Wikipedia

Ajasofja: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Etiketat: Përpunim pamor Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
vNo edit summary
Rreshti 1:
{|align=right
|-
|[[Skeda:Aya sofya.jpg|parapamje|300px|Ajia SofiaAjasofja me 4 minaret e saj]]
|-
|[[Skeda:HagiaSophia DomeVerticalPano (pixinn.net).jpg|parapamje|250px|Pamje e brendëshme e Ajia SofisëAjasofisë]]
|-
|}
'''Ajasofja''' ([[Greqishtja|gr.]] ''Ἁγία Σοφία''; ″Dituria e Shenjtë″ apo ''[[bazilika]] e Shën Sofisë'', [[gjuha turke|tr.]] ''Ayasofya'') zyrtarisht '''Xhamia e Madhe e Shenjtë e Ajasofisë''' ({{lang-tr|Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi}})<ref>{{cite web|title=Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ayasofya'yı 'müze' olarak kendisinden alıp 'cami' olarak Diyanet'e bağlayan kararı böyle duyurdu|url=https://www.msn.com/tr-tr/haber/gundem/k%C3%BClt%C3%BCr-ve-turizm-bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-ayasofyay%C4%B1-m%C3%BCze-olarak-kendisinden-al%C4%B1p-cami-olarak-diyanete-ba%C4%9Flayan-karar%C4%B1-b%C3%B6yle-duyurdu/ar-BB16AycF|date=10 July 2020}}</ref> dhe më përpara '''Kisha e Agia Sofisë''' <ref name="Hamm20102">{{cite book|last1=Hamm|first1=Jean S.|title=Term Paper Resource Guide to Medieval History|date=2010|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-35967-5|page=39|language=en|quote=Hagia Sophia, or the Church of Holy Wisdom, is one of the world's most spectacular churches, representing not only great beauty, but also masterful engineering.}}</ref> është një faltore e antikitetit të vonë në [[Stambolli|Stamboll]].
'''Ajia Sofia''' ([[Greqishtja|gr.]] ''Ἁγία Σοφία''; ″Dituria e Shenjtë″ apo ''[[bazilika]] e Shën Sofisë'', [[gjuha turke|tr.]] ''Ayasofya'') në fillim ishte [[Kisha|kishë]], me pushtimin e [[Kostandinopoja|Konstantinopojës]] nga [[Perandoria Osmane|osmanët]] u kthye në [[Xhamia|xhami]]. Në kohën moderne për disa vite u bë [[Muzeu|muze]] i qytetit [[Turqia|turk]] të [[Stambolli]]t (nga [[Mustafa Qemal Atatürk]]). Për dekada të tëra, një pjesë e madhe e popullsisë turke dëshironte që Ajia Sofia të kthehej përsëri si xhami dhe nën Presidentin Erdogan ajo është bërë përsëri një xhami në vitin 2020. '''Xhamia Ajasofja''' në turqisht njihet si ''Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi''.
 
== Historia e ndërtimit ==
'''Ajia Sofia'''Ajasofja u ndërtua në qindvjeçarin e 6-të dhe ishte kisha kryesore e [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]] dhe qendër fetare e [[Kisha ortodokse|Ortodoksisë]]. Ajasofja është vepra e fundit ndërtimore me rëndësi e lashtësisë së vonë dhe shembulli i parë i arkitekturës bizantine, në të cilën shfaqen kupolat që skalitën më vonë elementet e ndërtimit kishëtar. Mendohet si një nga ndërtesat më të bukura në botë. Ajo ishte [[katedralja]] më e madhe e ndërtuar ndonjëherë në botë për mëse një mijë vjet, deri para mbarimit të Katedrales së Seviljes në vitin 1575 (periudha e [[Rilindja|rilindjes]] evropiane).
 
=== Kisha e parë ===
Rreshti 21:
 
=== Xhamia (1453-1935; 2020-) ===
KonstantinopojaKostandinopoja ishte marrë nga Osmanët më 29 maj 1453. Siq thuhet nga vizitorët të shteteve perëndimore, kisha u rrënua me disa prej dyerve të saj i cili është rënë prej menteshës së tyre. Sulltan [[Mehmet Fatihu]] mori pjesë në namazin e parë në ditën e premte më 1 qershor 1453. Ajia SofiaAjasofja u bë xhamia e parë në Stamboll.
 
<gallery mode=packed heights=180px>
Skeda:DSC03789 Istanbul - Aya Sophia - Mirhab - Foto G. Dall'Orto 24-5-2006.jpg|Mihrab (vend-falja e imamit)[[Mihrabi]]
Skeda:Hagia Sophia - Minbar.jpg|Minbar (vendi ku imami predikon)[[Minbari]]
Skeda:Istanbul, Hagia Sophia, Allah.jpg|"Allah Jalla Jalaluhu" shkruar në një disk
Skeda:Interior of Hagia Sophia 19.jpg|Myezin mafili
Skeda:Fountain Hagia Sophia 2007 002.jpg|BurimiAndes-hanja, (''Şadırvan'')ose përshatërvani abdesi abdesit
</gallery>
 
== Renovimi ==
Restaurimi më i famshëm në Ajia SofiaAjasofja ishte udhëruar nga Sulltan [[Abdylmexhiti I]] dhe ishte bërë nga 800 punëtorë mes vitit 1847 dhe 1849.
 
== Arkitektura ==
[[Skeda:Hagia-Sophia-Laengsschnitt.jpg|parapamje|300px|Prerje e arkitekturës origjinale të Ajasofisë]]
Ajia SofiaAjasofja është një prej shembujve të mëdha në arkitekturën Bizantine. Sipërfaqet e brendshme janë të mbështjella me mermere polikromatik, të gjelbër dhe të bardhë me porfir purpurt dhe mozaikë ari.
 
Në hyrjen perëndimore dhe hyrjen liturgjike lindore, kanë hapje të harkuar të zgjatur me gjysmë diametri dhe me kupe qendrore.
Rreshti 42:
== Galeria ==
<gallery>
Skeda:Hagia Sophia Interior Panorama.jpg|Panorama e brëndshmebrendshme në Ajia SofiaAjasofja
Skeda:Imperial Gate Hagia Sophia 2007a.jpg|Porta
Skeda:Istanbul.Hagia Sophia026.jpg|Sulltan Mahfili
Skeda:Sébah and Joaillier - Interior of Ayasofya Mosque.jpg|Foto nga viti 1900 në kohën kur ishte xhami
</gallery>
 
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Ajasofja"