Pjetër Losha: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
Krijuar nga përkthimi i faqes "Peter Losha"
Rreshti 1:
'''Pjetër Losha''' ishte një udhëheqës fisnor [[Fiset shqiptare|arbëror]] në [[Epiri|Epirin]] mesjetar. Ai i përkiste ''fisit'' Losha dhe ishte udhëheqësi i një force të kombinuar të fisit të tij dhe ''fisit'' të Mazarakit dhe [[Malakasi|Malakasit]]. Në 1360, ai u bë [[Despotati i Artës|Despot i Artës]], [[Rogoi|Rogoit]] dhe zonës së [[Amfilokia|Amfilokisë]]. Ai vdiq në 1374 dhe u pasua nga aleati i tij i ngushtë, [[Gjin Bua Shpata|Gjin Shpata]]. ''[[Kronikë e Tokos|Kronika e Tokos]]'' është një burim i rëndësishëm për jetën e tij dhe arbërorëve në Epirin mesjetar në përgjithësi.
'''Pjetër Losha''' ({{lang-el|Petros Leōsas}}) ka qenë një [[Despot (court title)|despot]] shqiptar ne shekullin e 14 ne [[Despotati i Artës]] nga 1359 deri ne vdekjen e tij ne 1374.
 
== ReferimeJeta ==
[[Skeda:Serbia_1360_en.png|parapamje| Harta e Perandorisë Serbe rreth vitit 1360.]]
Gjenealogjia ose data e lindjes së Loshës nuk dihet. Ai i përkiste fisit Losha. Ai ishte pjesë e sulmeve arbërore ndaj pjesëve të mbetura të Epirit Bizantin. Në vitet 1358-59, fiset arbërore mposhtën sundimtarët feudalë rajonalë dhe u vendosën vetë nën drejtimin e [[Gjin Bua Shpata|Gjin Shpatës]] dhe Pjetër Loshës.<ref name="hammond1976">{{Harvnb|Hammond|1976|p=59}} In 1358 the Albanians overran Epirus, Acarnania and Aetolia, and established two principalities under their leaders, John Spatas (shpatë in Albanian meaning a sword) and Peter Leosas (lios in Albanian meaning a pockmark.</ref> Ai kishte një djalë me emrin Gjin. Losha udhëhoqi forcat arbërore kundër [[Nikephoros II Orsini|Nikeforos II Orsini]] në [[Beteja e Akelout|Betejën e Akelout]] që i dha atij sundimin e Artës; ai siguroi territorin e tij rreth Artës me ndihmën e klaneve Mazaraki dhe Malakasi.<ref>Epeirotica 2.220; cf. 222 f</ref> Zotërimet që ai fitoi pas betejës përfshinë gjithashtu [[Rogoi|Rogoin]] dhe [[Amfilokia|Amfilokinë]], siç përmendet në ''Kronikën e Janinës''. Në 1360, [[Simeon Uroš]], Perandori titullar Serb, në një përpjekje për të shmangur konfliktin me arbërit dhe si një njohje e forcës së tyre ushtarake vendosi të linte zonat e Artës dhe Etolisë te Shpata dhe Losha.<ref name="Sansaridou292">{{Harvnb|Sansaridou-Hendrickx|2017|p=292}} In 1360, avoiding conflict with the Albanian forces and admitting thus their military superiority, Symeon Uros left in their hands Aetolia, which was divided between two rulers belonging to the Albanian race (genos), namely Gjin Bouas Spatas, who became Despot of Acheloos and Angelokastron, and Peter Liosas who was made Despot of Arta, Rogoi and the region of Amphilochia.</ref>
 
Në 1366, [[Thomas Preluboviq|Toma Preljubović]] pasoi Simeonin si sundimtar të Epirit. Sundimi i tij shënoi një rinovim të armiqësive në rajon pasi nga 1367 në 1370, Janina, kryeqyteti i Preljubovic, u vendos nën rrethim të vazhdueshëm dhe u bllokua nga fiset Mazaraki dhe Malakasi nën drejtimin e Loshës.<ref name="Nicol1984">{{Cite book}}</ref><ref name="Sakellariou1997">{{Cite book}}</ref> Një armëpushim u nënshkrua kur djali i Pjetrit, Gjini u fejua me vajzën e Thomas, Irina.<ref name="Nicol1984" /><ref name="Fine1994">{{Cite book}}</ref> Ajo vdiq në murtajën e vitit 1375 që preku rajonin dhe luftimet filluan përsëri.{{Sfn|Sansaridou-Hendrickx|2017}}
== Biografia ==
Pas Betejës së Akelout në vitin 1358 ku forcat shqiptare thyen ushtrinë e despotit epirot [[Niqifori II Angelus]], të përbërë kryesisht nga mercenarë osmanë, krahinat jugore të Epirit, [[Akarnania]] dhe [[Etolia]] u përfshinë në kuadër të dy formacioneve shtetërore shqiptare. I pari me qendër në [[Arta|Artë]] kishte në krye fisnikun shqiptar Pjetër Losha.<ref>{{Harvnb|Xhufi|2002|p=281}}</ref> Simeon Uroshi, duke mos qenë në gjendje të kontrollonte Epirin të cilin tani e zotëronin shqiptarët, ia njohu atij zotërimet dhe i dha titullin despot.<ref>{{harvnb|Fine|1994|p=350-351}}</ref> Për shumë vite luftoi kundër rivalëve të tij serbë dhe grekë.<ref>{{harvnb|Elsie|2012|p=xxxi}}</ref>
Menjëherë pasi despoti serb [[Thoma Preljuboviç]] mori pushtetin, Pjetër Losha sulmoi Janinën duke e mbajtur nën rrethim për 3 vite. Midis dy palëve u lidh paqe, kur Thomai e dha vajzën për të birin e Pjetër Loshës.<ref>{{harvnb|Fine|1994|p=351-352}}</ref><ref>{{harvnb|Nicol|1984|p=146}}</ref> Vdiq në vitin 1374 nga murtaja.<ref>{{harvnb|Elsie|2012|p=xxxi}}</ref>
 
