupin të tij besnikëbesnik. Gjatë kësaj periudhe, Judeja ishte një udhëkryq kulturor qytetesh dhe fermash plot me lëvizje. [[Perandori]] i [[Roma|Romës]] ishte sunduesi i tyre, dhe e ushtronte pushtetin e tij nëpërmjet guvernatorëve romakë). Judenjtë në atë kohë e urrenin sundimin romak, për arsye se për ta ai sillte në sokut shtypjen njerëzore që ata kishin duruar historikisht. Besimet kulturore [[Politeizmi|politeiste]] të Romës, ishin [[Paganizmi|pagane]] dhe imponuese nerpër jetënbesimin e tyre judaikejudaik. Disa [[Jahudët|judenj]] vendosën që shpresa e tyre e vetme ishte konformimi ndaj kësaj sfide (grishje). Të tjerë u bënë fetarë të zellshëm që formojnë grupe luftarake qëndrese kundër Romës, kurse të tjerë u tërhoqën në shkretëtirën e Judesë për të studiuar ligjin e hebrenjve dhe për të pritur ardhjen përfundimtare të Mesisë (shpëtimtaritShpëtimtarit) të tyre të premtuar, ardhjen e të cilit e kishin profetizuar shumë profetë (Davidi, Isaia, Jeremia, Danieli etj.).

Historia e krishterimitKrishterimit – me këtë sfond kulturor dhe fetar, filloi edhe shërbesa e Jezusit. Jezusi ishte [[Jehudët|hebre]] për nga origjina. Ai ndiqte besimin hebraik dhe e njihte mirë ligjin e tyre. Në fillim të të tridhjetave, Jezusi filloi që të shkonte nga njëri fshat në tjetrin, duke mësuar nëpër [[sinagoga]] dhe duke shëruar ata që vuanin. Mësimet e Jezusit ishin revolucionare. Ai i sfidoi (grishi, ftoi) autoritetet e vendosura fetare që të pendoheshin nga vetë-[[drejtësia]] dhe [[hipokrizia]] (shtirja) e tyre dhe të kuptonin që "Mbretëria e Perëndisë" është e bazuar në shërbim dhe dashuri. Mësimet e Jezusit i trazonin zemrat e njerëzve dhe krijonin paqëndrueshmëri, dhe kjo shqetësonte autoritetet fetare të kohës. Shumë shpejt një grup burrash filluan që ta ndiqnin Jezusin dhe që ta quanin mësues (rabin). Këta burra u bënë [[Dishepulli|dishepujt]] e tij. [[Jezusi]] i mësoi dishepujt e tij në lidhje me vullnetin e Perëndisë dhe në lidhje me “besëlidhjen e re” të cilën [[Perëndia]] do ta vendoste me njerëzit nëpërmjet tij. Jezusi i ndihmoi ata që të shihnin që njerëzimi është i lidhur nga vuajtjet dhe kotësitë e jetës si rezultat i [[mëkati]]t. Për shkak të mëkatit, njerëzimi e humbi marrëdhënien e vet me Perëndinë. Qëllimi i kësaj “besëlidhjeje të re” është që t'i rikthejë ata që e pranojnë atë në një marrëdhënie të përtërirë faljeje dhe dashurie me Perëndinë. Por çfarë është kjo besëlidhje e re? Jezusi vetë do të paguante për mëkatet e të gjithë njerëzimit duke u kryqëzuar padrejtësisht në një kryq romak. Tri ditë më vonë, Ai do të ringjallej, duke e mundur vdekjen, për t'i dhënë shpresë një bote të pa shpresë. E pra, gjithçka ndodhi ashtu siç Jezusi u kishte thënë, dhe dishepujt e tij ishin dëshmitarë të një [[Mrekullia|mrekullie]] të mahnitshme. Mësuesi i tyre, Jezusi nga Nazareti, vdiq dhe tri ditë më vonë u ringjall për të përfunduar veprën e tij të shpëtimit dhe për t'u emëruar Mesi. Të shtyrë nga një porosi e madhe për të ndarë dashurinë që Perëndia i kësaj gjithësie u kishte dhënë atyre, dishepujt filluan që të shpallin këtë [[Ungjilli|ungjill]] (lajm të mirë) rreth shpëtimit, shprese anë e mbanë vendit. Kështu, nga një grup i vogël njerëzish që jetonin në një krahinë të vogël të Judesë rreth 2000 vjet më parë, historia e krishterimit filloi, dhe besimi i krishterë qysh prej asaj kohe është përhapur në të gjithë botën. [[Mesazhi]] i tyre i ungjillit ishte i thjeshtë: “Sepse Perëndia aq e deshi botën, saqë dha Birin e tij shumë të dashur, që, kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme” (Gjoni 3:16).