[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari Advanced mobile edit
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari Advanced mobile edit
Rreshti 44:
Në gastrën e quajtur Gavran ka ekzistuar edhe nji vendbanim, emri i të cilit nuk dihet. Supozohet se është vendbanim i xehtarëve gjatë kohës së eksploatimit të të xehes në Gllamë.
Sipas disa thënieve,(cito burimin e të dhënave?!) <ref group="Gjilani">S. Kütükoğlu, “1830 Nüfus Sayımına Göre Menteşe Sancağında Hane Nüfusu”, Osmanlı Araştırmaları XXIII (2003): 75- 76 K. Karpat, ibid. 19. Mahir Aydın, “Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri 28-30 Haziran 1989, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (Istanbul: 1990), 84-86. Kemal Karpat, Popullsia, ibid. Aliriza Selmani, Gjilani Qender e Anamoraves,(Gjilan: 2015), 49. Ibid. Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, (İstanbul: 1992), 211. Halil Inalcık, Günsel Renda, Qytetërimi Osman 1, (Tiranë:2018), 86. Ruhi Tarihi, 451. Iljaz Rexha, Venbanimet dhe Popullsia Albane e Kosovës sipas Defterëve Osmanë të shekullit XV, (Prishtinë: 2016), 160.</ref>
thuhet se në fshatin Depcë, të Kosovës Lindore, ana e Preshevës ekzistonte si vendbanim Gjinaj, tani lagje. Këta kanë bërë tregëti me Novobërdën. Për të qenë më afër tregut, si dhe kushteve më të mira për jetë ata tërhiqen nga ai vendmbanim dhe vendosën në tritorin e sotëm të Gjilanit, i cili në at kohë ishte livadhe, por që ishte i përshtatshëm për bujqësi, sidomos për blegtori. Në bazë tëkëtyre e ka marrë edhe emrin <ref grup=>“Gjilani”,Jusuf Osmani 2004"> Dr. Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 81. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
Në Defterin osman të vitit [[1455]], thuhet se ky vendbanim ka patur 41 shtëpi,<ref>Vendbanimet e Kosovës Leksikon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq. 235</ref> ndërsa sipas defterit kadastral të vitit [[1566]]-[[1974]], kishte 38 shtëpi e 12 beqarë. Ky vendbanim përmendet edhe më vonë në dokumente të shkruara dhe nga udhë përshkrues të ndryshëm. Rreth emrit të tij ekzistojnë disa mendime. Disa thonë se emrin e ka marrë në bazë të një vendbanimi me emrin Gjinaj pinjoll i Gjinollëve pranat e të cilëve shtriheshin lindje deri Miresh dhe juglindje deri ne Pasjan dhe Llashticëqë një nga ta kan qenë të ardhur nga Mireshi( Donërqani), një nga lagjet që sipas emervendit lagjeja e Gjinajve, ishin në afërsi të fshatit [[Depca|Depcë]] të komunës së [[Presheva|Preshevës]], por që atëherë i takonte Gjilanit. Një mendim tjetër thotë se një oficer otoman që ka qëndruar në këtë vendbanim paska qenë nga një Gjejlan, që qenka diku në Siri apo diku tjetër në Lindjen e mesme dhe e ka pagëzuar me këtë emër, ndërsa mendimi më real qëndron në faktin se në Gjilan, rreth vitit 1750 u vendosë familja Gjinolli, që këtu erdhi nga [[Artana]] (ish Novobërda), e që i takonte fisit Gjinaj, andaj edhe nga kjo familje (Bahti Beg Gjinolli) e mori edhe emrin. <ref> Vendbanimet e Kosovës Lek simon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq 235</ref>
Thuhet se vendbanimi i parë i Gjilanit ishte më në veriperëndim, në lagjen e sotme Dardania I, por që në vitin 1830 e përfshiu një zjarr dhe u dogj tërësisht. Familja e Gjinollëve pastaj qytetin e zhvendosi më në lindje, në mes të shtëpisë së sotme të mallrave dhe të tregut, lagje kjo që është quajt edhe Begler mëhallë.
Gjilani në kohën e sundimit të Perandorisë Otomane, një herë i takonte sanxhakut të Vushtrrisë në Vilajetin e Kosovës e pastaj edhe Vilajetit të Prizrenit, sipas rregullimit të atëhershëm administrativ të shtetit otoman, nga se nuk ishte ndonjë vendbanim i madh për t’u bërë qendër administrative.
Rrita më e hovshme e Gjilanit fillon pas sëmundjes së murtajës që e përfshiu Gjilanin në vitin 1836 dhe me Shpërnguljet e mëdha me 1877/1878, kur popullëzohet me të ardhurit nga SangjakuSanxhaku i Nishit, ku pos Gjinollëve, Novobërdalit, Cërnicajt, Karadakët, Varoshit erdhen edhe Klaiqët me të tjerat familje të dëbuar prej trekëndëshit të Toplicës me ta edhe zejtarët. Lagjet më të vjetra të Gjilanit ishin ajo e Bejlerëve, Atik Xhami Mahalla dhe Çifllak mëhalla, pastaj u zgjerua edhe në lagjet: Mëhalla e Varoshit, Mahalla e romëve, Baçevina, Dere mëhalla, mëhalla e muhaxhirëve e kështu me radhe.<ref>’’’Gjilani në të kaluarën e shekullit e 14 përmendet nga dikush si vend po ashtu edhe udhëpërshkruesi turk (Katib Çelebi lindur më 1609-1657 ) - gjeograf, enciklopedis dhe udhëpërshkrues nga '''Perandoria Osmane''''' <nowiki/>''^ '''Qelebi''' gjatë udhëtimve të tija, rreth viteve '30 të shekullit XVII, vizitojë edhe teritorin e Kosovës së sotshme. Në shënimet e tij ndër tjera shkruan për Moravën si kadillëk në sanxhakun e Prishtinës <tt>Shevki Sh. Voca, për amzën [http://www.islamgjakova.net islamgjakova.net] në [http://www.islamgjakova.net/histori/mitrovica_ne_udhepershkrimet_e_branislav_nushiqit.htm]{{Lidhje e thyer}}^ Ky kronisti turk e citon edhe më kur udhëpërshkroi Luginën e Moravës (Romelisë))sikur edhe më 1342, citon Kostiç. 1922 , f . 126.''<nowiki/>''</ref>Qyteti i sotëm i Gjilanit u themelua nga familja e Gjinollët, me prejardhje shqiptare , nga fshati Gjinaj i Lumës. Ata në shekullin e XVIII morën pushtetin në Kosovë duke përfshirë edhe Gjilanin, Bujanocin dhe Preshevën. Selia e tyre ka qenë (Vushtri)Prishtina. Një kusheri i tyre më mire të thuhet , një pjesë e kësaj familjeje feudale shqiptare sundonte mbi tërë Moravën e Kosovës.<ref>Dr.Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 83. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
 
==Gjilani ndërmjet dy luftërave botërore==