Wikipedia

Nikollë Kaçorri: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Österreich Kooperation dhe inisiativen e Pjeter Logorecit
No edit summary
Rreshti 1:
{{Kutia Politikan|Emri=Dom Nikollë Kaçorri|Figura=Dom Nikollë Kaçorri.jpg|Përshkrimi=|Madhësia e Figurës=|Detyra=Zëvendëskryeministër|Fillimi i afatit=4 dhjetor, 1912|Mbarimi i afatit=30 mars, 1913|Datëlindja=[[1865]]|Vendlindja=Krejë, [[Perandoria Osmane]]|Datëvdekja=[[29maj]], [[1917]]|Vendvdekja=Vienë, [[Perandoria Austro-Hungareze]]|Kombësia=Shqiptar|Profesioni=klerik|Partia=|Detyra2=|Detyra3=|Paraardhësi=Pavarësia e Shqipërisë|Pasardhësi=|Paraardhësi2=|Pasardhësi2=|Paraardhësi3=|Pasardhësi3=|Fillimi i afatit2=|Mbarimi i afatit2=|Fillimi i afatit3=|Mbarimi i afatit3=}}'''Dom Nikollë Kaçorri''' ([[Krej-Lura|Krejë]], [[1865]] - [[Viena|Vienë]], [[29 Maj|29 maj]] [[1917]]) ishteka klerik,qenë politikanprelat katolik dhe atdhetarfigurë e shquar e kryengritjeve kundër rendit shqiptarxhonturk, [[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë|nënshkrues]] i [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]] dhe zv/kryeministri i parë i Shqipërisë në kabinetin e [[Ismail Qemali|Ismail Qemalit]].
 
== Biografia ==
 
U lind në fshatin Krejë të Malësisë së Lurës më [[1862]], me të atin katolik dhe të ëmën myslimane. Në po të njëjtën familje, xhaxhai i tij ishte po ashtu mysliman.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/18660/gjin-kacorri-dom-nikoll-kacorri-prifti-katolik-qe-festonte-pashke-e-bajram.html|title=Dom Nikoll Kaçorri, prifti katolik që festonte Pashkë e Bajram|author=Gjin Kaçorri|website=zemrashqiptare.net|language=sq|date=29 nëntor 2010}}</ref>
Nikoll Kaçorri u lind në fshatin Krejë, Lurë në vitin [[1862]]. Fshat ky që ndan dy krahina të mëdha: atë të [[Rrethi i Dribrës|Dibrës]] dhe [[Rrethi i Mirditës|Mirditës]]<ref name="DN">http://www.revistakuvendi.net/Personalitete/1008.html{{Lidhje e thyer}}</ref>. Rridhte nga një familje, me babain katolik, ndërsa nëna myslimane.
 
Ndoqi mësimet e para fetare në shkollën e Troshanit dhe më pas u shkollua në Romë, ku dhe u dorëzua prift. Kur u kthye më 1895, nisi shërbimin fillimisht si meshtar në Delbnisht. Me [[Kryengritja e Kurbinit|kryengritjen e Kurbinit]], në bashkërendim me [[Gjin Pjetri]] u mundësoi kryengritësve 500 armë.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20101202000142/http://tribunashqiptare.com/news/136/ARTICLE/5218/2010-11-21.html|title=Imzot Nikollë Kaçorri, nënkryetari i harruem i Qeverisë së Vlonës 1912|author=Daniel Gazulli|date=21 nëntor 2010|website=tribunashqiptare.com|language=sq}}</ref>
Ipeshkvi i Durrësit, dom Ambrosio, e mori me vete dhe e çoi në shkollë. Më 1882 mbaroi kolegjin urban për retorikë dhe gramatikë. Po atë vit shkoi në Romë ku vijoi studimet në kolegjin urban të atjeshëm, duke kryer 4 vjet për gramatikë dhe 2 vjet për retorikë. Më pas studjoi për teologji, filozofi e shkenca politike në Universitetin "Zeking" në [[Zyrihu|Zyrih]].
 