== Shih edheZotërimet ==
Pasuritë e tij përfshinin qytetet epirote të:
*[[Gjin Bua Shpata]]
*[[Despotati of Artës]]
 
* [[Narta|Arta]], <ref name="VI1994-133">Vizantološki institut 1994, [https://books.google.com/books?id=vEpoAAAAMAAJ&q=Петар+Љоша p. 133]: {{Quote|и Петар Љоша је владао градовима Арта и Роге, а Ђин Буа Спата градо- вина Ахелој и Ангелокастрон; опширно о њима}}</ref>
== Referime ==
* Rogoi ose Roga ([[Lluri i Madh]])
{{reflist}}
* [[Amfilokia]]
 
== BibliografiFamilja ==
Ai kishte një djalë, Gjinin, i cili u martua me [[Irina Preljuboviq|Irina Preljubovic]], vajza e Tomës.
*{{cite book|last=Fine|first=John Van Antwerp|title=The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest|location=Ann Arbor, Michigan|publisher=University of Michigan Press|year =1994|isbn=0-472-08260-4}}
*{{cite book|title=Historia e popullit shqiptar: vëllimi i parë|last1=Xhufi|first1=Pëllumb |publisher=Toena|year=2002|location=Tiranë|isbn=9992716223}}
*{{cite book|last1=Elsie|first1=Robert|last2=Destani|first2=Bejtullah|title=The Cham Albanians of Greece: A Documentary History|location=Ann Arbor, Michigan|publisher=I.B.Tauris,|year =2012|isbn=9781780760001}}
 
== Referencat ==
{{DEFAULTSORT:Losha, Peter}}
{{Reflist}}
 
=== Burimet ===
 
** {{cite bookCitation|last=Fine|first=John Van Antwerp|year=1994|title=The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest|location=Ann Arbor, Michigan|publisher=The University of Michigan Press|year place=1994Ann Arbor, Michigan|isbn=0-472-08260-4|mode=cs1}}
** {{cite journal|last1=Sansaridou-Hendrickx|first1=Thekla|title=The Albanians in the Chronicle(s) of Ioannina: An Anthropological Approach|journal=Acta Patristica et Byzantina|date=2017|volume=21|issue=2|pages=287–306|doi=10.1080/10226486.2010.11879131|s2cid=163742869|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10226486.2010.11879131}}
** {{cite book|last=Hammond|first=Nicholas|title=Migrations and invasions in Greece and adjacent areas|url=https://books.google.com/books?id=O9saAAAAYAAJ|access-date=4 February 2013|year=1976|publisher=Noyes Press|isbn=9780815550471}}
** {{Citation|last=Jireček|first=Konstantin Josef|author-link=Konstantin Josef Jireček|year=1911|title=Geschichte der Serben|volume=1|publisher=Friedriech Andreas Perthes A.-G.|place=Gotha, Germany|language=de|url=https://archive.org/details/geschichtederser00jire|mode=cs1}}
** {{Citation|last=Mihaljčić|first=Rade|author-link=Rade Mihaljčić|year=1975|script-title=sr:Крај Српског царства|publisher=Srpska književna zadruga|place=Belgrade|language=sr|mode=cs1}}
** {{citation|title=The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages|first=Donald MacGillivray|last=Nicol|author-link=Donald Nicol|publisher=Cambridge University Press|year=2010|isbn=978-0-521-13089-9|url=https://books.google.com/books?id=XIj0FfKto9AC}}
** {{citation|title=The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors|first=George Christos|last=Soulis|publisher=[[Dumbarton Oaks]]|year=1984|isbn=0-88402-137-8}}
** {{citation|title=Recueil de travaux de l'Institut des études byzantines|volume=33|author=Vizantološki institut|publisher=Naučno delo|year=1994}}
** {{citation|title=Zbornik radova|volume=16-18|author=Vizantološki institut|publisher=Naučno delo|year=1975|url=https://books.google.com/books?id=O05oAAAAMAAJ&q=Петар+Љош}}
{{Start box}}
{{S-new}}
{{s-ttl|title=[[Despotati i Artës|Despot i Artës]]<br><small>''nën [[Perandoria Serbe|Perandorinë Serbe]]''</small>|years=1359&ndash;1374}}
*{{s-aft|after=[[Gjin Bua Shpata]]}}
{{s-end}}
<!-- [[Kategoria:14th-century monarchs in Europe]] -->[[Kategoria:Fisnikëria mesjetare arbërore]]
[[Kategoria:Shqiptarë në shekullin e 14]]
[[Kategoria:Vdekje 1374]]
[[Kategoria:Mesjeta shqiptare]]
<!-- [[Kategoria:14th-century monarchs in Europe]] -->[[Kategoria:Fisnikëria mesjetare arbërore]]
[[Kategoria:DespotëMesjeta ArtësShqipëri]]
[[Kategoria:Arbërorët e Greqisë]]
[[Kategoria:Histori e Shqipërisë]]