|
|- bgcolor="#FFF5FA"
| '''Liderët''' ||
: [[SaliAdem ÇekajJashari]] {{KIA}}
:[[Adem Jashari]]{{KIA}} ▼: [[Mujë Krasniqi]]{{KIA}}
▲: [[ Adem JashariHashim Thaçi]]{{KIA}}
: [[Zahir Pajaziti]]{{KIA}}
:[[Bilall Syla]]
: [[AgimBilall ÇekuSyla]]
: [[Agim Ramë BujaÇeku]]
: [[Fatmir Limaj]]
: [[Ramush Haradinaj]]
: [[Bekim Berisha]]{{KIA}}
: [[Agim Ramadani]]{{KIA}}
: [[Luan Haradinaj]]{{KIA}}
: [[Xhevat Berisha]]{{KIA}}
: [[Xhelal Hajda]]{{KIA}}
: [[FlamurSeladin Mehmeti-BabaMullabazi]]{{KIA}}
: [[Ekrem Rexha]]
: [[Sylejman Selimi]]
: [[Drilon Mehmeti - Sandokani]]
|- salih sejdiu
| '''Zona e veprimit''' ||
:: [[Beteja e Vërrinit]]
|}
'''Ushtria Çlirimtare e Kosovës''' (shkurt e njohur si UÇK) ishte forcë politiko-ushtarake e popullit shqiptar të Kosovës e cila ishte aktive mes viteve 1981 -1999. PerUÇK shkakkishte veprimetzanafillën antishqiptarnë ne[[Lëvizja diktaturenPopullore jugoslave populliKosovës|Lëvizjen eshtePolitike detyruarIlegale]]. taSi mbrojnLëvizja shtepinPolitike dheIlegale pronesitashtu dheedhe tokatUshtria Çlirimtare e tyre.Kosovës UÇKrealizoi eshteveprimtarinë krijuare pervetë lirisi dhebrenda joashtu peredhe asgjejashtë tjeterKosovës. Liria ka emer!
== Fazat e veprimtarisë ==
=== Faza e dytë ===
Faza e dytë (pranverë 1991 – shkurt
1998) ishte faza e organizimit konkret të njësiteve të vogla guerile dhe fillimi i aksioneve të armatosura kundër policisë serbe. Në dhjetorëvitin 1991 unjë dislokuagrup grupiatdhetarësh itë parëardhur prejnga 34Kosova, vetaveZvicra mee Salivende Çekajtë nëtjera, krye ku pjesë e grupit ishin edheme Adem Jashari,IliazJasharin Kodranë etjkrye, ata u stërvitën ushtarakisht në Shqipëri për rezistendcë të armatosur guerile.Sali ÇekajAdem krijoiJashari grupini e Dukagjinit, Adem Jasharipari krijoi grupin e Drenicës, Zahirdhe Pajaziti grupin e Llapit. Nënë vitin 1992 i filluanfilloi aksionet e para luftarake. Më 5 prill 1993, në kullën e tij u organizua një mbledhje me luftëtarët e njësiteve guerile dhe veprimtarët politikë. Adem Jashari propozoi që të gjitha aksionet të kryheshin në emër të Ushtrisë së Kosovës. Në këtë mbledhje u mor vendimi për emërimin e Adem Jasharit Komandant i Përgjithshëm i Ushtrisë së Kosovës, e cila në vjeshtën e vitit 1994 mori emrin Ushtria Çlirimtare e Kosovës ( UÇK ).
Adem Jashari i bashkërendoi veprimet me zonat e tjera, si me grupin e Llapit – që udhëhiqej nga Zahir Pajaziti etj. dhe me grupin e Dukagjinit që drejtohej nga SaliLuan Çekaj. Sali Çekaj me grupine e tijë ndërmorri disa aksione guerile kunder stacioneve policore Serbe ne fshatërat e Dukagjinit si në Lugë të BaranitHaradinaj, Baballoq, Jerzniq,Ardian LlukëKrasniqi etj. Në nëntor të vitit 1994, pas aksionit në Drenas (ish-Gllogofc),, UÇK-ja doli me komunikatën e parë, duke marrë mbi vete të gjitha aksionet e kryera që deri atëherë kishin mbetur anonime. Hapur në publik, ajo u shfaq më 28 nëntor 1997, gjatë ceremonisë së varrimit të arsimtarit Halit Geci nga Llausha e Skenderajt, të vrarë nga policia serbe. Në atë ceremoni, në tribunë u ngjitën të veshur me uniformën e UÇK-së luftëtarët e UÇK-së dhe komandantët e ardhshëm: Rexhep Selimi, Mujë Krasniqi dhe Daut Haradinaj. Në shkurt – mars 1998, Adem Jashari me njësitin e tij ushtarak, vuri nën kontrollin e UÇK-së territorin e Drenicës. Forca të shumta ushtarako-policore të armatosura me autoblinda e artileri të rendë sulmuan Drenicën. Adem Jashari luftoi tri ditë e net nga kulla e tij, së bashku me gjithë lagjen Jashari e familjen prindër, vëllezër, gra dhe fëmijë. Asnjë nga anëtarët e familjes dhe shumë nga farefisi nuk pranuan të largohen, por luftuan derisa ranë heroikisht 56 veta: burra, gra dhe fëmijë nga mosha 5 deri 74 vjeç, të gjithë sa u gjendën në kullat e Jasharajve luftuan deri ne vdekje.