Më 1893 u kthye në Shqipëri, ku nisi shërbimin fillimisht si meshtar në Delbnisht, dhe deri më 1916 shërbeu në Arqipeshkvinë e Durrësit. Më 1907 emërohet kryetar nderi i klubit "Vllaznia" dhe më 1909 ështëu anëtaranëtarsua i klubit "Bashkimi",<ref>{{Cite book|title=[[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet]]|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher="55"|year=2012|isbn=9789994356225|location=Tiranë|pages=143|language=sq}}</ref> ku takohej me [[Abdi Toptani]]n dhe [[Mustafa Kruja|Mustafa Merlikën]].<ref>«Shqiptari» i 1912-s e shqiptarizma në qarkun e Durrsit, Mustafa Kruja; marrë nga «Shêjzat» 1973</ref>. GjatëMë 19051908, –Kaçorri 1907mori drejtoipjesë kryengritjennë [[Kongresi i Manastirit|Kongresin e armatosurManastirit]]. kundërNë turqvevitin [[1909]] mori pjesë në Kurbin.[[Kongresi Pajisi popullinElbasanit|Kongresin meKombëtar 500të armëElbasanit]].<ref name="Dg">[http://tribunashqiptare.com/news/136/ARTICLE/5218/2010-11-21.html Imzot Nikollë Kaçorri, armënënkryetari qëi uharruem shpërndanëi nëQeverisë Kthellësë tëVlonës Mirditës1912] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101202000142/http://tribunashqiptare.com/news/136/ARTICLE/5218/2010-11-21.html Në|date=2 bashkërendimdhjetor me2010 }}, nga [[GjinDaniel PjetriGazulli]]n.</ref> Pasi iu zunë prova që e Skurajvepërfshinin në një kryengritje, iu paraprinarrestua shpalljesdhe sëiu pavarësisë,bë dukegjykimi. udhëhequrPër megjyqin pushkëdhe edenimin penëme kryengritjendisa mbarëkombëtarevjet ngaburg dhe veriugjobë në jug,të nëholla gjithëboton Shqipërinëgazeta etnike“Dielli”.<ref name="KNK">[http://www.voal-onlinerevistakuvendi.chnet/Personalitete/index1004.php?mod=article&cat=SHQIPTAR%C3%8BT&article=10456html DomImzot Nikollë Kaçorri, prifti- katolikfigurë që festontee Pashkëndritur e BajramKombit Shqiptar]{{Lidhje Ngae Gjinthyer}} Kaçorringa [[Paul Tedeschini]]</ref>
Më 1908, Kaçorri mori pjesë në [[Kongresi i Manastirit|Kongresin e Manastirit]]. Në vitin [[1909]] mori pjesë në [[Kongresi i Elbasanit|Kongresin Kombëtar të Elbasanit]]. Edhe pse i ndjekur e i përndjekur, Imzot Kaçorri nuk i shkëputi asnjëherë lidhjet me çetat kryegritëse, sidomos ato që vepronin në zonën e Kurbinit dhe në Malësitë e Kthellës, ku përfshihej edhe vendlindja e tij, Lura<ref name="Dg">[http://tribunashqiptare.com/news/136/ARTICLE/5218/2010-11-21.html Imzot Nikollë Kaçorri, nënkryetari i harruem i Qeverisë së Vlonës 1912] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101202000142/http://tribunashqiptare.com/news/136/ARTICLE/5218/2010-11-21.html |date=2 dhjetor 2010 }}, nga [[Daniel Gazulli]].</ref>. Në momentin kur ishte përfshirë për një kryengritje të armatosur në gjithë Shqipërinë. Për gjyqin dhe denimin me disa vjet burg dhe gjobë në të holla boton gazeta “Dielli”<ref name="NK">[http://www.revistakuvendi.net/Personalitete/1004.html Imzot Nikollë Kaçorri - figurë e ndritur e Kombit Shqiptar]{{Lidhje e thyer}} nga [[Paul Tedeschini]]</ref>.
 
