Vegla informatike: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Rreshti 11:
 
==Historia==
Dukuria e zbatimit të njohurive (informatave) mbi natyrën në natyrë nuk është e re. Si efekt i zbatimit të kësaj janëështë edhe botëratbota abtrakeabstrakte (e imagjinuar) e krijuara pas fillimit të artikullimitartikulimitqënjesqenies njerzorenjerëzore. ArtikullimiArtikulimi i njëriutnjeriut ka shkaktuar revulucionrevolucion në zhvillimin e intelegjencësinteligjencës në planetin e quajtur [[Toka]]. Dukuria e zbatimit të informatave nga vetë veglat e punës është një kulm i këtij zhvillimi me të cilin botës së krijuar me artikullimartikulim i shtohet edhe një dimension, një artikullimartikulim i përsosur nëpërmjet veglave të punës.
 
Rruga e zhvillimit të intelegjencësinteligjencës deri te veglat informatike ka qenë e gjatë dhe përplot dështime e suksese. Në të kalurënkallurën janë bërë përpjekje të shumta që gjërat e vdekura të i fusin të veprojnë në bazë të një kodi. Deri me zbulliminzbulimin e rrymimit elektrik dhe zbatimit të tij në veglat mekanike, kjo ka qenë e mundshme vetëm nëpërmjet kodeve mekanike. Ka pasur suksese për futjen në veprim sipas kodit biologjik por ai kishte vlerë vetëm për gjallesat.
 
Në jetën e përditëshmepërditshme zbatimi i kodit mekanik nga rregullatorët është bërë në disa vegla mekanike si p.sh. [[Kutia e muzikës|kutia mekanike muzikore]] në të cilën në mënyrë mekanike bëhet leximi i të dhënave, makinat mekanike llogaritëse.
===Nga rregulatorët deri te veglat===
Në jetën e përditëshme zbatimi i kodit mekanik është bërë në disa vegla mekanike si p.sh. kutia mekanike muzikore në të cilën në mënyrë mekanike bëhet leximi i të dhënave, makinat mekanike llogaritëse.
 
===Nga rregulatorët mekanikë deri te veglatrregulatorët elektromekanik===
Me përsosëshmërin mekanike dhe kombinimin e saj me elektrocitetin, pra me ndërtimin e elektromakinave ishte hapur rruga e kodimit elektrik. Kjo paraqiste dukurin e parë të kombinimit të një substance me një fushë dhe lejonte komandimin e substances nga fusha e cila qarkullonte në substancë. Me këtë fillon edhe zhvillimi i elektronikës, që paraqiste një kufi në mes të makinave që si fuqi shtyrse përdornin rrymën dhe makinat të cilat këtë rrymë e përdornin edhe për leximin e një kodi elektromekanik me qëllim komandimi të pjesëve të ndryshme.
 
Me përsosëshmërin mekanike dhe kombinimin e saj me elektrocitetinelektricitetin, pra me ndërtimin e elektromakinavemakinave elektrike ishte hapur rruga e kodimit elektrik. Kjo paraqiste dukurin e parë të kombinimit të një substance me një fushë dhe lejonte komandimin e substancessubstancës nga fusha e cila qarkullonte në substancë. Me këtë fillon edhe zhvillimi i elektronikës, që paraqiste një kufi në mes të makinave që si fuqi shtyrseshtyrje përdornin rrymën dhe makinat të cilat këtë rrymë e përdornin edhe për leximin e një kodi elektromekanik me qëllim komandimi të pjesëve të ndryshme.
Kjo dukuri në jetën e përditëshme paraqitet me shpikje të shumta si televizori, makinat të tjera me vegla mekanik rregulluese (rregullatorë) si ajo e larje, frigoriferit etj.
 
Kjo dukuri në jetën e përditëshmepërditshme paraqitet me shpikje të shumta si [[televizori]], makinat të tjera me vegla mekanik rregulluese (rregullatorë) si ajo e larje, frigoriferit etj.
Kulmi i zhvillimit të makinave elektronike formohet me zhvillimin e makinave llogaritës elektronike të cilat njëherit janë baza e zhvillimit të makinave që funksionojnë me kod informatik. Këto makina kanë aftësi të komandojnë në mënyrë më intelegjente rrymimim e elektricitetit me çka komandohet edhe aktivizimi i pjesëve të ndryshme elektrike dhe elektronike të makinave.
 
