Börte: Dallime mes rishikimesh

| emri = Börte KhatunHatun

| figura = Tumanba Khan, His Wife, and His Nine SonsBörte.jpg

| figura_përshkrimi = Një pikturë miniaturë mogule eqë [[Xhingis Han]], gruaja e tijparaqet Börte dhe djemtë e tyre.

'''Börte''' (rreth 1161–1230) ishte gruaja e parë e Temyxhinit, i cili u bë [[Xhingis Han]], themeluesi i [[Perandoria Mongole|Perandorisë Mongole]]. Börte u bë kreu i Gjykatës së parë të Xhingis Hanit dhe [[Hatun|perandoresha]] e madhe e Perandorisëperandorisë së tij. Dihet pak për detajet e jetës së saj të hershme, por ajo u fejua me Xhingisin në një moshë të re, u martua në shtatëmbëdhjetë vjeç, dhe më pas u rrëmbye nga një fis rival. Shpëtimi i guximshëm i burrit të saj mund të ketë qenë një nga ngjarjet kryesore që e filluan atë në rrugën e tij për t'u bërë një pushtues. Ajo lindi katër djem dhe pesë vajza, të cilat, së bashku me pasardhësit e tyre, ishin linja kryesore e gjakut që zgjeroi më tej Perandorinë Mongole.

Menjëherë pasi ajo u martua me Temyxhin, [[Merkitët|Tre Merkitët]] sulmuan kampin e familjes në agim. Temyxhin, dhe familja dhe miqtë e tij ishin në gjendje të shpëtonin me kuaj, por nuk kishte më kuaj për për të shpëtuar Börte. Ajo u [[Rrëmbimi i nuses|mor në rob]] nga Merkitët dhe iu dha një prej luftëtarëve të tyre si plaçkë lufte. Bastisja ishte në shenjë hakmarrjeje për rrëmbimin e [[Hoelun]], nënës së Temyxhinit, nga babai i tij [[Yesugei]] shumë vite më parë.<ref name="Onon Urgunge" /> Temyxhin u shqetësua shumë nga rrëmbimi i gruas së tij dhe tha se shtrati i tij "ishte i zbrazët" dhe gjoksi i tij ishte "copëtuar".<ref name=":1">{{Cite web|url=https://cedar.wwu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=cedarbooks|title=The Secret History of the Mongols: A Mongolian Epic Chronicle of the Thirteenth Century|last=Rachewiltz|first=Igor de|website=Western Washington University|language=en|date=dhjetor 2015}}</ref> Ai ishte i vendosur ta kthejë Börte dhe e shpëtoi atë disa muaj më vonë me ndihmën e aleatëve të tij [[Toghrul|Wang Khan]] dhe [[Jamukha]]. Disa studiues e përshkruajnë këtë ngjarje si një nga udhëkryqet kryesore në jetën e Temyxhinit, e cila e lëvizi atë gjatë shtegut për t'u bërë një pushtues.<ref>{{Cite web|url=https://historycollection.co/historic-kidnapping-cases-that-will-make-you-want-to-hold-your-loved-ones-closer/|title=Historic Kidnapping Cases That Will Make You Want to Hold Your Loved Ones Closer|date=2018-10-03|website=HistoryCollection.co|language=en-US|access-date=2019-07-28}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.history.com/topics/china/genghis-khan|title=Genghis Khan|first=History com|website=HISTORY|language=en|access-date=2019-07-28}}</ref>