Gjuha flektive: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Krijuar nga përkthimi i faqes "Fusional language"
 
No edit summary
Rreshti 5:
Një grup tjetër i dukshëm i gjuhëve flektive është grupi i [[Gjuhët semitike|gjuhëve semitike;]] megjithatë, [[hebraishtja moderne]] është shumë më [[Gjuha analitike|analitike]] se [[hebraishtja klasike]] "si me emra ashtu edhe me folje".<ref>See pp. 50-51 in [[Ghil'ad Zuckermann|Zuckermann, Ghil'ad]] (2009), [http://www.zuckermann.org/pdf/Hybridity_versus_Revivability.pdf "Hybridity versus Revivability: Multiple Causation, Forms and Patterns"], ''Journal of Language Contact'', Varia 2, pp. 40-67.</ref> Varietetet bisedore të arabishtes janë më analitike sesa [[arabishtja standarde moderne]], pasi kanë humbur të gjitha lakimet emërore, dhe në shumë raste gjithashtu paraqesin zgjedhim të thjeshtuar.
 
Një shkallë e kufizuar e shkrirjes gjendet gjithashtu në shumë [[Gjuhët urale|gjuhë urale]], si [[Gjuha hungareze|hungarishtja]], [[Gjuha estoneze|estonishtja]], [[Gjuha finlandeze|finlandishtja]] dhe [[Gjuhët Sami|gjuhët sami]], të tilla si Skolt Sami, pasi këto gjuhë janë kryesisht [[Gjuha aglutinative|grumbulluese]]. E pazakontë për një gjuhë amtare të Amerikës së Veriut, Navajo ndonjëherë përshkruhet si flektive për shkak të morfologjisë së saj komplekse dhe të pandashme të foljeve.<ref>{{Cite book|last=Sloane|first=Thomas O.|title=Encyclopedia of Rhetoric|date=2001|publisher=[[Oxford University]] Press|isbn=978-0-195-12595-5|page=442|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Mithun|first=Marianne|title=The Languages of Native North America|date=2001|publisher=[[Cambridge University]] Press|isbn=978-0-521-29875-9|page=323|language=en}}</ref>
 
Një ilustrim i flektivitetit është fjala [[Gjuha latine|latine]] {{Lang|la|bonus}} ("mirë"). Mbaresa {{Lang|la|-us}} tregon [[Emri mashkullor|gjininë]] mashkullore, rasën emërore dhe numrin njëjës. Ndryshimi i secilës prej këtyre veçorive kërkon zëvendësimin e prapashtesës {{Lang|la|-us}} me një tjetër. Në formën {{Lang|la|bonum}}, mbaresa {{Lang|la|-um}} shënon [[Kallëzorja|njëjësin në kallëzore]] mashkullore, njëjës kallëzore asnjanëse, ose njëjës emërore asnjanëse.
 
== Historia ==
Gjuhët flektive zakonisht priren të humbin lakimin e tyre gjatë shekujve{{snd}}disa gjuhë shumë më shpejt se të tjerët.<ref name="unfolding">{{Cite book|last=Deutscher|first=Guy|title=The unfolding of language: an evolutionary tour of mankind's greatest invention|publisher=Holt Paperbacks|year=2006|isbn=978-0-8050-8012-4|edition=reprint|location=New York|language=en|author-link=Guy Deutscher (linguist)}}</ref> Ndërsa [[Gjuha proto-indo-evropiane|proto-indoevropianishtja]] ishte gjuhë flektive, disa nga pasardhëset e saj janë zhvendosur në një [[Gjuha analitike|strukturë më analitike]], të tilla si [[anglishtja moderne]], [[Gjuha daneze|danishtja]] dhe [[Gjuha afrikane|afrikanishtja]], ose [[Gjuha aglutinative|aglutinative]], të tilla si [[Gjuha perse|persishtja]] dhe [[Gjuha armene|armenishtja]]. Pasardhëset e tjera janë flektive, duke përfshirë gjuhët [[Gjuha sanskrite|sanskrite]], [[Greqishtja e lashtë|greke të lashtë]], [[Gjuha lituane|lituaneze]], [[Gjuha letoneze|letoneze]], [[Gjuhët sllave|sllave]], si dhe [[Gjuha latine|latinishten]] dhe [[Gjuhët romake|gjuhët romane]] dhe [[Gjuhët gjermanike|gjuhë të caktuara gjermanike]].
 
Disa gjuhë kalojnë me kalimin e kohës nga aglutinative në flektive. Për shembull, përderisa shumica e [[Gjuha urale|gjuhëve urale]] janë kryesisht grumbulluese, [[Gjuha estoneze|estonishtja]] po evoluon dukshëm në drejtim të një gjuhe flektive. Nga ana tjetër, [[Gjuha finlandeze|finlandishtja]], e afërmja e saj e ngushtë, shfaq më pak tipare flektive, duke u mbajtur kështu më pranë tipit kryesor uralik.