Kulmi i zhvillimit të makinave elektronikeelektrike formohet me zhvillimin e makinave llogaritës elektronikeelektrike të cilat njëherit janë baza e zhvillimit të makinave që funksionojnë me kod informatikinformatikë. Këto makina kanë aftësi të komandojnë në mënyrë më intelegjenteinteligjente rrymimimrrymimin e elektricitetit me çka komandohet edhe aktivizimi i pjesëve të ndryshme elektrike dhe elektronike të makinave.
Aktivizimi, ndalimi i aktviteteve apo freskimi i të dhënave për makinat apo pjesët e saja me qëllim të kryerjes së një funksioni apo pune bëhet sipas një skeme të paramenduar të shkruar në një kod në një plan program me të dhëna operative që zakonisht quhen gjuhë programuese e cila është e koduar sipas gjuhës së makinës që luhet nga pjesët elektronike të quajtura procesor (aktiv dhe pasiv).
 
==Nga regullatorët në vegla informatike==
Me ndihmën e këtyre veglave primitive informative (gjuhëve programuese) krijohen vegla të ndryshme abstrakte me anën e të cilave bëhet i mundëshëm komandimi i substancës së vdekur dhe komunikimi i mendimit të njeriut nëpërmjetë fushës me substancën e vdekur dhe me vetë njeriun. Niveli i shkallës së zhvilimit të gjuhës programuese jepë njëherit edhe cilësin e artikullimit të njeriut në këtë dimesion. Varësisht se sa primitive është gjuha e përdorur aq më shpejtë e kupton makina dhe anasjelltas sa më komplekse është gjuha aq më shpejtë e kupton njeriu.
 
Më 1962, [[Philippe Dreyfus]] për të treguar përpunimin automatik aritmetik të informacionit fillojë të përdorë një bashkë dyzim të termave shkencore (latin) për të dhënat '''informacioni''' dhe''automatik'' për vetë funksionues.
Përdorimi i gjërë i këtyre veglave ka arritur të merr kulminacionin në fushën e argëtimit dhe komunikimit ndërnjerzorë që bëhet me ndihmen e kompjuterit personal dhe konzolave të ndryshme të lidhura në një rrjetë nga të cilat më e njohura është rrjeta e ashtë quajur "internet". Me arritjen e kulimit në këto dy fusha të jetës është mundësuar kalimi shumë më i shpejtë nga veglat elektroteknike në ato elektronike e më këtë në fazën e parë të tyre në makina informatike. Së paku prezenca e tyre edhe në shoqërit më të zhvilluara nuk dominon.
 
AktivizimiPër dallim nga rregullatorët paraardhës me veglat informatike aktivizimi, ndalimi i aktviteteveaktiviteteve apo freskimi i të dhënave për makinat apo pjesët e saja me qëllim të kryerjes së një funksioni apo pune bëhet sipas një skeme të paramenduar të shkruar në një kod, në një plan program me të dhëna operative që zakonisht quhen gjuhë programuese e cila është e koduar sipas gjuhës së makinës që luhet nga pjesët elektronike të quajtura procesor (aktiv dhe pasiv).
===Zhvillimet tenike===
 
Kalimi nga kodi elektrik në kodin informatik te makinat elektronike ka filluar me zhvillimet teknike në lëmin e informatikës të cilat në përditëshmëri paraqiteshin nën emrin "Software". Ky pagëzim i kodit informatik i bërë nga pionieret e kodit informatik është bërë me qëllim të shpjegimit të funksionit përbrenda shoqëris me njohuri nga gjuha angleze ashtu që të dallonin nga kodet paraardhëse dhe nga makinat e paisura me këtë kodë "Hardware" që në fillim ishin kryesisht vegla elektronike të lidhura në një rrjetë me një qendër shërbyese të futur në kompjuter personal.
Me ndihmën e këtyre veglave primitive informative (gjuhëve programuese apo operacioneve matematikore) krijohen vegla të ndryshme abstrakte me anën e të cilave bëhet i mundëshëmmundshëm komandimi i substancës së vdekur dhe komunikimi i mendimit të njeriut nëpërmjetënëpërmjet fushës me substancën e vdekur si dhe me vetë njeriun. Niveli i shkallës së zhvilimitzhvillimit të gjuhës programuese jepë njëheritjep edhe cilësincilësinë e artikullimitartikulimit të njeriut në këtë dimesiondimension. Varësisht se sa primitive është gjuha e përdorur aq më shpejtë e kupton makina dhe anasjelltas sa më komplekse është gjuha aq më shpejtë e kupton njeriu.
 
