Versioni i datës 8 gusht 2018 21:34 redakto Klein Muçi (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Burokrat, Redaktorët, Administratorët e ndërfaqes, Kontrolluesit, Administrues 70.959 edits vNo edit summary Etiketa: përpunim burimi 2017 ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 14 qershor 2021 00:40 redakto zhbëje Qendrimi15 (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 5.314 edits No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: [[Skeda:Horseshoe Falls from Ontario 001.jpg\|~~thumb~~parapamje\|300px\|Ujëvara e Niagarës]] [[Skeda:P1012051.jpg\|~~thumb\|right~~parapamje\|300px]] '''Ujëvarat e Niagarës''' është një grup prej tre [[Ujëvara\|ujëvarash]] në skajin jugor të [[Gryka Niagara\|Grykës Niagara]], që përfshin kufirin midis [[Provincat dhe territoret e Kanadasë\|provincës]] së [[Ontario]] në [[Kanada]] dhe [[Shtetet Federale të Amerikës\|shtetit]] të [[Nju Jorku]]t në [[Shtetet e Bashkuara]]. Më i madhi nga tre është [[Horseshoe Falls]], i njohur gjithashtu si Ujëvara Kanadeze, i cili shtrihet në [[Kufiri Kanada-Shtetet e Bashkuara\|kufirin ndërkombëtar]] të dy vendeve. Ujëvarat më të vogla [[American Falls]] dhe [[Bridal Veil Falls (Ujëvara e Niagarëa)\|Bridal Veil Falls]] shtrihen brenda Shteteve të Bashkuara. Bridal Veil Falls është i ndarë nga Horseshoe Falls nga [[Ishulli i Dhisë]] dhe nga American Falls nga [[Ishulli Luna]], me të dy ishujt e vendosur në Nju Jork. '''Ujëvarat e Niagarës''' shtrihen në 43º 4’ 54.7’’ të gje. gj. v , dhe 79º 4’ 19.5’’ të gja. gj. p.. dhe paraqesin një masiv të ujëvarave të cilat gjinden ne lumin e Niagarës, në pjesën lindore të Amerikës Veriore, në kufirin në mes SHBA-ve dhe Kanadasë. Ujëvarat e Niagarës përbëhen nga tri ujëvara të ndara, edhe pse nuk janë mjaft të larta, ato janë mjaft të gjëra. Me më tepër se 168.000 m kub ujë në minutë, këto ujëvara janë një ndër më të dalluarat dhe më të njohurat në botë. ~~[[Sena]]~~Ujëvarat ,vizitohet ~~[[Rajna]]~~nga ,6 ~~[[Rena]]~~milionë ~~etj~~njerëz. Njeriu i parë që e përshkroi këtë ishte evropian dhe tha se ujërat binin nga një lartësi me rreth 200 metra, kurse një tjetër në shekullin e 18-të ~~marrë~~tha sëse ~~bashku~~ujërat binin nga një lartësi me rreth 250 metra, kurse lartësia e kësaj ujëvare është më pak se 70 metra. Një gjë që e bën karakteristike ujëvarën është se ka shumë vëllim ujë me rreth 168.000 km<sup>3</sup> ujë. Vëllimi i ~~madhë~~madh i ujit ka grryer gurët në pragun e rënies dhe me kalimin e kohës , ~~Ujëvara~~ujëvara është zhvendosur për 10 km kundër rrjedhjes së ujit. Gropa e madhe nën të është krijuar su rezultat të forcës së rënies së ujërave.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=ooqHl6JxB34&index=30&list=PLF107391E39BE1A32 Ujevara e Niagares, nder me mahniteset ne bote]</ref>▼ ~~==Historiku dhe Krijimi==~~ '''Ujëvarat e Niagaras ''' janë [[ujëvara]]t më të famshme në botë , që gjendet në Amerikën Veriore.Ujëvara vizitohet nga '''6'''Milionë njerëz.Njeriu i parë që e përshkroi këtë ishte Evropian dhe tha se ujërat binin nga një lartësi me rreth 200metra , kurse një tjeter në shek.[[XVIII]] tha se ujërat binin nga një lartësi me rreth 250metra , kurse lartësia e kësaj Ujëvare është më pak se 70 metra.Një gjë që e bën karakteristike Ujëvarën është se ka shumë vëllim ujë me rreth 168.000 km3 ujë.[[Niagara]] është një nga lumenjtë më të shkurtër në [[Amerikë]] me vetëm 60 km , dikur ky lum kishte ujë sa shumë lumenjë të Evropës si: ▲[[Sena]] , [[Rajna]] , [[Rena]] etj. , të marrë së bashku.Vëllimi i madhë i ujit ka grryer gurët në pragun e rënies dhe me kalimin e kohës , Ujëvara është zhvendosur për 10 km kundër rrjedhjes së ujit.Gropa e madhe nën të është krijuar su rezultat të forcës së rënies së ujërave.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=ooqHl6JxB34&index=30&list=PLF107391E39BE1A32</ref> ==~~Shiko edhe~~Karakteristikat== Horseshoe Falls është rreth 57 m i lartë,<ref>[http://www.niagaraparks.com/about-niagara-falls/geology-facts-figures.html ''Niagara Falls Geology Facts & Figures.''] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20170418000541/https://www.niagaraparks.com/about-niagara-falls/geology-facts-figures.html \|date=18 prill 2017 \|language=en}} Parqet e Niagarës, Qeveria e Ontarios, Kanadë.</ref> ndërsa lartësia e American Falls varion midis 21 dhe 30 m për shkak të pranisë së gurëve gjigantë në bazën e tij. Ujëvara më e madhe, Horseshoe Falls, është rreth 790 m të gjerë, ndërsa American Falls është 320 m të gjerë. Distanca midis ekstremitetit amerikan të Ujëvarave të Niagarës dhe ekstremitetit kanadez është 1,039 m. * [[Ujëvarat e Iguazu]] Rrjedha e pikut mbi Horshoe Falls u regjistrua në 6,400 m<sup>3</sup> në sekondë.<ref name="History of Power">{{cite web \| url = http://www.niagarafrontier.com/power.html \| title = Niagara Falls History of Power – Historical and engineering data on the U.S. and Canadian power stations \| language = anglisht \| access-date = 24 shtator 2006}}</ref> Shkalla mesatare vjetore e rrjedhës është 2,400 m<sup>3</sup> për sekondë.<ref name="Niagara Falls\| World Waterfall Database">{{cite web \| url = http://www.worldwaterfalldatabase.com/waterfall/Niagara-Falls-106/ \| title = Niagara Falls – World Waterfall Database \| language = anglisht \| access-date = 15 nëntor 2013}}</ref> Meqenëse rrjedha është një funksion i drejtpërdrejtë i lartësisë së ujit të Liqenit Erie, zakonisht arrin kulmin në fund të pranverës ose në fillim të verës. Gjatë muajve të verës, të paktën 2,800 m<sup>3</sup> për sekondë uji përshkojnë rrëzimet, rreth 90% e të cilave shkojnë mbi Horseshoe Falls, ndërsa ekuilibri devijohet në objektet hidroelektrike dhe më pas në American Falls dhe Bridal Veil Falls. Kjo arrihet duke përdorur një pendë - Diga Ndërkombëtare e Kontrollit - me porta të luajtshme në rrjedhën e sipërme të Horseshoe Falls. ~~== Shiko edhe këtë ==~~ * [http://www.youtube.com/watch?v=ooqHl6JxB34&feature=results_main&playnext=1&list=PLF107391E39BE1A32] Rrjedhja e ujit përgjysmohet gjatë natës dhe gjatë sezonit të ulët turistik në dimër arrin një prurje minimale prej 1,400 metra<sup>3</sup> në sekondë. Devijimi i ujit rregullohet nga Traktati i Niagarës i vitit 1950 dhe administrohet nga Bordi Ndërkombëtar i Kontrollit të Niagarës.<ref name="IJC – International Niagara Board of Control">{{cite web \|url=http://www.ijc.org/conseil_board/niagara/en/niagara_home_accueil.htm \|title=(INBC) – International Niagara Board of Control \|language=en \|access-date=19 mars 2007 \|url-status=dead \|archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20090726231502/http://www.ijc.org/conseil_board/niagara/en/niagara_home_accueil.htm \| archive-date=26 korrik 2009}}</ref> Ngjyra e gjelbër e verdhë e ujit që rrjedh mbi Ujëvarat e Niagarës është një nënprodukt i vlerësuar prej 60 ton / minutë kripëra të tretura dhe miell shkëmbi (shkëmb shumë i imët) i krijuar nga forca erozive e lumit Niagara.<ref name="Niagara Parks">{{cite web \|title=Niagara Falls Geology Facts & Figures \|url=http://www.niagaraparks.com/media/geology-facts-figures.html \|publisher=[[Komisioni i Parqeve të Niagarës\|Parqet e Niagarës]] \|language=en \|access-date=29 prill 2011 \|url-status=dead \|archive-url=https://web.archive.org/web/20110719093559/http://www.niagaraparks.com/media/geology-facts-figures.html \|archive-date=19 korrik 2011}}</ref> * [[Niagara]] ==Referimet== {{reflist}} {{commons\|Niagara Falls}} ~~{{US-gjeo-cung}}~~ ~~{{coord\|43\|04\|41\|N\|79\|04\|33\|W \|type:waterbody_region=CA-ON/US-NY\| display=title}}~~ [[Kategoria:~~Ujëvara~~Ujëvarat e Niagarës\| ]] [[Kategoria:~~Parqet~~Ujëvarat ~~kombëtare të SHBA-ve~~ndërkombëtare\|Niagara]] [[Kategoria:Ujëvarat e Ontarios\|Niagara]] [[Kategoria:Ujëvarat në shtetin e Nju Jorkut\|Niagara]] [[Kategoria:Kufiri Kanada-Shtetet e Bashkuara]]

Ujëvarat e Niagarës: Dallime mes rishikimesh