Gazeta “Dielli” e datës 8 nëntor 1911 shkruan:
Line 17 ⟶ 16:
:”''Në korrik të vitit 1911 ushtria turke zuni në Shijak rrogtarin e imzot Nikoll Kaqorrit me tri manxerrë e do fishekë e letra poste, që po i qonte në Delbnisht te Arqipeshkvi i Durrësit imzot Bianki. Imzot Nikoll Kaqorri kjé qitë në gjygjin ushtarak e kjé dënue me burg e sidomos për shkak të një letre ku jepte drejtime për një kryengritje kombëtare''.”
 
Ishte Imzot Kaçorri ai që priti delegacionin e mërgatës, që arriti nga Trieste me datë 22 nëntor 1912. Durrësi ishte parashikuar nga atdhetarët si qyteti ku do të bëhej Shpallja e Pavarësisë.<ref Porname=":1" trazirat/> dheNë trupatnëntor serbetë n'afrimvitit nuk1912, lejoninsi qetësi.delegat Bashkëkohësiti Durrësit, mori pjesë në kuvendin e përshkruejnëVlorës sidhe njëfirmosi klerik[[Deklarata joe fortPavarësisë paqësor:së IshteShqipërisë|dokumentin kohëe kryengritjeshpavarësisë]] përme lirisiglën dhe“''Kaçorri''”. meshtariU nukzgjodh nënkryetar i shmangejqeverisë assë luftësdalur sënga armatosunKuvendi i Vlorës.<ref name="Dg:1" />.
 
Pas dështimit të Qeverisë së Ismail Qemalit imzot Nikollë Kaçorri së bashku me [[Mustafa Kruja|Mustafa Krujën]], [[Luigj Gurakuqi]]n, [[Fahri Rashiti|Fahri Gjilanin]], [[Themistokli Gërmenji]]n themeloi lidhjen "''Për atdheun e për Thronin''" për shpëtimin e atdheut nga trazirat e ndryshme antikombëtare. Me shpërthimin e [[Kryengritja e Shqipërisë së Mesme|kryengritjes së Shqipërisë së mesme]], nga kryengritësit iu dogj qela ku banonte si dhe biblioteka e tij personale.<ref name=":1" />
Në nëntor të vitit 1912, si delegat i Durrësit, mori pjesë në kuvendin e Vlorës dhe firmosi [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|dokumentin e pavarësisë]] me siglën “''Kaçorri''”. Në mbledhjen e 41 delegatëve që kishin mbërritur në Vlorë, atdhetari Nikollë Kaçorri ngrihet e thotë :
:"''Në qoftë për nesër, vdesim sot, o flamur o dekë !''"
Këto thirrje u bënë himn për të gjithë pjesëmarrësit. Në këtë moment mund të themi se del si figurë më lart se bashkëpunëtorët e tij dhe ka plotësisht të drejtë historiani dhe studiuesi i mirëfilltë, lurasi Sali Ajazi që e ka përcaktuar si "politikan të nxehtë", por rezultativ në momente sfide dhe kritike. "''Sot'', – përgjigjet me lot në sy plaku i nderuar Ismail Bej Vlora, – ''në mes të një gëzimi të papërshkruar shpallet pavarësia e Shqipërisë''."<ref name="K" />
 
