[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
File doesn't exist.
No edit summary
Rreshti 1:
{{Infobox aktor
| emri = Vivien Leigh
| foto = [[Skeda:Vivien Leigh Scarlet.jpg|250px]]
| foto =
| titulli = Vivien Leigh, në kulmin e famës së saj
| emri i vërtetë = Vivian Mary Hartley
Rreshti 17:
| webfaqja =
}}
'''Vivien Leigh''' (Darjeeling, [[Indi]], [[5 nëntor]] [[1913]] - [[Londër]], [[8 korrik]] [[1967]]), aktore [[angleze]] e teatrit dhe e filmit. Ishte fituese e dy [[Oscar]]ëve për role të përfaqësuara nga shtresa e lartë nga [[SHBAAmerika Jugore|Jugute amerikanJugut]], Scarlett O'Hara në ''[[Gone with the Wind (film)|Iku bashkë me erën (1939)]] dhe Blanche DuBois në [[Tramvaji i quajtur dëshirë]]. Ishte edhe aktore e suksesshme e teatrit, a shpeshherë aktroi me bashkëshortin e vett, [[Laurence Olivier|Laurensë Olivierin]], I cili bëri regjinë e disa shfaqjeve të saja. Gjatë karrierës së vetë tridhjetëvjeçare, muar pjesë me rolet në komeditë e Noela Cowardit dhe [[George Bernard Shaw|Gjorgj Bernard Shout]] deri tea to klasike, të personazheve [[William Shakespeare|shekspiriane]] si që janë [[Ofelia]], [[Kleopatra]], [[Juliet Capulet|Zhyljeta]] dhe [[Macbeth (personazh)|Lady Macbeth]].
 
Leigh në produkcion të Olivierit, në teatrin londinez Old Vic, aktroi Ofelinë e ''[[Hamleti]]t'', ndërsa Oliviei më vonë e kishte vërejt ndryshimin e disponimit të saj, para se ajo të dilte në skenë. Pa asnjë provokim, fillon të buçiste në te, e pastaj e heshtur vazhdonte me nguti të zbrazur. Aktronte pa ndonjë vështirësi, ndërsa të nesërmen u kthente në rutinë. Ishte hera e parë që Olivier, që dëshmoi për sjelljet e saj nga ana e saj. Filluan të jetojnë së bashku ; Holman dhe gruaja e Olivierit, aktorja Jill Esmond, refuzuan tu japin shkurorëzim bashkëshortëve të tyre.
Rreshti 24:
 
== Fama ndërkombëtare ==
[[FileSkeda:Vivien Leigh as Scarlett OHara in Gone With the Wind trailer.jpg|thumbparapamje|Leigh në filmin ''Gone with the Wind'' (1939)]]
 
Olivieri mundua të depërtoi në botën e jashtme ; pas suksesit të tij në Britani, nuk ishte mirë i njohur në Shtetet e Bashkuara, ndërsa tentimet e mëhershme që të prezantohet atje dështuan. Kur ju besua roli kryesor në produkcionin ''Wutherung heights'' më [[1939]] të Samuel Goldwynit, udhëtoi për në [[Hollywood]], duke e lënë Leighin në [[Londër]]. Goldwyn dhe regjisori i filmit, [[William Wyler]], i ofruan Leighut një rol dytësor të Isabelles, por ajo e refuzoi, duke thënë se e aktron vetëm Cathyn, rol i cili i ishte ndarë Merle Oberon.
Rreshti 35:
 
== Martesa dhe projektet e përbashkëta ==
[[FileSkeda:Vivien Leigh in Waterloo Bridge trailer b.jpg|upright|thumbparapamje|Në filmin ''[[Waterloo Bridge (film 1940 film)|Waterloo Bridge]]'' (1940)]]
Në shkurt [[1940]], Jill Esmond pranon të bëjë shkurorëzimin me Laurenc Olivierin, ndërsa edhe Holman pranon të shkurorëzohet nga Leigh, edhe pse mbetën në shoqëri deri në fund të jetës së Leighihut. Esmondit iu pranua e drejta për kujdesin e fëmijut Tarquin, djali i saj me Olivierin, ndërsa Holmanit e drejta për Suzanen, vajza e tij me Leigh. Në atë vit Olivier dhe Leigh u kurorëzuan në Santa Barba, të [[Kaliforni]]së, a gjatë kurorëzimit murrën pjesë vetëm kumbarët e tyre, [[Katharine Hepburn]] dhe Garson Kanin.
 
Rreshti 52:
 
Suksesi i turneut e mahniti Olivierin që për herë të parë të marr pjesë bashkë me West End, në të njëjtat pjesë, me vetëm një shtesë, ''Antigonën'', e cila ishte shtuar me kërkesën e Leighihut sepse donte të aktronte në tragjedi.
 
