Tundra: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [pending revision] |
Content deleted Content added
Tiimiii (diskuto | kontribute) Refuzoi ndryshimin e fundit të tekstit (nga 84.22.38.162) dhe riktheu rishikimin 1925659 nga 82.114.78.74 |
vNo edit summary |
||
Rreshti 1:
Fjala" '''Tundër''' " vjen nga fjala finlandeze " '''tunturia''' " , që do të thotë një tokë e zhuritur*. Tundra është një biomë tokësore , që u formua 10,000 vjet më parë .[[Figura:Klimagürtel-der-erde-tundra.png|thumb|right|300px| Përhapja gjeografike e tundrave]]'''Tundrat''' janë zona të rrafshëta ose të valëzuara e të zhveshura, me bimësi kryesisht nga
myshqet dhe likenet, që shtrihen kryesisht në zonën nënarktike të Evropës, të Azisë dhe të Amerikës Veriore.Rajonet e rruzullit tokesor me klime me te ftohte ku mund te rriten bime,quhen tundra.Keto ekosisteme nuk kane bime drusore. Tundrat kanë klimë kontinentale-arktike, me dimër të ftohtë dhe të gjatë,me verë të shkurtër dhe të freskët. Temperatura mesatare e muajit më të nxehtë të vitit ( gusht) nuk i kalon 10 °C dhe e muajit më të ftohtë ( janari) rreth -15 °C deri – 20 °C ( temperatura minimale rreth -40 °C deri -50 °C. Toka është gjithmonë e ngrirë. Gjatë verës së shkurtër shkrihet vetëm shtresa e hollë e sipërfaqes së dheut dhe bëhet kënetore, vështirë e kalueshme. Sasia e reshjeve është e pakët 200 ( 20 cm) deri 300 mm (30 cm ) në vit. Bota shtazore është e varfër.Ndër kafshët e tundrës mund të përmendim : arinjtë polarë , renat , kaributë , si dhe dhelprat e ujqit polarë.Tundra alpine gjendet ne lartesine nga 4000m deri ne 6000m mbi nivelin e detit.Aty klima është e ftohte,saqe edhe ne tundren alpine janë pothuajse si ato qe rriten ne tundren arktike.Ato janë bime me shtat te shkurter qe mbijne pranë njera-tjetres.Nder llojet e bimeve te tundres alpine parmendim:tufat e barit,shkurret me gjethe te vogla etj.Kafshet e tundres alpine janë dhia e malit,sorkathet,thellezat,delet si dhe insektet(flutura,karkalec,brumbuj.Disa prej kafsheve te tundres alpine jetojne deri ne lartesine 7000m mbi nivelin e detit.Ne lartesite e maleve mbi 7000m nuk jetojne qenie te gjalla.Shume shpende apo sisore te tundres arktike migrojne.Pershtatjet kryesore te kafsheve ne tunder janë migrimi dhe gjumi letargjik.[[Figura:Tundra in Siberia.jpg|thumb|right|300px| Tundra në Siberi]]▼
▲myshqet dhe likenet, që shtrihen kryesisht në zonën nënarktike të Evropës, të Azisë dhe të Amerikës Veriore.Rajonet e rruzullit tokesor me klime me te ftohte ku mund te rriten bime,quhen tundra.Keto ekosisteme nuk kane bime drusore. Tundrat kanë klimë kontinentale-arktike, me dimër të ftohtë dhe të gjatë,me verë të shkurtër dhe të freskët. Temperatura mesatare e muajit më të nxehtë të vitit ( gusht) nuk i kalon 10 °C dhe e muajit më të ftohtë ( janari) rreth -15 °C deri – 20 °C ( temperatura minimale rreth -40 °C deri -50 °C. Toka është gjithmonë e ngrirë. Gjatë verës së shkurtër shkrihet vetëm shtresa e hollë e sipërfaqes së dheut dhe bëhet kënetore, vështirë e kalueshme. Sasia e reshjeve është e pakët 200 ( 20 cm) deri 300 mm (30 cm ) në vit. Bota shtazore është e varfër.Ndër kafshët e tundrës mund të përmendim : arinjtë polarë , renat , kaributë , si dhe dhelprat e ujqit polarë.Tundra alpine gjendet ne lartesine nga 4000m deri ne 6000m mbi nivelin e detit.Aty klima është e ftohte,saqe edhe ne tundren alpine janë pothuajse si ato qe rriten ne tundren arktike.Ato janë bime me shtat te shkurter qe mbijne pranë njera-tjetres.Nder llojet e bimeve te tundres alpine parmendim:tufat e barit,shkurret me gjethe te vogla etj.Kafshet e tundres alpine janë dhia e malit,sorkathet,thellezat,delet si dhe insektet(flutura,karkalec,brumbuj.Disa prej kafsheve te tundres alpine jetojne deri ne lartesine 7000m mbi nivelin e detit.Ne lartesite e maleve mbi 7000m nuk jetojne qenie te gjalla.Shume shpende apo sisore te tundres arktike migrojne.Pershtatjet kryesore te kafsheve ne tunder janë migrimi dhe gjumi letargjik.
'''Fjalorth''' :▼
*tokë e zhuritur ---> tokë e thatë , e zhveshur.
{{Portal|Gjeografia}}
[[Kategoria:Gjeografi]]
| |||