Bushatllinjtë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v →‎Referimet: Referencat -> Referimet duke përdorur AWB
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[FileSkeda:Flag of Mahmut pasha Bushatli - 1796.png|thumbparapamje|Stema e Mahmut Pashe Bushatlliut]]
'''Bushatllinjtë''', ndryshe '''oxhaku i Bushatllinjve,''', në Shkodër '''beglerët Bushatlij''' qenë një familje feudale e njohur në historinë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] dhe për kontributin e tyre në pavarësinë e [[Shqipëria|Shqipërisë]].
 
'''Bushatllinjtë''', ndryshe ''oxhaku i Bushatllinjve,'' në Shkodër ''beglerët Bushatlij'' qenë një familje feudale e njohur në historinë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] dhe për kontributin e tyre në pavarësinë e [[Shqipëria|Shqipërisë]].
 
== Llagëpi ==
Pavarësisht konvencionit për ta emërtuar këtë [[Oxhaqet feudalë|oxhak]] ''Bushatllinj'', dokumentacioni tregon se ky emërtim është relativisht më i rishtë sesa mendohet për mënyrën se si janë pasqyruar ndër anale, gojëdhëna, dokumentime e letërkëmbime anëtarët e këtij oxhaku. Vetë fshati me të cilin llagëpi ka lidhje të drejtëpërdrejtë, dokumentohet herët, por në bashkërendim me këtë familje për herë të parë e pasqyron kronisti turk [[Evlia Çelebiu|Çelebi]] me togfjalëshin "''Bushatllar kasabasi[[kasaba]]si" ,'' pra e quan [[Bushati]]n "''qyteza e Bushatllijve".'' Pas tij i vetmi që e përdor shkoqur llagëpin është [[Ahmet Xhevdet Pasha]] më 1895. Çelebiu kur takoi çifligarin e Bushatit, e identifikon "pasardhës i Jusuf Beut, trashëgimtar i pallatit nga Jusuf bej Plaku, që prej kohës së sulltan [[Mehmet Fatihu|Mehmet Fatihu II]]".
 
Pinjolli i familjes dhe studjuesi [[Hamdi Bushati]] konstaton se asnjëri prej pashallarëve të këtij oxhaku nuk e ka përdorur llagëpin "Bushatlli" dhe nuk figuron në literaturën osmane pas-Çelebiut. Vetë pashallarët përdornin epitetin "''Ishkodrali",'' pra "''Shkodrani"''<ref name=":0">Bushati H., ''Bushatllinjtë'', Shkodër: Idromeno, 2003, fq. 28-36. ISBN 99927-841-2-1</ref>''.''
Line 20 ⟶ 19:
 
=== Dukagjinët ===
[[Skeda:Qazim_bushati_pushkatuar_komunistet.jpg|parapamje|Qazim Bushati, pushkatuar nga komunistët]]
Lidhja me Mirditën bëhet më e hershme duke e çuar mbrapa në kohë mundësinë e prejardhjes nga familja e Dukagjinëve mesjetarë, meqë edhe Mirdita ishte ndër zotërimet e tyre. Ndër përkrahësit e këtij varianti ishin [[Sami Frashëri]],<ref>{{Cite book|title=Shqipëria dhe shqiptarët: Materiali nxjerrë nga "Diksionieri historik e gjeografik"|last=Frashëri|first=Sami|authorlink=Sami Frashëri|publisher=Dajti 2000|year=2002|isbn=9789992772027|location=Tiranë|pages=244|quote=Origjina e kësaj familjeje shkodrane, sipas një thënieje, është nga familja princore e Dukagjinit...|translator=Zyber Hasan Bakiu}}</ref> [[Tefë Curani]], [[Elena Gjika|Dora d'Istria]] dhe [[Hyacinthe Hecquard|Hekardi]] pohojnë se "''... ky bark rrjedh prej parisë së Dukagjinit që janë përmendë qysh në kohë të Skënderbeut."'' Për H. Bushatin e tyrja është vetëm këmbëngulje.[[Skeda:Qazim_bushati_pushkatuar_komunistet.jpg|parapamje|right|Qazim Bushati, pushkatuar nga komunistët]]
 
=== Sumej-Beganji ===
[[Skeda:Shaqir_bej_bushati_me_ded_gjo_lulin.jpg|parapamje|Shaqir Bej Bushati, luftëtar me Ded Gjo Lulin]]
Shënimet e priftit shqiptar Gjergj Bardhi mbi udhëtimet e veta në viset veriore në maj 1638 shkruajnë:<blockquote>Megjithëse Shqipëria e Veriut është në Turqinë, në fakt atë e sundonin, sikurse në shek. XV, disa zotër feudalë të fuqishëm. E përmendur ishte asokohe shtëpia e Sumejve ose e Beganëve. Sulltan Murati IV në vitet 1623-1640 ia besoi [[Sanxhaku i Shkodrës|sanxhakun e Shkodrës]] Mehmet beut, pjesëtar i oxhakut Sumej-Beganji.</blockquote>Në referencën popullore në Shkodrën e qëmotit, qytet e krahinë, përdorej shpesh shprehja "''si Begajt e Bushatit e [[Aliajt]] e [[Njësia administrative Kastrat|Kastratit]]"'', me anë të së cilës diktohej hershmëria e fisnikëria e një familjeje. Shprehje kjo me fjalën ''Begaj'' që për H. Bushatin ndihmon në vërtetimin e pohimit të priftit Bardhi.
 
Autorët e tekstit "Historia e Shqipërisë" më 1967 kanë arritur gjithashtu të njëjtin konkluzion kundrejt prejardhjes nga kjo familje<ref name=":0" />.
 
Në Regjistrin e Kadastrës i quajturi ''Aleks'' ''Begani'' përmendet ka prona në përkatësitë e Shkodrës, mban prona me konçension, krye i fshatit [[Balldren|Balldre]].<ref>''Regjistri i Kadastrës dhe i Koncensioneve për rrethin e Shkodrës 1416-1417,'' përgatitur nga [[Injac Zamputti]], Tiranë: Akademia e Shkencave e Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, Instituti i Historisë, 1977. fq. 23.</ref> Për t'u siguruar rreth mërgimtarëve shkodranë të ikur në Venedik që do t'u lidhej pension, më 1483 ipeshkvi i Shkodrës Françesk de Santi dëshmon se kishte njohur Katerina Began, gruan e Tane Progon Began nga Shkodra. Më 1484 iu dha në ndihmë paja Sana Beganit, vajza e fisnikut shkodran Marin Began, duke marrë 20 dukate pajë. Ndër dokumentet e Senatit të Venedikut përmendet edhe Lukë Begani, ndaj të cilit thuhet se duhet treguar respekt i veçantë; i përkiste një familjeje nga më të shquarat.<ref>{{Cite book|title=Shqiptarët në Venedik: Mërgim e integrim 1479-1552|last=Nadin|first=Lucia|authorlink=Lucia Nadin|publisher=55|year=2008|isbn=978-99943-56-41-6|location=Tiranë|pages=32-33, 56|translator=[[Pëllumb Xhufi]]}}</ref>[[Skeda:Shaqir_bej_bushati_me_ded_gjo_lulin.jpg|parapamje|right|Shaqir Bej Bushati, luftëtar me Ded Gjo Lulin]]
 
== Referimet ==