[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Shpëtim i burimeve 1 dhe etiketim 0 si të vdekura.) #IABot (v2.0
vNo edit summary
Rreshti 1:
{{Ky Artikull|Shih: [[Tripoli (kthjellim)]].}}
[[FileSkeda:Tripoli Montage.jpg|thumbparapamje|Tripoli - Libia]]
'''Tripoli''' ose '''TarabulluzTarabulluzi''' ([[arabisht]] طرابلس ''Taràbulus'') është kryeqyteti i Libisë dhe ka rreth 500.000 banore (sipas statistikave te tetorit 2007). 80% e popullsisë është [[myslimani]] [[sunnite]]. Ai ështe qendra politike, ekonomike dhe kulturore, si edhe pika kyçe e transportit te vendit.
 
== Pozita gjeografike ==
Rreshti 15:
Pas Luftës se Dyte Punike romaket ia kaluan qytetin numideve (banore te Afrikës veriore, aty ku sot shtrihen Tunizia dhe Algjeria). Nen qeverisjen e Septemius Severus (lindi ne Leptis Magna me 11 prill 146 si biri i një familje kalorësiake romake dhe vdiq me 4 shkurt 211) u themelua ne shek. 3. e.s., Provinca Tripolitane me kryeqytet Oea-n, nga e cila ka ardhur emri i sotshëm i Tripolit. Periudha e lulëzimit ekonomik përfundoi me rënien e Perandorisë Romake.
 
Nga sulmet e shumta te Vandaleve dhe të Normanëve popullsia pësoi një rënie nga 30.000 ne 7.000 banore. Pas pushtimit te Arabeve ne shek. e 7., fati i Tripolit kaloi ne duart e Berberëve. Për një periudhe te gjate Tripoli i përkiste Tunizit (kryeqytetit te Tunizise), deri sa ne fund te shek. 15 arriti te fitonte Pavaresine. Ne vitin 1509 qyteti u pushtua nga Duka i Spanjës, Pietro i Navarres. Perandori Karl. V ia kaloi qytetin ne vitin 1530 Johaniteve si timar, por ne vitin 1551 Tripoli u mor nga [[turqit]], nga Turgut Reis (Dragut), i cili u emërua nga Sulltani Bej i Tripolit.
 
Ne vitin 1711 Pashai[[Pasha]]i turk Ahmad QaramanliKaramanlli (i Pare) pothuajse u shkëput plotësisht nga Porta e Larte dhe themeloi keshtu Dinastine e QaramanlijveKaramanlijve (1711-1835). Lufta e francezeve e vitit 1728 e ndërmarre kundër Tripolit përfundoi me shkatërrimin thuajse total te qytetit. Ne vitin 1801 vijoi pastaj Lufta Amerikano-Tripoliane. Vetëm me marrjen e Algjerisë nga francezet ne vitin 1830, iu dha fund edhe piraterisë detare ndaj Tripolit.
 
1835 duke përfituar nga luftërat e shumta ne Tripoli, Porta e Larte i dha fund zotërimit te familjes KaramanliKaramanlli duke e shnderruar Tripolin ne një [[Vilajet]] te [[Perandoria Osmane|Perandorisë Turke]].
 
Gjate Luftës Italo-Turke, ne vitin 1911 Tripoli u pushtua nga Italia. Ne Luftën e Dyte Botërore me 23 janar 1943 qyteti u pushtua nga trupat britanike.
Rreshti 37:
{{commons|Category: Tripoli, Lebanon|Tripoli}}
 
[[Kategoria:Kryeqytete në Afrikë]]
[[Kategoria:Qytete në Libi]]
[[Kategoria:Arkeologji]]