Bajo Topulli: Dallime mes rishikimesh

'''Bajram Fehmi Topulli''',<ref>{{Harvnb|Clayer|2012|pages=509.}}</ref> i njohur më së shumti '''Bajo Topulli''' ([[Gjirokastra|Gjirokastër]], [[1868]] ose [[9 Korrik|9 korrik]] [[1873]]<ref name=":1">{{Cite web|last=Bineri|first=Entela|date=31 korrik 2015|title=«Letër nga malet e Shqipërisë» drejtuar shqiptarëve|url=http://shekulli.com.al/leter-nga-malet-e-shqiperise-drejtuar-shqiptareve/|url-status=live|access-date=25 korrik 2021|website=shekulli.com.al/|language=sq}}</ref> - [[Saranda|Sarandë]], [[1930]]) ka qenë veprimtar i çështjes kombëtare, arsimtar në periudhën e fundme të [[Perandorisë Osmane]], dhe më tej kryetar i [[Bashkia Gjirokastër|bashkisë Gjirokastër]] pas pavarësisë së shtetit shqiptar.

Pinjoll i një familjeje nga paria gjinokastrite,<ref name=":0">{{Harvnb|Clayer|2012|pages=288-289.}}</ref> u lind në mëhallën e ''Dunavatit,<ref name=":1" />'' i biri i Ago Fehmi Topullit dhe i Hasijes së Laze Mullait nga [[Kardhiqi]].<ref>{{Cite book|last=Topulli|first=Bajo|title=[[Topullarët e Gjirokastrës, Bajo e Çerçizi. Pararendësit dhe pasardhësit]]|publisher=Albin|year=2008|isbn=9994349236|location=Tiranë|pages=28|language=sq}}</ref><ref>{{cite web|author=Zaho|first=Zaho|date=2016|title=Çerçiz Topulli dhe çeta flamur lirie: Me rastin e 110 vjetorit të krijimit të çetës së Çerçiz Topullit|url=http://mbrojtja.gov.al/images/mbrojtja/pdf/2016/mbrojtja_nr3_2016.pdf|url-status=live|accessdate=6 shkurt 2020|website=mbrojtja.gov.al|publisher=Mbrojtja|pages=46-51|language=sq|issue=3}}</ref> Më 23 gusht të 1884, në moshën 11 vjeç, i shoqëruar nga vëllai i tij dhe të rinj të tjerë gjirokastritë u nis drejt [[Stambolli|Stambollit]]; ku nisi studimet e tija në një ''ryzhdije'' ushtarake të kryeqytetit.<ref name="Clayer">{{cite book|author=Clayer|first=Nathalie|title=Në fillimet e nacionalizmit shqiptar: Lindja e një kombi me shumicë myslimane në Evropë|publisher=Botime "Përpjekja"|year=2012|isbn=9789994302536|edition=2|location=Tiranë|pages=104|language=sq|translator=Artan Puto|authorlink=Nathalie Clayer|origyear=2007}}</ref> Gjatë viteve të shkollimit ra në kontakt me [[Jani Vreto|Jani Vreton]]. Më tej vijoi studimet në ''idadije'' dhe përfundoi degën e shkencave të shkollës normale. Më 1893 u emërua mësues i kimisë, kozmografisë dhe "i mbajtjes së regjistrave" në ''idadijen'' e Trabzonit.<ref name="Somel">{{cite book|author=Somel|first=Selçuk Akşin|title=The Modernization of Public Education in the Ottoman Empire, 1839-1908: Islamization, Autocracy, and Discipline|publisher=Brill|year=2001|isbn=9789004119031|page=128|language=en}}</ref> Dy vite më pas u transferua në ''idadijen'' e Erzurumit, si nëndrejtor dhe profesor i gjeografisë dhe shkencave natyrore. Gjatë kësaj periudhe ra në kontakt me një përfaqësues lokal të ''Bible Society'', që u bë shkak t'i nxiste zellin e veprimit për shqiptarizmën.<ref name=":0" /> Armeni i ''Shoqërisë Biblike'' i kishte folur për misionarët protestantë shqiptarë, pastaj i kishte dhënë disa libra të [[Naim Frashëri|Naim Frashërit]], të cilin më pas e njohu kur gjatë një riemërimi kaloi nga kryeqyteti. Naimi e përfshiu në rrjetin e veprimtarëve shqiptarë, duke e rekomanduar te Rauf bej Leskoviku, me të cilin të bashkëpunonte në Selanik.<ref>{{Harvnb|Clayer|2012|page=468.}}</ref>