Shkolla e mesme "Atë Pjetër Meshkalla": Dallime mes rishikimesh

Më 17 tetor 1877 në praninë e Arqipeshkvit [[Karl Pooten|Pooten]] e të Atë Zef Lombardinit hapi dyert shkolla me emrin e Shën Françesk Saverit, i njohur si Kolegja Saveriane në Shkodër. Ndër kontribuesit themelues qe edhe Atë Luigji Maca, që dhuroi nga pasuria e shtëpisë së vet 1100 napolona. Ndër laikë, ndihmëtare ishin familjet shkodrane: Muzhani, Sima, Suma, Saraçi e Shiroka.<ref>{{Cite web|url=https://www.vaticannews.va/sq/bota/news/2018-10/themelimi-kolegjit-sacverian-shkoder-17-tetor-1877.html|title=Themelimi i Kolegjit Saverian në Shkodër më 1877|website=vaticannews.va|accessdate=13 shkurt 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191029155504/https://www.vaticannews.va/sq/bota/news/2018-10/themelimi-kolegjit-sacverian-shkoder-17-tetor-1877.html|archivedate=29 tetor 2019|url-status=dead|language=sq}}</ref>

Sipas historianit italian Roberto Moroco dela Roka, shqipja përdorej lirisht në brendinë e kolegjit në periudhën e Perandorisë Osmane.<ref>{{Cite book|title=Kombësia dhe feja në Shqipëri 1920-1944|last=Morozzo della Rocca|first=Roberto|publisher=Elena Gjika|year=1994|isbn=|location=Tiranë|pages=82-83|origyear=1989|translator=[[Luan Omari]]|language=sq}}</ref> Me ribotimin e gramatikës së [[Jak Jungu|Junkut]], vëllimi ishte për përdorim të të nxënit shqip në Kolegjë.<ref name="LinditaKazazi">{{cite web|last=Kazazi|first=Lindita|url=http://www.doktoratura.unitir.edu.al/wp-content/uploads/2014/05/Lindita-KAZAZI-Punimi-Doktoratura-min.pdf|title=Pikëtakime dhe ndikime të italishtes me shqipen (punim doktorature)|publisher=|page=101|date=2014|language=sq}}</ref> Në një njoftim që i bëhej Vjenës zyrtare nga konsullata austro-hungareze në Shkodër më 15 maj 1910, për një raport mbi shkollat e financuara nga Perandoria Austro-Hungareze për vitin shkollor 1909/1910 përmendt:<ref>{{Cite journal|last=Ramadani|first=Fehari|date=2012|title=Qëndrimi i Austro-Hungarisë ndaj lëvizjes kulturore shqiptare gjatë vitit 1910|url=http://ashak.org/repository/docs/STUDIME_19_PER_WEB_947539.pdf|journal=Studime|volume=19|pages=144|via=|language=sq}}</ref><blockquote>«Kolegji i “Françesk Saverit”, që drejtohej nga jezuitët. Në kuadër të tij vepronin tre drejtime (shkolla): Shkolla fillore e fretërve për djem, e cila kishte 5 klasë, Shkolla reale, me tri klasë dhe Shkolla tregtare, me tri klasë. Në këto shkolla punën e mësuesit e ushtronin: P. Luigi Cattaneo, rektor i etërve jezuitë, 8 etër jezuitë që kishin mbaruar filozofinë, si dhe tre mësues shekullarë Kolë Thaçi, Pashko Gurakuqi dhe Lazër Gera.»</blockquote>

* [[Martin Camaj]], nxënës{{Div col end}}