Përdorimi i gjërëgjerë i këtyre veglave ka arritur të merr kulminacioninkulmin në fushën e argëtimit dhe komunikimit ndërnjerzorëndër-njerëzorë që bëhet me ndihmenndihmën e kompjuterit personal dhe konzolave të ndryshme të lidhura në një rrjetë nga të cilat më e njohura është rrjeta e ashtë quajurquajtur "internet". Me arritjen e kulimit në këto dy fusha të jetës është mundësuar kalimi shumë më i shpejtë nga veglat elektroteknike në ato elektronike e më këtë në fazën e parë të tyre në makina informatike. Së paku prezenca e tyre edhe në shoqëritshoqëritë më të zhvilluara nuk dominon.
 
===Zhvillimet teniketeknike===
Kalimi nga kodi elektrik në kodin informatikinformatikë te makinat elektronike ka filluar me zhvillimet teknike në lëmin e informatikës të cilat në përditëshmëripërditshmëri paraqiteshin nën emrin "Software". Ky pagëzim i kodit informatikinformatikë i bërë nga pionieret e kodit informatik, është bërë me qëllim të shpjegimit të funksionit përbrenda shoqërisshoqërisë me njohuri nga gjuha angleze ashtu që të dallonin nga kodet paraardhëse dhe nga makinat e paisurapajisura me këtë kodë "Hardware" që në fillim ishin kryesisht vegla elektronike të lidhura në një rrjetë me një qendër shërbyese të futur në kompjuter personal.
 
Si do që të jetë kenë, si gjuhë e ndërtimit të veglave të argëtimit ka domiuardominuar gjuha programuese "C++" sa i përket lojravelojërave vizuale, për veglat shërbyese dhe operative përdoren vegla vetjake të krijuara nga operacionet e matematikore për plane (platforma) të ndryshme, ndërsa si vegël abstrakte në aparatet elektroteknike vlersohetvlerësohet të jetë gjuha "Java" si gjuhë më e saktë dhe e afërt me gjuhën e makinës.
 
Si do që të jetë kenë, si gjuhë e ndërtimit të veglave të argëtimit ka domiuar gjuha programuese "C++" sa i përket lojrave vizuale, për veglat shërbyese dhe operative përdoren vegla vetjake të krijuara nga operacionet e matematikore për plane (platforma) të ndryshme, ndërsa si vegël abstrakte në aparatet elektroteknike vlersohet të jetë gjuha "Java" si gjuhë më e saktë dhe e afërt me gjuhën e makinës.
 
===Jehona e zhvillimeve===
 
Jehona e zhvillimeve të kodit informatikinformatikë elektronik e sidomos veglave informatike ndër shtete e elektrifikuaraelektrifikuaka dhe paksa të zhvilluara ekonomikisht ka qenë shumë e madhe sa në gjuhët e tyre të përditëshmepërditshme kanë përvetësuar shumë fjalë nga zhvlluesitzhvilluesit, të cilët kryesisht përdorin gjuhën angleze si gjuhë ndërkomunikuesendër-komunikuese dhe si gjuhë ndërmjetsuese në mes të gjuhës së njeriut dhe gjuhës programuese. Përhapja e këtyre fjalëve ka tërhequr në gjirin e vetë gjithnjë e më shumë të interesuar jo vetëm në lëmin e informatikës por edhe të interesuar për qëllime komerciale. Kjo vievije nga thjeshtësia e cila përdoret për të komunikuar në gjuhët programuese, thjeshtësi e cila nga komercialistët propagandohet si moderne dhe kuturëkulturë e avancuar.
 
===Kthimi nga argëtimi në nevojë===
 
Pas arritjes së kulmit të zhvillimit të veglave për argëtim dhe komunikim gjithënjëgjithnjë e më tepër vije në dukejedukje nevoja për përdorimin e tyre në makina si vegla pune në jetën e përditëshmepërditshme jo vetëm në ndustriindustri por edhe në amvisni. Për këtë qëllim në industri bëhen përpjekje shumë më të mëdha për zbatimin e këtyre veglave në amvisni ku edhe pritet një konsumëkonsum shumë më i madhëmadh por që prodhimtaria e tilltillë nuk sjellë fitimet si në fushën argëtuese dhe komnikuesekomunikuese.
 
==Llojet e veglave==