Seminari Italo-Arbëresh i Palermos: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Rreshti 1:
'''Seminari Arbëresh i Palermos''', ose '''Seminari Italo-Shqiptar''', (në italisht: ''Seminario Italo-Albanese di Palermo''), quajtur një herë edhe "Seminari Grek" për shak të [[Liturgjia hyjnore në kishën ortodokse|ritit "grek" (bizantin)]]<ref>Sa i përket ritit fetar, arbëreshët që emigruan në Itali ndoqën ritin bizantin ose lindor në gjuhën greke e vjetër - ashtu si atëherë të gjithë popujt e Ballkanit dhe Lindjes e përdorën këtë si gjuhë e lirë (''lingua franca'') për shërbimet liturgjike - nga kjo lindi një konfuzion i caktuar që është bërë në të kaluarën midis grekëve dhe shqiptarëve në lidhje me banorët e këtyre komuniteteve. Arbëreshët, në bashkësi me Kishën Katolike, vazhduan të qëndrojnë këmbëngulës me identitetin e tyre fetar bizantin.</ref><ref>Një nga veçoritë e arbëreshëve të Italisë është riti grek-bizantin, të cilin Papa Pali II, në 1536, i dha njohje të plotë në kontekstin e katolicizmit. Shumë komunitete, akoma edhe sot shqiptare, kanë humbur gjatë shekujve ritin greko-bizantin. Kjo ndodhi nën presionin e autoriteteve fetare dhe civile në nivelin lokal, për arsye lokale personale dhe politike (shiko rasti i Sëndahstinës, PA) apo për shkak të martesave të përziera me latino-romakët, duke humbur pikërisht ritin bizantin dhe kështu gjuhën dhe identitetin. Mund të thuhet se gjysma e bashkësive me origjinë arbëreshe në Itali, në dy shekujt e parë, kaluan nga riti bizantin në atë latin. Riti bizantin mbahet mbi të gjitha në komunitetet arbëreshe të krahinës së Kozencës, në Kalabri, dhe në kraninën e Palermës, në Siçili. Këtu është një listë e komuniteteve arbëreshe të Siçilisë asimiluar dhe të kaluara në ritin latin: ''Sant'Angelo Muxaro'' (AG); ''Biancavilla'', ''Bronte'', ''San Michele di Ganzaria'' (CS).</ref> i pranuar nga arbëreshëve, ishte qendër e rëndësishme arsimore dhe kulturore e Arbëreshëve të [[Siçili|Siçilisë]]<ref>''Fjalor enciklopedik shqiptar. Vëllimi II'', ASHSH, Tiranë 2008. ISBN 978-99956-10-28-9</ref>.
 
U themelua në [[Palermo]] më [[1734]] nga At [[Gjergji Guxeta]], Apostull i arbëreshëve të Siçilisë dhe më i madhi i intelektualëve arbëreshë të Siçilisë të shk. XVIII. Semirari ishte për shekuj me radhë vatra e ruajtjes së [[Gjuha shqipe|gjuhës shqipe]], e kulturës dhe traditave shqiptare, si dhe e patriotizmit shqiptar, ku u formuan shumë intelektualë, priftërinj të shquar, shkrimtarë dhe poetë të njohurë gjithashtu në të njëjtën vendlindje [[Shqipëri]]. Nga viti [[1945]] selia e saj është