Fazat e detit: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary Etiketat: Reverted Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
Refuzoi 3 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 46.252.46.249 dhe 185.32.22.87) dhe riktheu rishikimin 2178682 nga Stanglavine Etiketa: Manual revert |
||
Rreshti 14:
| caption2 = Zbatica
}}
Shkaktari kryesor i formimit të fazave të detit është forca tërheqëse e [[Hëna|Hënës]] dhe e [[Dielli]]t. Për shkak të largësisë së madhe, ndikimi i Diellit në formimin e fazave të detit është me i vogël se ai i Hënës. Baticat formohen në anën në të cilën kulminon Hëna dhe në anën kundruall Tokës, si pasojë e veprimit të forcës centrifugale, e cila formohet gjatë rrotullimeve në sistemin Tokë-Hënë rreth boshtit të përbashkët rrotullues, ndërsa në anët perpendikulare të saj formohen baticat
Hëna bënë rrugë eliptike rreth [[Toka|Tokës]]. Pozita më e afërt ndaj Tokës quhet ''perigea'', kurse më e largët ''epogea''. Gjatë rrotullimit të Hënës rreth Tokës, që kryhet për 27 1/3 ditë (muaji i Hënës). Hëna ndërron pozitën e vet mbi horizont prej rrethit tropik të veriut (23 shkallë të gj.gj. veriore) deri në rrethin tropik te jugut (23 shkallë gj.gj. jugore). si pasojë e këtyre faktorëve të jashtëm (forcës së baticës dhe zbaticës, si dhe atyre në vetë masën e ujit për shkak të fërkimit në mes shtresave të ujit dhe me brigjet e fundin) shkaktohen ndryshime në fazat e detit, në kohë dhe hapsirë.
Line 24 ⟶ 23:
Fazat e detit kanë rëndësi të madhe në lundrimin detar, prandaj njohja e lartësisë dhe periodes së paraqitjes kanë rëndësi të madhe praktike. Për këtë qëllim janë përpiluar “tabela e baticës” dhe atlase të baticës”.Lartësia e baticës në pjesët e hapura të oqeaneve dhe të deteve është e vogël, 1-3 m, por në disa gjire ajo është më e madhe: në gjirin Fanda (Kanada) arrin lartësinë mesatare 13,6 m, ndërsa në raste të veçanta deri në 18 m, në gjirin e Bristolit 12 m, në detin e Bardhë 10 m, etj. Në detet e mbyllura amplitudat e fazave të detit janë të vogla: Deti i Zi 13 cm, Deti Baltik 4,8 cm, Deti Adriatik, afër Dubrovnikut deri në 1 m, në bregdetin shqiptar 30-45 cm.
{{gjeo-cung}}
| |||