Wikipedia

Gjon Pali II: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Etiketa: Reverted
Refuzoi 4 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 79.106.211.121) dhe riktheu rishikimin 2198343 nga Hyllvegu
Etiketa: Manual revert
Rreshti 7:
| stema = [[File:John paul 2 coa.svg|150px]]
| zgjedhja = [[16 tetor]] [[1978]]
| shugurimi peshkopal = [[2322 tetor]] [[1978]]
| shenjtërimi =
| kurorëzimi =
Rreshti 33:
Si një djalë, Vojtila ishte sportiv, shpesh luante futboll si portier. Gjatë fëmijërisë së tij, Vojtila pasur kontakt me komunitetin e madh hebre ne [[Wadowice]].
 
Në vitin 1938, Wojtyła dhe babai i tij u largua Wadowice dhe u zhvendosen në Kraków, ku ai u regjistrua në Universitetin Jagiellonian. Ndërsa studionte çështje të tilla si filologji dhe gjuhë të ndryshme, ai ka punuar si një bibliotekar vullnetar dhe ishte i obliguar për të marrë pjesë në trajnimin ushtarak të detyrueshëm në Legjionin akademik, por ai refuzoi te shtinte zjarr me arme. Ai ka performuar me grupe të ndryshme teatrale dhe ka punuar si dramaturg. Gjatë kësaj kohe, talenti i tij për gjuhën beri qe te mësoje më shumë si 1112 gjuhë të huaja, nëntë nga të cilat ai përdoret gjerësisht si Papë.
[[Skeda:Emilia and Karol Wojtyla wedding portrait.jpg|parapamje|206x206px|Prinderit e Karol Vojtiles]]
Ne vitin 1939, forcat nazito-gjermane mbyllen universitetin pas pushtimit te Poloninë. Meshkuj e aftë për punë ishin të detyruar për të punuar, kështu që nga 1940 në 1944 Vojtila beri pune te ndryshme si : ne një restorant, punëtor krahu në një gëlqerore dhe te fabrika kimike Solvay, për të shmangur dëbimin në Gjermani. Në vitin 1940 ai u godit nga një tramvaj dhe pati nje frakture te rende ne kafke. Në të njëjtin vit ai u godit nga një kamion në një gurore, qe beri te kete nje shpatull me lart se tjetren dhe nje kerrusje te perhershme. Babai i tij, një ish-austro-hungarez nen-oficer dhe me vone oficer në ushtrinë polake , vdiq nga një atak në zemër në vitin 1941, duke lënë Vojtila si anëtar i vetëm mbijetuar i familjes. « Unë nuk isha në vdekjen e nënës sime, unë nuk isha në vdekjen e vëllait tim, unë nuk kam qenë në vdekjen e babait tim » , « Ne moshen njezet vjecare, unë tashmë i kisha humbur të gjithë njerëzit e mi te dashur »,-tha ai, duke reflektuar mbi jeten e tij, rreth dyzet vjet më vonë.
 
Pas vdekjes së babait të tij, ai filloi të mendonte seriozisht për prifterine. Në tetor të vitit 1942, ndërkohë që lufta vazhdonte, ai trokiti në derën e Residences se Ipeshkvinjeve në Kraków dhe kerkoi për të studiuar per priftëri. Menjëherë pas kësaj, ai filloi kurse në seminar te fshehte nëntokë të drejtuar nga Arqipeshkvi i Kraków, Adam Stefan Sapieha. Më 29 shkurt 1944, Vojtila u godit nga një kamion gjerman. Oficerët gjermanë e dërguan atë në spital, ku ai kaloi dy javë atje per tu shëruar nga një tronditje të rëndë dhe një dëmtim në shpatull. Ajo dukej atij se ky aksident dhe mbijetesa e tij ishte një konfirmim i thirrjes së tij. Më 11 korrik - 26 gusht 19421944, një ditë e njohur si "E diel e zeze", Gestapoja grumbulloi disa djem te rinj per te zvogeluar kryengritjen në Kraków e ngjashme me kryengritjen e fundit në Varshavë. Vojtila u arratis duke u fshehur në bodrumin e shtëpisë së xhaxhait të tij në rrugen Tyniecka, ndërsa forcat gjermane kerkonin akoma me teper trupa. Me shumë se tetë mijë burra dhe djem janë marrë atë ditë, ndërsa Vojtila u arratis në Pallatin e Arqipeshkvisë, , ku ai qëndroi deri pas gjermanët u larguan.
[[Skeda:Karol Wojtyła z ojcem.jpg|alt=Karol Vojtila, babe e bir|majtas|parapamje|226x226px]]
[[Skeda:Karol Wojtyla-1st comunnion.jpg|parapamje|294x294px|Karol Vojtila ne diten e Kungimit te Pare]]
Rreshti 43:
 
