Kisha Bizantine Italo-Arbëreshe: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Gspata (diskuto | kontribute) No edit summary |
Gspata (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 5:
Edhe se është një Kishë e veçant, me historinë e vet, nuk ka një primat, por dy peshkopë dhe një arkimandrit. Aktualisht Peshkopi i Ungrës është Imzot Donato Oliverio; Eparkia e Horës së Arbëreshëvet dhe Monastiri i Grotaferratës janë tani të zbrazëta dhe presin një peshkop dhe një arkimandrit të ri.
== Emri ==
Riti bizantin u soll në Itali në shekullin e 15-të nga të mërguarit arbëreshë të arratisur nga Arbëria, dikur emri i Shqipërisë, Epiri dhe Moresë (Peloponezi sot) për shkak të persekutimit nga turqit-osmanë të besimit mysliman. Italia tashmë i kishte njohur ritet e krishtera lindore në shekujt e mëparshëm, por ato që nga ajo kohë ishin zhdukur. Arbëreshët, ortodoksë të bashkuar me Romën me Këshillin e Ferrara-Firences, sollën me vete gjuhë, zakone dhe besimin, duke mbajtur xhelozisht ritin bizantin dhe duke u lidhur natyrshëm midis Lindjes dhe Perëndimit (shih misionet arbëreshe në Shqipëri në 1690-1769, kontaktet me Ohrin, artin bizantin kretan dhe misionet e reja të rikristianizimit të Shqipërisë së Jugut në 1900<ref>[https://books.google.com/books?id=y2EPFRL-XJQC&pg=PA75&lpg=PA75&dq=chiesa+italo+albanese&source=bl&ots=jfPjLZ_M-r&sig=z45vRAN4CwH_8REPcD3JHg3GnbI&hl=it&sa=X&ved=0ahUKEwijuJrDqOvUAhVMJ8AKHZ-MASs4MhDoAQhJMAk#v=onepage&q=chiesa%20italo%20albanese&f=false Ines Angjeli Murzak, Returning Home to Rome: The Basilian Monks of Grottaferrata in Albania, Grottaferrata 2009]</ref>).
Kisha Katolike Italo-Shqiptare karakterizohet nga një grup etnik specifik: shqiptarët e Italisë, Arbëreshë ose Italo-Albanesi.
I vetmi vend ku riti bizantin mbeti në Itali ishte Manastiri i Grottaferrata, një fondacion italo-grek, i cili ishte latinizuar në mënyrë të qëndrueshme gjatë shekujve. Arbëreshët e Siçilisë dhe Kalabrisë, nga 1800 deri më sot, po e rikthejnë Manastirin në jetë, ku shumica e murgjve, abatëve dhe studentëve të tij ishin dhe janë arbëreshë, duke filluar dhe vazhduar të e lulëzojnë edhe një herë.
Emri "grek" i referohet ritit bizantin (në krahasim me ritin romak-"latin") dhe jo një përbërësi etnik<ref>[https://en.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Italo-Greeks Herbermann, Charles, ed. (1913). "Italo-Greeks? No, Italo-Albanians". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.]</ref>.
== Struktura ==
[[File:Piana-degli-Albanesi-bjs2007-05.jpg|thumb|upright=0.6|majtas|Peshkopi [[Sotìr Ferrara]] i arbëreshëve të Siçilisë gjatë Epifanisë (Ujët të pagzuam) në [[Hora e Arbëreshëvet|Horën e Arbëreshëvet]], [[Siçili]]]]
[[File:La_Cattedrale_di_Lungro_costruita_nel_1721.jpeg|thumb|upright=0.6|Kryekisha e [[Ungra|Ungrës]] ([[Kalabria]])
[[File:Klisha_e_Shën_Mitrit_Dëshmor.jpg|thumb|upright=0.6|Kryekisha e [[Hora e Arbëreshëvet|Horës së Arbëreshëvet]] ([[Siçili]])
[[File:Grottaferrata-abbazia01.jpg|thumb|upright=0.6|Manastiri basilian i Grotaferratës në [[Roma|Romë]] me murgjit nga komunitetet arbëreshe ([[Lacio]])
Ka tre juridiksione kishtare që përbëjnë Kishën Bizantine Italo-Shqiptare:
*[[Eparkia e Ungrës]] në
*[[Eparkia e Horës së Arbëreshëvet]] në
*[[Manastiri i Grotaferratës]]
Dioqezat e mbrojnë trashëgiminë e tyre etnike, kulturore shqiptare dhe traditat e tyre fetare ortodokse, edhe në perspektivë ekumenike për të përcjellë traditën kulturore, shpirtërore dhe liturgjike nga Kisha bizantine në Shqipërinë e vjetër që nga koha e Justinianit (shekulli i gjashtë).
| |||