Sanxhaku i Pazarit të Ri: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
per me teper, te kontribuohet te artikulli Sanxhaku Etiketat: Reverted Përpunim pamor |
U kthye versioni 2172534 i bërë nga Ikranjani (diskutimet) Etiketat: Undo Reverted |
||
Rreshti 1:
{{gjysëm-mbrojtur}}
{{Historia e Kosovës}}
'''Sanxhaku i Pazarit të Ri''' ose '''Sanxhaku i Jeni Pazarit''' paraqet një hapësirë gjeografike të veçantë territoriale dhe administrative, me traditë dhe subjektivitet të gjatë e të lashtë historik e kombëtar. Në aspektin ushtarak nocioni “[[Sanxhak]]” ka kuptimin e flamurit. Në [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] emri sanxhak ka paraqitur territorin ushtarak me numër të caktuar të ushtrisë nën një flamur2. Sipas periudhave historike, me rregullimin administrativ në Perandorinë Osmane, ka paraqitur pjesë të territorit të [[vilajeti]]t ose [[pashallëku]]t, si krahinë e Perandorisë Osmane me shtrirje tokësore të ndryshme.<ref>Aqif Blyta: Kolosi i Pazarit të Ri, libër me autor Ismet Azizi, Botuar në Shkup nga Sh.B. Logos A, në vitin 2019. fq 21</ref>
'''Sanxhaku i Pazarit të Ri''' ka qenë një sanxhak osman i krijuar më 1865. U riorganizua mes viteve 1880 dhe 1902. Kontrolli i Perandorisë Osmane në këto vise mbaroi më 1912 në sajë të Luftës Ballkanike. Sanxhaku i Pazarit të Ri shtrihej me territore në veri-lindje të Malit të Zi të sotshëm dhe Serbisë Jug-perëndimore, duke përfshirë edhe disa vise të Kosovës Veriore. Krahina njihet ende si [[Sanxhaku (krahinë)|Sanxhaku]], ndërsa nga serbët si Rashka.▼
Nga viti 1455, territori i pjesës së ngushtë të Rashkës mesjetare hyri në përbërje të krahinës ushtarake të Shkupit, krahinës së parë Osmane të organizuar në territorin e Ballkanit. Me rënien e [[Bosnjë]]s në vitin 1463, pushon ekzistenca e krahinës ushtarake të [[Shkupi]]t, duke u formuar sanxhaku i Bosnjës.<ref>Mušović, E. (1979). Etnićki procesi i etnićka struktura stanovništva Novog Pazara, Etnografski Institut Srpska Akademia Nauka i Umentosti, Beograd, f. 42; prvi skopski krajišnik bio je Paša Jagig-beg iz Saruhane, drugi Ishak-beg, a treči Isa beg Ishaković, osnivač Novg Pazara i Sarajeva poslednji skopski krajišnik i prvi bosanski sandzak-beg.</ref> Kështu, për herë të parë treva e Sanxhakut të sotëm hyn në kuadër të sanxhakut të Bosnjës. Ndarjet e reja administrative të viteve 1578-1584, krijojnë Vilajetin-Pahashallëkun e Bosnjës dhe kështu kjo trevë hyn në kuadër të Bosnjës që ishte një nga shtatë sanxhaqet dhe përbënin Vilajetin e Bosnjës.
Rreth vitit 1790, territori i Sanxhakut të sotëm ndahet nga Sanxhaku i Bosnjës dhe formohet Sanxhaku i Jeni Pazarit (Pazarit të Ri), si njësi administrative-territoriale në kuadër të Vilajetit - Pashallëkut të Bosnjës. Kështu ishte deri në vitin 1817, kur është shpërndarë dhe përsëri do t’i kthehet Sanxhakut të Bosnjës, si pjesë përbërëse e tij. Në vitin 1863/64, përsëri u bënë ndarje të reja administrative (sipas modelit francez). Pra në vitin 1867, përsëri do të formohet Sanxhaku i Pazarit të Ri, me emërtimin Sanxhak, i cili, për shkak të ngulitjes prej kohësh, vazhdon të quhet edhe në ditët e sotme.<ref>Aqif Blyta: Kolosi i Pazarit të Ri, libër me autor Ismet Azizi, Botuar në Shkup nga Sh.B. Logos A, në vitin 2019.fq. 22</ref>
▲
Për shkak të rrethanave politike është bërë shpërndarja e sanxhakut, mirëpo banorët vendas të sanxhakut këtë ndarje ende nuk e kanë pranuar.
Këshilli Antifashist Popullor për Çlirimin e Sanxhakut, në kuvendin e vet më 29 mars 1945, në Novi Pazar, konstaton që rrethet e Pribojit, Maleshevës, Zllatarit, Sjenicës, Dezhevës (Pazarit të Ri) dhe Shtavicës ( Tutinit), pas Luftës Ballkanike, para krijimit të Jugosllavisë centraliste, i kanë takuar Serbisë, ndërsa rrethet e Plevlës (me ish-rrethin e Bolanicës) dhe Bjellopolës (me ish-rrethin e Llozanës) i kanë takuar Malit të Zi. Këshilli Antifashist i Çlirimit Popullor të Sanxhakut nuk sheh asnjë arsye që ashtu të mos jetë edhe sot, kur në bazë të vendimit të AVNOJ-it nga 29 XI 1943, ndërtohet Federata e re demokratike e Jugosllavisë.<ref>[https://orientalizmi.wordpress.com/2020/06/06/heqja-e-autonomise-dhe-ndarja-e-sanxhakut-mes-serbise-dhe-malit-te-zi/I. Azizi: Heqja e autonomisë dhe ndarja e Sanxhakut mes Serbisë dhe Malit të Zi]</ref>
== Historia ==
| |||