=== Priftëria ===
Pas mbarimit të studimeve të tij në seminar në Kraków, Vojtila u shugurua prift në Ditën e Gjithë Shenjterve, më 121 korriknëntor 19471946, nga Arqipeshkvi i Kraków, Kardinali Sapieha. Me 26 nëntor 1946 Sapieha dërgoi Vojtilen ne Romës për të studiuar nën Fratin francez Domenikan Reginald Garrigou-Lagrange. Wojtyła mori një licencë më 12në korrik të vitit 1947, kaloi provimin e doktoraturës në 1 - 12 - 1514 qershor 1948 dhe mbrojti me sukses tezën e doktoraturës me titull Doktrina de fide apud S. Ioannem a Cruce (Doktrina e Besimit sipas Shen Gjoni te Kryqit) në filozofi më 20 - 2219 qershor 1948. Gjithashtu Vojtila studioi hebraisht me gjermanin Dominikan Peter G. Duncker, autori i Compendium grammaticae linguae hebraicae biblicae.
[[Skeda:Karol Wojtyla-Krakow.jpg|qendër|parapamje|Karol Vojtila i sapo bere prift me disa nga shoket e tij ne Krakovi]]
Sipas nje shoku klase te Vojtilës i ardhshmi Kardinali austriak Alfons Stickler, në vitin 1947, tha qe gjate studimeve Vojtila vizitoi Padre Pion, i cili i tha se një ditë ai do të ngjitet në "postin më të lartë të Kishës". Kardinali Stickler shtoi se Vojtila besoi se profecia u përmbush kur ai u bë një kardinal.
Rreshti 58:
[[Skeda:Karol Wojtyła 19-4-22.jpg|majtas|parapamje|266x266px|Karol Vojtila, ipeshkev gjate nje meshe
]]
Më 124 korrik 1958, ndërsa Vojtila ishte në një pushime kayaking në liqenet e rajoninit te Polonisë veriore, Papa Pius XII e emëroi atë si ndihmës Ipeshkv i Kraków. Ai u thirr më pas në Varshavë për të takuar , Kardinal Stefan Wyszyński, i cili e informoi atë për emërimin e tij. Ai ra dakord për të shërbyer si ndihmës Ipeshkv Arqipeshkvit te Kraków Eugeniusz Baziak, dhe u shugurua ipeshkev më 2028 shtator 1958. Në moshën 38, Wojtyla u bë ipeshkvi me i ri në Poloni. Baziak vdiq në qershor 1962 dhe më 1116 korrik Vojtila u zgjodh si administratori i përkohshëm i Arqipeshkvise deri sa te emrohej Arqipeshkvi i ri.
 
Në tetor të vitit 1962, Vojtila mori pjesë në Koncilit II të Vatikanit (1962-1965), ku ai ka dhënë një kontribut ne dy perfundimet më historike dhe me ndikim te Koncilit qe jane ''Dekreti mbi Lirinë Fetare'' (në latinisht, ''Dignitatis Humanae'') dhe ''Kushtetuta baritore mbi Kishën në botën bashkëkohore'' (''Gaudium et spes'').
Rreshti 69:
 
=== Zgjedhja si Papë ===
Me 2Ne gusht te vitit 1978 pas vdekjes se Papa Pali VI mori pjese ne konklaven ku u zgjodh Gjon Pali I. Ai vdiq ne diten e 33-te te papatit te tij duke bere kshu nje konklave te dyte po ate vit.
[[Skeda:Habemus papam io paulus II.jpg|majtas|parapamje|Papa Gjon Pali II per here te pare para besimtareve katolikë, [[1978]]]]
Konklava e dyte vazhdoi me 1614 tetor 1978, dhjete dite pas funeralit. Dy kandidatet e mundshem per Pape ishin :[[Giuseppe Siri|Giuseppe Cardinal Siri]], Kardinali konservator i Gjenoves dhe [[Giovanni Benelli|Giovanni Cardinal Benelli]], liberal dhe arqipeshkev i Florences.
 
Mbështetësit e Benelli-t ishin të bindur se ai do të zgjidhet, dhe në rezultatet e para të votimit, Benelli ishte nente vota para.Giovanni Colombo, Arqipeshkvi i Milanos ishte konsideruar si një kandidat , por kur ai filloi të marrë vota, ai njoftoi se, nëse zgjidhet,nuk do ta pranoje papatin. Franz Kardinali König, Arqipeshkvi i Vjenës, sugjeroi zgjedhësve e tjerë një tjetër kandidat: polakun Kardinal Karol Józef Vojtila. Vojtila u zgjodh ne ditën e tretë te konlaves (16 tetor) dhe sipas shtypit italian, ai mori 99 vota nga 111 zgjedhësve pjesëmarrës.
Rreshti 88:
Më 15 janar 1995, gjatë Ditës Botërore të Rinisë, ai kremtoi Meshën ku te pranishem ishin pesë-shtatë milion njerez në Luneta Park, Manila, Philippines, e cila është konsideruar të jetë mbledhja më e madhe në historinë e krishterë. Në shtator 2001, ai udhëtoi për në Kazakistan, ku mbajti një audiencë kryesisht të përbërë nga muslimanët, dhe në Armeni, për të marrë pjesë në festimin e 1700 vjetorit te krishterimit armen.
 