U largua drejt Vjenës, ku me dekret të 28 janarit 1916, Perandori Franc Jozef e dekoroi me Kryqin e Konturës (Kommtur Kreuz) të Urdhërit të Franc Jozefit.<ref>Posta e Shqipniës 19/03/1917</ref> Në kryeqytetin austro-hungarez qëndroi tri vjet, ku dhe u ekzaminua e mjekua për sëmundjen e mushkërive. Prej rëndimit të sëmundjes ndërroi jetë në sanatoriumin Würth, pasi vuajti tre-katër muaj, më 29 maj 1917. Varrimi i tij u bë më 1 qershor 1917 në Zentralfriedhof. Në varrim morën pjesë komandanti i krahinës së Tiranës, Feldmarschall Braun, kryekonsulli i Shkodrës, Rappaport, Kviatorsski, Vinter si dhe e veja e konsullit austro-hungarez në Durrës, baronesha Lovontal-Linau, si dhe shumë diplomatë të tjerë. Më 2 qershor u mbajt një meshë nderimi për të në kishën Maria Treu në Vjenë. Varri i Dom Nikollë Kaçorrit gjendej në “Central Cementery” në grupin 84, rreshtin 32, numër 19.<ref>[http://gazetalajmi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=354:vjene-gjendet-varri-i-dom-nikolle-kacorrit&catid=102:aktualitet&Itemid=410 Vjenë, gjendet varri i Dom Nikollë Kaçorrit]{{Lidhje e thyer}}</ref>
U zgjodh nënkryetar i qeverisë shqiptare. Kuvendi i Vlonës, i çelun në orën 14,°° të datës 28 Nandor 1912, miratoi Shpalljen e Pavarësisë. Firmë e dytë, mbas Ismail Qemalit, ishte Imzot Nikollë Kaçorri. Valvitja e flamurit të Kastriotit atë ditë të shenjtë, siç e dëshmon një fotografi e vjetër, e paretushuar nga komunistët, u ba pikërisht nga [[Fan Noli|Imzot Noli]], Luigj Gurakuqi, Imzot Nikollë Kaçorri e [[Aqif Pashë Elbasani]]<ref name="Dg" />.
 
