Korça: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
v U kthye versioni 2163887 i bërë nga 2A02:587:2976:3700:91AE:36D5:21AF:2361 (diskutimet) |
||
Rreshti 69:
}}
'''<big>Korça</big>''' është një qytet në [[Shqipëria|Shqipërinë]] Jug-Lindore. Korça është edhe qendra e prefekturës me të njëjtin emër. Është një nga bashkitë më të mëdha të vendit me rreth 90.000 banorë të regjistruar.
Qyteti u themelua në shekullin XV nga [[Iljaz Bej Mirahori|Iliaz beu]], me origjinë nga fshati [[Panarit (Dishnicë)|Panarit]]. Në vitin 1453 roli që Iliaz beu kishte në Rrethimin e [[Kostadinopoja|Kostandinopojes]] i dha titullin ''Mirahor'' (Gjeneral).
== Historia ==
[[
Ndonëse qyteti i Korçës është themeluar këto V-VI shekujt e fundit, zona e Korçës është një nga vendet e Evropës Jug-Lindore që është banuar më herët. Gërmimet kanë nxjerrë në dritë varre dhe fortifikime ilire.
Line 93 ⟶ 95:
Gjatë shekullit XIX dhe fillim shekullit XX Korça u bë qendër e rëndësishme e [[Rilindja Kombëtare|Rilindjes Kombëtare]]. Kështu në vitin 1887 u hap shkolla e parë fillore në gjuhë shqipe nga Organizata Drita, ndërsa po në Korçë, në vitin 1891 u hap shkolla e parë për vajza nga familja Qirjazi. Në vitin 1968 ndërtesa u kthye në Muzeun e Arsimit.
[[Skeda:Shkolla e parë shqipe në Korçë.jpg|
=== Shekulli XX ===
Sundimi osman mbi Korçën zgjati deri në 1912, vit kur u shpall pavarësia e Shqipërisë. Traktati i Shën Stefanit, i vitit 1878 ia kalonte Korçën dhe Pogradecin Principatës Bullgare ndërsa Traktati i Berlinit i po të njëjtit vit ia rikthente Perandorisë Osmane. Në vitin 1910 Aleanca Ortodokse e Korçës e udhëhequr nga Mihal Grameno<ref>Mihal Grameno (1871 - 5 shkurt 1931), ishte publicist i shquar, shkrimtar dhe veprimtar i lëvizjes patriotike e demokratike, Hero i Popullit.</ref> shpalli themelimin e Kishës Ortodokse Shqiptare, por autoritetet osmane refuzuan ta njohin. Afërsia gjeografike e Korçës me Greqinë dhe fakti që Greqia e quante popullsinë Ortodokse si "Greke" çoi në kontestime të ashpra gjatë Luftës Ballkanike 1912-1913. Në vitin 1913 Greqia e pretendonte Korçën dhe zona të tjera të Shqipërisë si pjesë të të ashtuquajturit “Vorio Epir”<ref>Vorio Epiri (Βόρειος Ήπειρος) është një term që përdoret nga nacionalistët grekë për të përshkruar ato territore të Epirit historik që sot janë pjesë e shtetit Shqiptar. Grekët i pretendojnë këto territore si të tyret për shkak se i morën nën administrim, pa të drejtë gjatë Luftës së Parë Botërore.</ref>.
Line 106 ⟶ 108:
== Demografia ==
[[Skeda:Korca pamje ajrore.jpg|
Korça ka 51.152 banorë.(në bazë të rregjistrimit te popullsisë në vitin 2011)
Line 116 ⟶ 118:
== Kultura ==
[[Skeda:Qendra korce.jpg|
Korça përbën një nga qendrat kulturore më të rëndësishme të Shqipërisë. Vetë muzeumet e shumta në qytet përshkruajnë aktivitetin kulturor ndër shekuj. Është e mirënjohur shkolla e parë shqipe në këtë qytet që daton në vitin 1887, shkolla e parë në Shqipëri për vajza, si dhe liceu [[Francez]] i ndërtuar në vitin 1917. Edhe pse ndër vite qyteti ka qënë pushtuar disa herë, ndikimet e huaja përbëjnë një pjesë të vogël te kulturës korçare.
Line 295 ⟶ 297:
*[[Dhimitër Zografi]], firmëtar i [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë]]
*[[Bardhyl Taçi]], pilot
{{div col end}}
== Shiko edhe ==
|