Saraji i Topkapësë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v Ikranjani zhvendosi faqen Pallati Topkapi tek Saraji i Topkapësë: siç e ka
No edit summary
Rreshti 15:
| arkitekt = Alaudin Davud Aga
}}
'''PallatiSaraji Topkapıi Topkapësë''' ([[Gjuha turke|Turqisht]]: ''Topkapı Sarayı'', [[Turqishtja osmane]]: طوپقپو سرايى) është një muze i madh në lindje të rrethit [[Fatih]] të [[Stambolli]]t në [[Turqi]]. Në shekujt 15 dhe 16 shërbeu si vendbanimi kryesor dhe selia administrative e [[Lista e sulltanëve të Perandorisë Osmane|sulltanëve osmanë]].
 
Ndërtimi u urdhërua nga Sulltan [[MehmetMehmed Fatihu|Mehmed Pushtuesi]] dhe filloi në vitin 1459, gjashtë vjet pas [[Rënia e Kostandinopojës|pushtimit të Kostandinopojës]]. Fillimisht TopkapıTopkapë u quajt "'''PallatiSaraji i Ri'''" (''Yeni Saray'') për ta dalluar atë nga PallatiSaraji i Vjetër (''Eski Saray'') në [[Sheshi Beyazıt|Sheshin Beyazıt]]. Kompleksi u zgjerua gjatë shekujve, me rinovime të mëdha pas [[Tërmeti në Konstandinopojë 1509|tërmetit të vitit 1509]] dhe zjarrit të vitit 1665. Kompleksi i pallatit përbëhet nga katër oborre kryesore dhe shumë ndërtesa më të vogla. Anëtarët femra të familjes së sulltanit jetonin në [[Haremi|harem]] dhe zyrtarët kryesorë të shtetit, përfshirë [[Veziri i madh|Vezirin e Madh]], zhvilluan takime në ndërtesën e Këshillit Perandorak.
 
Pas shekullit të 17-të, TopkapıTopkapë gradualisht humbi rëndësinë e saj. [[Sulltan]]ët e asaj periudhe preferuan të kalonin më shumë kohë në pallatet e tyre të reja përgjatë [[Bosfori]]t. Në vitin 1856 Sulltan [[Abdylmexhiti I]] vendosi ta zhvendos oborrin në [[Pallati Dolmabahçe|PallatinSarajin Dolmabahçe]] të sapondërtuar. TopkapıTopkapë mbajti disa nga funksionet e saj, duke përfshirë thesarin perandorak, librarinë dhe nenexhikun.
 
Pas [[Shpërbërja e sulltanatit osman|përfundimit të Perandorisë Osmane]] në vitin 1923, një dekret qeveritar i datës 3 prill 1924 e shndërroi TopkapıTopkapë në një muze. [[Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë]] administron tani Muzeun e PallatitSarajit Topkapıtë Topkapësë. Kompleksi i pallatit ka qindra dhoma, por vetëm ato më të rëndësishmet janë të arritshme për publikun që nga viti 2020, duke përfshirë [[Haremi Perandorak Osman|Haremin Perandorak Osman]] dhe thesarin, të quajtur hazine ku [[Diamanti i Spoonmaker]] dhe [[Kamë Topkapi]]Topkapë janë të ekspozuara. Koleksioni i muzeut përfshin gjithashtu veshje osmane, [[Armët osmane|armë]], forca të blinduara, [[Miniatura osmane|miniatura]], relike fetare dhe dorëshkrime të ndriçuara siç është dorëshkrimi TopkapiTopkapë. Zyrtarët e ministrisë si dhe rojet e armatosura të [[Ushtria osmane|ushtrisë turke]] ruajnë kompleksin. PallatiSaraji Topkapıi formonTopkapësë njëështë pjesë e [[Zonat Historike të Stambollit|Zonave Historike të Stambollit]], një grup vendesh në Stamboll që [[UNESKO]] i njohu si një [[Vende të trashëgimisë botërore|Trashëgimi Botërore]] më 1985.<ref>
{{cite web |url= https://whc.unesco.org/archive/periodicreporting/EUR/cycle01/section2/356-summary.pdf |title= 2006 Periodic Reporting |access-date= 2008-09-17 |author= ICOMOS |year= 2006 |work= State of Conservation of World Heritage Properties in Europe SECTION II |publisher= UNESCO |language= anglisht}}</ref>