=== Riatdhesimi i eshtrave ===
[[Ismail Qemali]] vinte pas një kohë te gjatë mërgimi dhe vinte në një terren të përgatitur sigurisht nga pjesa e atdhetarëve të shquar të cilët për një ngjarje të tillë të madhe kishin bërë një punë kolosale, dhe në krye të këtyre punëve ishte Dom Nikoll Kaçorri, ku në këtë rast mund të themi pamëdyshje se ky post i rëndësishem iu dha edhe si një lloj shpërblimi për punën qe kishte bërë në përgatitjen e situatës se brendshme përfshirë këtu edhe atë të sigurisë, për shpalljen e Pavarësisë Kombëtare<ref name="DN" />. Pas rënies së kësaj qeverie, u tërhoq në Durrës. Me shpërthimin e kryengritjes së Shqipërisë së mesme me kryetar [[Haxhi Qamili]]n, i cili do t’i digjte qelën ku banonte dhe t’i shkatrronte bibliotekën e tij personale, ndër ma të pasunat në Shqipni në atë kohë<ref name="Dg" />. emigroi jashtë atdheut, ku vazhdoi veprimtarinë e vet politike e patriotike. Pas dështimit të Qeverisë së Ismail Qemalit imzot Nikollë Kaçorri së bashku me [[Mustafa Kruja|Mustafa Krujën]], [[Luigj Gurakuqi]]n, [[Fahri Rashiti|Fahri Gjilanin]], [[Themistokli Gërmenji]]n themeloi lidhjen "''Për atdheun e për Thronin''" për shpëtimin e atdheut nga trazirat e ndryshme antikombëtare. Me dekret të 28 janarit 1916, Franc Jozefi - perandori i Austro-Hungarisë dekoroi me Kryqin e Konturës (Kommtur Kreuz) të Urdhërit të Franc Jozefit<ref>Posta e Shqipniës 19/03/1917</ref>. Pas gjithë kësaj së bashku me shumë atdhetarë të tjerë imzot Nikollë Kaçorri emigroi në Austri, ku qëndroi tri vjet në Vjenë derisa vdiq me 29 maj 1917, nga një sëmundje e pashërueshme. Ai ishte i sëmurë nga mushkëritë dhe erdhi në Vjenë për ekzaminim e mjekim, por sëmundja kishte përparuar aq shumë sa edhe mjekësia e përparuar austriake nuk kishte çfarë të bënte më tepër. Vdiq në sanatoriumin Würth, pasi vuajti tre-katër muaj, më 29 maj 1917. Varrimi i tij u bë më 1 qershor 1917 në Zentralfriedhof. Në varrim morën pjesë komandanti i krahinës së Tiranës, Feldmarschall Braun, kryekonsulli i Shkodrës, Rappaport, Kviatorsski, Vinter si dhe e veja e konsullit austro-hungarez në Durrës, baronesha Lovontal-Linau, si dhe shumë diplomatë të tjerë. Më 2 qershor u mbajt një meshë nderimi për të në kishën Maria Treu në Vjenë. Varri i Dom Nikollë Kaçorrit gjendet në “Central Cementery” në grupin 84, rreshtin 32, numër 19<ref>[http://gazetalajmi.com/index.php?option=com_content&view=article&id=354:vjene-gjendet-varri-i-dom-nikolle-kacorrit&catid=102:aktualitet&Itemid=410 Vjenë, gjendet varri i Dom Nikollë Kaçorrit]{{Lidhje e thyer}}</ref>. Varri në këtë vendndodhje nuk ka asnjë shenjë guri, apo pllake, për shkak se në të gjendet aktualisht një pemë shumëvjeçare. Fakti që ai mbajti petkun e meshtarit, mbase u bë shkak që gjatë gjithë regjimit komunist portreti i tij patriotik dhe roli i tij në formimin e shtetit shqiptar u kalua mjaft tangent, duke u eklipsuar nga figura të tjera<ref name="DN" />.
Në janar të 2011, kleriku Dom Izak Doda gjeti varrin e Kaçorrit në kryeqytetin austriak. Muajt pasardhës me interesimin e klerikëve të tjerë dhe pjesëtarëve të komunitetit shqiptar në Vjenë,<ref>{{Cite journal|title=Eshtrat e Dom Kaçorrit do të sillen në Shqipëri|url=https://www.pressreader.com/albania/gazeta-shqiptare/20110131/281762740721243|date=31 janar 2011|journal=Gazeta shqiptare|language=sq}}</ref> u bë i mundur riatdhesimi i eshtrave të tij si dhe varrosja në kishën e Shën Luçias, Durrës.<ref>{{Cite book|title=The Tribes of Albania: History, Society and Culture|author=[[Robert Elsie]]|date=2015|page=299|publisher=Bloomsbury Publishing|isbn=9780857725868|language=en}}</ref>
 
== Trashëgimia ==
== "Vrasja" e Imzot Kaçorrit ==
Tragjedia personale e Imzot Kaçorrit do të vazhdonte. Një mur heshtjeje, i plumbtë, u vendos përreth tij. Deri mëMë 1962, që përkonte me 50-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë, emri i tij u harrue plotësisht. Në atë përvjetor u përmend për herë të parë qysh prej vitit 1944. E si shpërblim e fyen deri në palc : Për veprimtarinë e tij atdhetare ndër ma të shquemet e dekoruen me urdhëninu fyesnderua "''Për veprimtari patriotike e klasit të dytë.''"! Në përmendoren e Pavarësisë nuk u paraqit truporja e tij. Në asnjë vepër arti, aq të shumta për Pavarësinë, nuk u pikturuepikturua fytyra e tij. Në faksimalinfaksimilen e Aktit të Pavarësisë u arrijtëarrit deri atje sa iu hoq firma. Në filmin “Nandori“Nëntori i dytë”, kushtuekushtuar Shpalljes së Pavarësisë, del vetëm një herë, po jo në ballkonin ku u valëvitu Flamuri ingrit shejtë. Në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar, faqe 440, Imzot Nikollë Kaçorrit i kushtohen vetëm 27 gjysma rreshtash, prej të cilëve katër rreshta për një shpifje bajate ndaj Klerit Katolik. Vetë zani “Shpallja e Pavarësisë” (faqe 1031) ka vetëm 17 rreshta të një koloneflamuri.<ref name="DN">http://www.revistakuvendi.net/Personalitete/1008.html{{Lidhje e thyer}}</ref>
 