[[FileSkeda:Vivien Leigh in Streetcar Named Desire trailer 1.jpg|leftmajtas|thumbparapamje|Si Blanche DuBois, në verzionin filmik [[A Streetcar Named Desire (1951 film 1951)|''TramvajiA iStreetcar quajturNamed Dëshirë''Desire]] (1951)]]]]
 
Leigh pas kësaj e muar rolin e Blanche DuBois në produkcionin West End i ''[[Tramvaji i quajtur dëshirë]]'' të Tennesse Williamsit, a e fitoi pasi që Williams dhe producentja e shfaqjes Irene Mayer Selznick e panë ''The School for Scandal'' dhe ''Antigonën'', a Olivieri e nënshkroi ta bëjë regjinë. Si e përmbante skenën e dhunimit dhe referencat për [[homoseksualizëm]], shfaqja është fiksuar si kontraverze, ndërsa polemikat nëpër media për shëmbëlltyrën e saj e shqetësuan Leighun. Por, fort besonte në vlerën e veprës. Shkrimtari J.B. Priestley e kritikoi shfaqjen dhe paraqitjen e Leighiut, ndërsa kritiku Kenneth Tynan e komentoi se si Leigh ishte zgjidhje e dobët sepse aktorët britanikë "tepruar për skenë". Olivieri dhe Leigh ishin të përbuzur sepse pjesa komerciale dhe suksesi i shfaqjes binte mbi anëtarët e publikut që kanë ardhë për të parë atë që kanë menduar, për atë që është një tregim sensacional, a jo [[tragjedi]] greke siç e kishin menduar, por shfaqja kishte shumë kundërthënie, në mes tyre dhe Noel Cowardit i cili e kishte përshkruar Leighun si sensacionale.
 
Pas shfaqjes së 326-të, Leigh e përfundon paraqitjen e saj, sepse, shpejt angazhohet në versionin filmik. Mosrespektimi i saj dhe aftësitë e saja të mëdha për humor ia mundësuan asjë shoqërimin me yje të mëdha të filmit, si [[Marlon Brando|Marlonom Brandon]], por nuk është pajtuar me regjisorin [[Elia Kazan]], i cili nuk kishte mendime të mira për te. Më vonë kishte thënë "nuk kishte talent", por kur projekti ecta përpara, u bë "shumë i lumtur" për "për këmbëngulësinë që kishte insistuar më shumë se çdo aktore tjetër që unë i njoh. Dotë shkeli mbi xhama të thyer vetë për ta ndihmuar shfaqjen e saj." Për Leigh roli ishte shumë i mundimshëm dhe kishte thë për ''Los Angeles Times'', "Nëntë muaj jam në teatër si Blanche DuBois. Tani ajo më udhëheqë mua." Kritika njëra pas tjetrës ishte shumë falënderuese, ndërsa ajo e fitoi për të dytën herë [[Oscar për rol më të mirë të femrës|Oscarain për rolin më të mirë të femrës]], çmimin [[BAFTA]] dhe çmimin e kritikës të rrethit të Njujorkut për aktoren më të mirë. Tennessee Williams kishte komentuar që Leigh rolit i suall "krejt atë që kishte menduar, dhe shumë më tepër se që kishte ëndërruar", por në vitet e mëvonshme, Leigh kishte deklaruar se aktrimi i Blanche DuBois "e dërgoi në çmenduri".
 
== SmundjaSëmundja në rritje ==
 
Olivieri dhe Leigh më [[1951]] murrën pjesë në dy shfaqje [[Kleopatra]], ''Antonia dhe Kleopatra'' të [[William Shakespeare|Williem Shakespirit]] dhe ''Cezari dhe Kleopatra'' të [[George Bernard Shaw]]it, duke i ndërruar shfaqjet çdo natë me recensent të mirë. Produkcionin e vendosën në [[New York]], që e kaluan një sezone në teatrin Ziegfield, deri më [[1952]]. Recensionet atje ishin shumë pozitive, ndërsa kritiku [[Kenneth Tynan]] i shqetësoi kur deklaroi se si Leigh është talente mediokritike e cila e ka shtyrë Olivierin ta komprometojë atë. Leigh ishte, e shqetësuar me mossukses dhe me qëllim që ta arrij madhështinë, e kishte pranuar kritikën e tij, duke i injoruar recensionet pozitive të kritikëve të tjerë.
 
Në maj më [[1953]], Leigh udhëtoi për në Ceylon për xhirim në ''Shtegun e elefantëve'' me Peter Finchin. Shpejt në fillime të xhirimit, përjetoj një traumë nervore, ndërsa studio Paramount e zëvendësoi me [[Elizabeth Taylor]]. Olivieri u kthye në shtëpinë e tij në Angli, ku pas periodës që nuk ishin së bashku, Leigh thotë se është dashuruar në Finchin dhe e ka tradhtuar me te. Pas disa muajve ajo fillon të përmirësohet.
Line 70 ⟶ 72:
 
== Vitet e fundit dhe vdekja ==
[[FileSkeda:Vivien Leigh 1958.jpg|leftmajtas|thumbparapamje|Leigh e fotografuar më 1958]]
 
Merivale është treguar si stabilizues në Leigh, por sipas dëshirës së saj, gazetarit Radie Harris por që mos ta dijë askush i kishte thënë "do të kisha dashtë edhe një herë të përjetoi një jetë të shkurtër me Larryn (Olivierin) sepse nuk jam mësuar gjatë pa te". Bashkëshorti i saj parë, Leigh Holman, gjithashtu ka kaluar shumë kohë me te. Merivale e ka shoqëruar nëpër turne në [[Australia|Australi]], [[Zelanda e Re|Zelandë të Re]] dhe [[Amerika Latine|Amerikë Latine]] e cila zgjati nga korriku [[1961]] deri në maj [[1962]], a Leigh fitoi shumë recensione pozitive pa Olivierin nën reflektorët e skenës. Edhe pse ishte e lodhur nga mënja në depresion, vazhdon të punojë në teatër, a më [[1963]] e fiton çmimin Tony për aktoren më të mirë mjuzikël, në mjuziklin boadwayjan ''Tovarich''. Muar pjesë në filmat ''Pranvera romake e znj. Stone'' ([[1961]]) dhe ''Anija e të çmendurve'' ([[1965]]).