Me vendim të SHP të UÇK-së [[Adem Jashari]] është shpallur komandant legjendar dhe '''[[Hero i Kosovës|Hero Kombëtar]].''' nga Presidenti Thaçi.
=== Faza e tretë ===
'''Faza e tretë (mars 1998 – shtator 1998)''' filloi pas rënies së Adem Jasharit, kur UÇK-ja u rrit me shpejtësi dhe u shtri menjëherë në të gjitha viset dhe anët e Kosovës. Në mes datës 6 korrik dhe 17 gushtë 1998 u zhvillua beteja e Loxhës ku pjesë e saj ishte edhe Sali Çekaj dhe ishte beteja e parë direkte e fituar nga UÇK. Gjatë kësaj faze UÇK-ja çliroi zona të tëra, krijoi bazat e veta strategjike, u armatos, u krijuan repartet e rregullta, të cilat përgatiteshin në qendrat e stërvitjes, sipas kushteve të një ushtrie bashkëkohore. Në pranverë dhe verë 1998, UÇK-ja vuri nën kontroll degëzimet e rrugëve më strategjike në Kosovën qendrore. Forcat ushtarako-policore serbe u detyruan të tërhiqen nëpër qytetet e mëdha të Kosovës. Takimi i diplomatit amerikan Richard Hollbruk (qershor 1998) me përfaqësuesit e UÇK-së në Junik, shënoi njohjen e saj nga SHBA-ja dhe, më pas nga Evropa, gjë që u konkretizua më Konferencën Ndërkombëtare të Rambujesë për Kosovën, kur UÇK-ja u njoh ndërkombëtarisht, dhe mori rolin udhëheqës në delegacionin shqiptar. Mësymja e madhe serbe në gusht – shtator 1998, i shkaktoi UÇK-së humbje dhe e detyroi të lëshonte një pjesë të madhe të zonave të lira. Ajo u tërhoq në zonat malore. Forcat ushtarake serbe u futën nëpër fshatra dhe në zonat urbane, që mbaheshin nga UÇK-ja, si Rahoveci, Malisheva etj., dhe kryen masakra, djegie e shkatërrime të mëdha, për të larguar popullsinë , që ishte mbështetja kryesore e UÇK-së.
=== Faza e katërt ===
Ai përbëhej nga dy pjesë kryesore: drejtoria politike e drejtuar nga Hashim Thaçi dhe shtabi ushtarak, i përbërë nga drejtoritë operative: të zbulimit, të logjistikës, të personelit dhe mobilizimit, të ndërlidhjes, të financës, të policisë ushtarake, të informimit, etj.
Shtabi ushtarak u drejtua nga Komandant i Përgjithshëm i UÇK-së [[Azem Syla]]. Anëtarë të shtabit ishin: [[Hashim Thaçi]], [[Sokol Bashota]], [[Jakup Krasniqi]], Bislim Zyrapi, [[Rexhep Selimi]], [[Kadri Veseli]], [[Ramë Buja]], Lahi Ibrahimaj [[Fatmir Limaj]] etj.
Në përbërje të drejtorisë politike qenë: [[Adem Demaçi]], [[Xhavit Haliti]], Bardhyl Mahmuti, [[Jakup Krasniqi]], [[Ramë Buja]] etj. Karakteristikat kryesore të UÇK-së ishte Lufta e drejt dhe përcaktimi për t’u sakrifikuar për lirinë e atdheut.Aktet e saj të heroizmit përbëjnë pika kulmore nga më të lartat që njeh historia jonë kombëtare e kohës më të re.Marruar nga webfaqeja. <ref name=":0">[http://www.shiluck.org/ushtria-clirimtare-e-kosoves-3/| UCK KLA]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}}</ref>[https://web.archive.org/web/20160305091721/http://www.shiluck.org/ushtria-clirimtare-e-kosoves-3/ | Ushtria-Çlirimtare e Kosoves - Marruar nga webfaqeja UÇK-KLA]
Pas përfundimit të luftës në Kosovë më [[1999]], në pajtim me marrveshjet e dala nga bisedimet e Rambujesë mes delegacionit kosovar dhe përfaqësuesve të [[OKB]]-së, UÇK-ja transformohet në [[Trupat e Mbrojtjes së Kosovës]]
== Lidhje të jashtme ==
* [http://video.google.com/videoplay?docid=-2758115057631390592&q=kosova Thyrja e Kufiri] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110604035311/http://video.google.com/videoplay?docid=-2758115057631390592&q=kosova |date=4 qershor 2011 }} [[Filmi dokumentar|Film dokumentar]] i [[RTK]]-së
* [http://video.google.com/videoplay?docid=-962240371962569383&q=albania UÇK gjatë ushtrimeve] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110604035235/http://video.google.com/videoplay?docid=-962240371962569383&q=albania |date=4 qershor 2011 }}
* [http://video.google.com/videoplay?docid=-4663513303057783301&q=albania Dokumentar nga lufta dhe pas luftës] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110604035257/http://video.google.com/videoplay?docid=-4663513303057783301&q=albania |date=4 qershor 2011 }}
https://web.archive.org/web/20160205083629/http://www.shiluck.org/
| 