Në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar, faqe 440, Imzot Nikollë Kaçorrit i kushtohen vetëm 27 rreshta.<ref name="DN" />
[[Figura:Busti i Nikoll Kacorrit.jpg|thumb|150px|left|Busti i Nikoll Kaçorrit]]
 
== Çështja e eshtraveReferime ==
{{reflist|2
Në mesjanarin e vitit 2011, pas plot 94 vjetësh, u gjetën eshtrat e patriotit e klerikut Dom Nikollë Kaçorri. Ai që kërkoi për identifikimin e varrezës së Imzot Kaçorrit ishte kleriku Dom Izak Doda, i cili punoi për komunitetin shqiptar, në Wien. Ky identifikoi vendin dhe filloi përpjekjet e para për nxjerrjen e eshtnave. Përpjekja e dytë ishte e Dom Pren Kolës me Edmond Kaçorrin, por që nuk pat sukses, (sipas korrespondencës së Edmond Kaçorrit me ambasadën austriake në Tiranë) ishte e pamundur për shkaqe teknike. Mësohet se përpjekjet e priftit kosovar në Vjenë nuk qenë të lehta. Atij ju desh të kërkojë me ngulm për tre vjet radhazi ndër dokumentet e Bashkisë së kryeqytetit austriak, së bashku me të afërmit e tij. Sipas Imzot Damian Kurtit, Dom Nikollë Kaçorri nuk i përket vetëm famullisë katolike "Shën Luçia" të Durrësit. Për këtë arsye është vënë në dijeni ambasada e Republikës së Shqipërisë në Austri. Është parashikuar që më 1 shkurt, në përputhje me procedurat zyrtare të shtetit austriak, eshtrat e identifikuara të Dom Nikollë Kaçorrit të nxirren nga toka ku u preh para 94 vitesh. "Në famullinë e Durrësit do të celebrohet mesha e parë për shpirtin e Dom Nikollë Kaçorrit, këtu në kishën ku shërbeu për gati 24 vjet si famullitar e më pas edhe si zëvendësarqipeshkv",- shton Imzot Kurti.<ref>[http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=92660 Eshtrat e Dom Kaçorrit do të sillen në Shqipëri], nga [[Gazeta Shqiptare]]</ref> Falë ndihmës nga instituti Österreich Kooperation ne Wien me drejtues Bernhard Stillfried i cili mbështeti inisiativen e Pjetër Logorecit, u mundësua riatdhesimi. Ambasadori shqiptar në Wien, Willi Minarolli, firmosi kërkesën proceduriale për pranimin e eshtnave në atdhe. Për studiuesit e Kaçorrit, dosja me dokumenta (foto, film, të gjitha shkresat, e-mailet) e riatdhesimit të eshtnave, gjindet ne bibliotekën françeskane në Shkodër.
 
== Burimet ==
<references />
 
{{Ministra të Shqipërisë|
Line 47 ⟶ 42:
 
[[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Lindje 1862]]
[[Kategoria:Vdekje 1917]]
[[Kategoria:AtdhetarëNjerëz shqiptarënga Lura]]
[[Kategoria:KlerikëIpeshkvinj katolikë shqiptarë]]
[[Kategoria:Njerëz nga Durrësi]]
[[Kategoria:Katolikë shqiptarë]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Nikollë_Kaçorri"