Wikipedia

Lidhëza: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
I add subjection
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
No edit summary
Rreshti 1:
Në [[Gramatika|gramatikë]], lidhëza (shkurt {{sc|'''l'''}} ose {{sc|'''lidh'''}}) është një [[Pjesa e ligjëratës|pjesë e ligjëratës]] që lidh [[Fjala|fjalë]], [[sintagma]] ose [[klauza]] që quhen lidhjet e lidhëzave. Termi shenjues i diskursit përdoret më së shumti për lidhëzat që bashkojnë [[Fjalia|fjalitë]]. Ky përkufizim mund të përputhet me atë të pjesëve të tjera të ligjëratës, kështu që ajo që përbën një "lidhëz" duhet të përcaktohet për secilën gjuhë. Në [[Gjuha shqipe|shqip]] një fjalë e dhënë mund të ketë disa kuptime, duke dalë herë si [[Përemri|përemër]], herë si lidhëz në varësi të sintaksës së fjalisë. Për shembull, "që" është një përemër lidhor në "ai që doli ishte student", por është një lidhëz në "ai doli që të tregonte se ishte student". Në përgjithësi, një lidhëz është një klasë gramatikore e pandryshueshme dhe mund të qëndrojë ose jo midis pjesëve që lidh.
{{Pp}}
{{joref}}
'''[[Lidhëza bashkërenditëse|Lidhezat]] janë nje klase fjalesh të cilat janë pjesë te pandrysheshme lidheza bashkërenditëse dhe nënrenditëse, të thjeshta dhe të përbëra. Ato lidhin dy fjali me njëra -tjetrën
Lidhezat nënrenditëse sherbejne per te lidhur :
•Kryesisht dy pjese fjalie pershembull "kur" mesuanDitennderkombetare te Tokes.
•Dy''' gjymetare fjalie pershembull . Shikimi i vajzes ishte me prekes "sesa"fjalet e saj.
Lidhezat nenrenditese kane mardhenie shtuese,vecuese,kundeshtuese dhe permbyllese. Sipas jetyre mardhenieve,dallohen keto lloje lidheza nenrenditese:
•ftilluese:se,qe(nuk shprehin maredhenie te caktuara pk tregojne vetem nje lidhje sintaksore varesie midis dy fjalish)
•vendore:ku,tek,nga,kudo,ngado, kudo qe etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh vendore)
•kohore:kur,sa,si,tek,derisa, gjersa,para se,pasi etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh kohore)
•shkakore:se,sepse,meqenese,ngaqe, per arsye se,per shkak se etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh shkakore)
•qellimore:qe,me qellim qe,ne menyre qe etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh qellimore)
• krahasore-menyrore:sa,se,si,sesa,porsi, sikurse,ashtu si(ç)etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh menyrore ose krahasore,si dhe lidhin gjymtyre qe tregojne menyre ase krahasim)
•kushtore:ne,po,nese,ne qofte se,me kusht qe etj.(shprehin lloje te ndyshme maredheniesh kushtore)
•rrjedhimore:sa,saqe,qe,aq,sa,
keshtu qe etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh rrjedhimore)
•lejore:megjithese,ndonese, sado(qe),edhe(se)pse etj.(shprehin lloje te ndryshne mardheniesh lejore)
 
Një lidhëz mund të vendoset edhe në fillim të një fjalie:<ref>{{cite web|author=Richard Nordquist|title=Is It Wrong to Begin a Sentence with 'But'?|trans-title=A është gabim ta nisim fjalinë me "Por"?|url=http://grammar.about.com/od/grammarfaq/f/butsentencefaq.htm|url-status=live|access-date=2015-11-26|publisher=Grammar.about.com|language=en}}</ref> "Por disa gjëra nuk kanë ndryshuar."
Llojet e lidhezave
 
Lidhëzat mund të ndahen në dy grupe të mëdha:
== Lidhëzat bashkërenditëse ==
* [[Lidhëza bashkërenditëse]] - ik se t q☆☆va ropt marredhenie barazie mes dy pjeseve te nje fjalie.Ato mund edhe te shkruhen si fjali me vete.Nëse heqim pjesën e parë të fjalisë, kjo e fundit e mbart akoma kuptimin e saj si psh. Miri dhe Ardita janë në festë. Nëse e heqim pjesën "Miri dhe" dhe e bëjmë Ardita është në festë, ne kemi një fjali me kuptim të plotë. Edhe nëse heqim pjesën e dytë "dhe Ardita" mund ta bëjmë Miri është në festë. ▼
Lidhëzat bashkërenditëse, të quajtura edhe koordinatore, janë lidhëzat që bashkojnë, ose bashkërendojnë dy ose më shumë pjesë (fjalë, klauza kryesore ose fjali) me rëndësi të barabartë sintaksore. Lidhëza bashkërenditëse mund të jenë lidhëzat këpujore (shtuese), lidhëzat kundërshtuese, lidhëzat veçuese dhe lidhëzat përmbyllëse.<ref>{{cite web|date=2010-08-25|title=Kinds of co-ordinating conjunctions|trans-title=Llojet e lidhëzave bashkërenditëse|url=http://www.englishgrammar.org/kinds-coordinating-conjunctions/#TfMTBXsU1AACq83r.99|url-status=live|language=en}}</ref>
▲* [[Lidhëza bashkërenditëse]] - ik se t q☆☆va ropt marredhenie barazie mes dy pjeseve te nje fjalie.Ato mund edhe te shkruhen si fjali me vete.Nëse heqim pjesën e parë të fjalisë, kjo e fundit e mbart akoma kuptimin e saj si psh. Miri dhe Ardita janë në festë. Nëse e heqim pjesën "Miri dhe" dhe e bëjmë Ardita është në festë, ne kemi një fjali me kuptim të plotë. Edhe nëse heqim pjesën e dytë "dhe Ardita" mund ta bëjmë Miri është në festë.
* [[Lidhëza nënrenditëse]] - Krijojne marredhenie varesie mes dy pjeseve te fjalise ku vihen re pjesa kryesore dhe pjesa e nenrenditur. Pjeset e nenrenditura nuk kane asnje kuptim nese nuk shoqerohen nga nje pjese kryesore.
 
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Lidhëza"