Peizazhi i mbrojtur Vjosë - Nartë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v Rregullime automatike të gabimeve me referimet
vNo edit summary
Rreshti 7:
Peizazhi është pjesë e një pjesë të madhe të ruajtura [[Ekosistemi|ekosistem]] më të madh i përbërë kryesisht nga lloje të ndryshme të [[Habitati|habitateve]], duke përfshirë pisha dhe [[Pylli|pyje lumore]], ligatina të ujërave të ëmbla, kënetat kripore, shkurre si dhe me [[Duna|duna rëre]]. Pavarësisht se zënë një zonë relativisht të vogël, 1400 lloje [[Bimët vaskulare|bimore vaskulare]] janë evidencuar në këtë peizazh. <ref name="flora">{{Cito web|title=Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area|url=http://vinc.s.free.fr/IMG/Narta_Vjosa_MPanglishtja.pdf|website=vinc.s.free.fr|pages=44–49|language=En|format=PDF}}</ref> Pylli përbën afërsisht 6 përqind të sipërfaqes totale të tokës. Mbizotërohet nga [[pisha]] me specie të tilla si pisha halepensis, pisha detare dhe pisha pinus pinea, ndërsa ishujt kryesisht janë të mbuluar me [[Selvia|selvi mesdhetare]], lisa quercus ilex dhe lisi i poshtëm. <ref>{{Cito web|title=Zonat e mbrojtura detare e bregdetare në Shqipëri|url=http://www.al.undp.org/content/dam/albania/docs/Zonat%20e%20mbrojtura%20detare%20e%20bregdetare%20ne%20shqiperi_reduced%20filesize-%20fatmiri%20email%2023%20nendor%202015.pdf?|website=al.undp.org|page=22|language=Sq, En|format=PDF}}</ref> Kënetat e kripës shpërndahen gjerësisht përreth vijës bregdetare të lagunës. Bashkësitë më të rëndësishme të bimëve janë salicornia, arthrocnemum dhe limonium . [[Duna|Dunat me rërë]] përgjatë bregdetit mund të arrijnë deri në 8 metra lartësi.
 
Pasuria e faunës pasqyrohet në listën e 741 specieve dhe nënllojeve të regjistruara deri më sot, të përbëra nga 32 specie [[Gjitari|gjitarësh]], 194 lloje [[Zogjtë|zogjshshpendësh]], 26 lloje [[Zvarranikët|zvarranikësh]], 9 lloje [[Amfibi|amfibesh]], 90 lloje [[Peshqit|peshqish]], 390 lloje të jovertebroreve si dhe disa specie të tjera. <ref name="fauna">{{Cito web|title=Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area|url=http://vinc.s.free.fr/IMG/Narta_Vjosa_MPanglishtja.pdf|website=vinc.s.free.fr|pages=49–52|language=En|format=PDF}}</ref> Edhe pse, peizazhi strehon 26 [[Gjallesat ne zhdukje|specie të kërcënuara]] globalisht, bota shtazore më e rëndësishme e kafshëve të egra që banojnë në këtë peizazh përfshijnë flamingon, [[Pelikani dalmat|pelikanin dalmat]], [[Çakalli i artë|çakallin e artë]] dhe delfinin e zakonshëm me mjekërr të shkurtër . <ref>{{Cito web|title=Protected area gap assessment, marine biodiversity and legislation on marine protected areas|url=http://www.undp.org/content/dam/albania/docs/Albania%20Protected%20Area%20Gap%20Assessment.pdf|website=undp.org|page=10|language=En|format=PDF}}</ref> Numri i madh i shpendëve i atribuohet tre llojeve të ndryshme të habitateve të ujit që ai përmban, ujë të brishtë, të freskët dhe ujë i kripur. Shumica e specieve të shpendëve kanë të paktën 6% të popullacionit të tyre të përgjithshëm në nivel kombëtar të strehuar në territorin e këtij peizazhi. <ref>{{Cito web|title=Management Plan Vjose-Narta Landscape Protected Area|url=http://vinc.s.free.fr/IMG/Narta_Vjosa_MPanglishtja.pdf|website=vinc.s.free.fr|pages=76–78|language=En|format=PDF}}</ref>
 
== Rrezikimi i Zonës së Mbrojtur nga ndërtimi i aeroportit ==
Qeveria Rama 2 shpalli që në 2018 se në veri të Lagunës së Nartës, krejtësisht brenda zonës së mbrojtur, do të ndërtohej Aeroporti i Vlorës. Kjo shpallje u prit me kundërshtimin e organizatave mjedisore shqiptare dhe ndërkombëtare, dhe nga shkencëtarat vendas e ndërkombëtar. Shqetësimi lidhej jo vetëm me rrezikimin e ekosistemit dhe biodiversitetit në zonën e mbrojtur, por edhe me shkeljen e ligjeve shqiptare si dhe rrezikun që paraqet një aeroport në një zonë kalimi të shpeshtë të shpendëve shtegtues. Më 3 shkurt 2021, një koalicion prej 37 organizatash shqiptare e ndërkombëtare, i dërgoi një letër kryeministrit të vendit, ku tërhoqi vëmendjen se ndërtimi i aeroportit pranë zonës së mbrojtur Vjosë-Nartë "mund të shkaktojë dëme të pariparueshme në ekosistemin e strehës së shumë llojeve të zogjve". Një investim i tillë do të shkaktojë zhvillime të pakontrolluara dhe dëme të pakthyeshme të vlerave dhe burimeve natyrore të kësaj zone”, theksohet në deklaratën e koalicionit të organizatave mbrojtëse të natyrës.<ref>{{Cite news|date=3.2.2021|title=Grupet e mbrojtjes së natyrës: “Aeroporti i Vlorës rrezikon zonën e mbrojtur Vjosë-Nartë”|language=Shqip|work=Deutsche Welle|url=https://www.dw.com/sq/grupet-e-mbrojtjes-s%C3%AB-natyr%C3%ABs-aeroporti-i-vlor%C3%ABs-rrezikon-zon%C3%ABn-e-mbrojtur-vjos%C3%AB-nart%C3%AB/a-56435329|url-status=live|access-date=15.3.2021}}</ref> Vendimi për të ndërtuar një aerporti në ZM Vjosë-Nartë u mor pa u konsultuar me shkencëtarët dhe grupet e interesit, dhe në kundërshtim me ligjet shqiptare dhe konventat që Shqipëria ka nënshkruar.<ref>{{Cite news|date=17.2.2.21|title=Zona e mbrojtur Vjosë-Nartë rrezikohet nga ndërtimi i aeroportit të Vlorës|language=Shqip|work=Deutsche Welle|url=https://www.dw.com/sq/zona-e-mbrojtur-vjos%C3%AB-nart%C3%AB-rrezikohet-nga-nd%C3%ABrtimi-i-aeroportit-t%C3%AB-vlor%C3%ABs/a-56593518|url-status=live|access-date=15.02.2021}}</ref> Aeroporti i propozuar, bie në kundërshtim me Vlerësimin Strategjik Mjedisor të Planit Kombëtar të Transporit, të miratuar nga vetë qeveria shqiptare. Më 5 mars 2021, qeveria Rama 2 deklaroi se Aeroportin e Vlorës do ta ndërtojë kompania e Behxhet Pacollit, Mabetex Group.
 
== Galeria ==