Më 1Në qershor 19821979, Papa Gjon Pali II udhëtoi për në Poloni, ku turmat e shumta e shoqeronin vazhdimisht. Ky udhëtim i parë papnore në Poloni lartesoi shpirtin e vendit dhe shkaktoi formimin e lëvizjes Solidariteti në vitin 1980, e cila më vonë solli lirinë dhe të drejtat e njeriut ne atdheun e tij te trazuar. Udhëheqësit komunistë te Polonisë përdoruren vizitën e papës për të treguar njerëzve se edhe pse papa ishte polak, ai nuk mund te ndryshoje kapacitetin e tyre për të qeverisur, shtypin dhe shpërndajnë mallrat e shoqërisë. Ata gjithashtu shpresonte se nëse Papa do ti'i respektonte rregullat e vendosura nga ata, edhe populli polak do të ndjeke shembullin e tij. Nëse vizita e Papës do te frymezonte njerezit per kryengritje, udhëheqësit komunistë të Polonisë ishin të përgatitur për të shtypur kryengritjen dhe per te fajesuar papen per kete.
 
Në udhëtimet e mëvonshme në Poloni, i dha mbështetje të heshtur organizimit per Solidaritetit. Këto vizita përforcuan këtë mesazh dhe kontribuan në rënien e komunizmit ne Lindjen Europiane që u zhvillua në mes 1989/1990 me rifutjen e demokracisë në Poloni, dhe e cila më pas u përhap përmes Evropës Lindore (1990-1991) dhe në Europën Jug-Lindore (1990-1992). 
Rreshti 95:
Pas më shumë se njëzet e pesë vjet si Papë, dy tentativa vrasjeje, njëra prej të cilave e plagosi atë rëndë, dhe një numër i shumte frike per kancer, shëndeti fizik i Gjon Palit u be me i dobet. Në vitin 2001 ai u diagnostikua se vuante nga sëmundja e Parkinsonit. Vëzhguesit ndërkombëtarë kishte dyshuar këtë për disa kohë, por u pranua publikisht nga Vatikani vetem në vitin 2003. Pavarësisht vështirësive të folur, probleme ne dëgjim , ai vazhdoi të udhëtojnë në botë, edhe pse rrallë ecte ne publik.
 
=== Atentati i vitit 19821981 ===
E martë dhe e enjtemërkurë, 1 qershor - 22 korrik - 213 gushtmaj 19821981,ne nje dite audience së përgjithshme mbajtur në sheshin Shën Pjeter në Romë dhe para një turme prej 20.000 besimtraesh, Gjon Pali II pesoi një attentat. Mehmet Ali Ağca, një i ri turk 23 vjeç, tashmë i dënuar në vendin e tij për një vrasje të kryer dy vjet më parë, qëlloi mbi papën me një pistoletë Browning 9 mm kalibër, në një distancë prej më pak se gjashtë metra.
 
Me tre plumba ne trup, Papa operohet urgjent, por fatmiresisht asnjë organ vital nuk ishte prekur. Sulmi zhvillohet në ditën perkujtimore te shfaqjes së parë të Virgjëreshës së Fatimes. Gjon Pali II atribuohet mbijetesës se tij fale ndërhyrjes së Virgjëreshës së Fátima , dhe ai mendon ky sulm është e përmendur në mesazhin e Fatimes.
Rreshti 122:
* 25.01.1979 : Udhëtimi i parë jashtë shtetit: [[Republika Dominikane|Republika Domenikane]], [[Meksika]] dhe [[Bahamet|Bahamas]].
* 04.03.1979 : Publikimi i [[Encikla|Enciklikës]] ("[[Redemptor Hominis]]") së parë nga gjithsej 14.
* 0113.0605.19821981 : [[Ekstremisti]] i djathtë turk [[Ali Agca]] plagos rëndë Papën në stomak dhe në dorë gjatë një [[atentati]] në [[Sheshi i Shën Pjetrit|Sheshin e Shën Pjetrit]].
* 0215.0809.1982 : [[Vatikani|Vatikan]] pret udhëheqësin [[Palestina|palestinez]] [[Jaser Arafat]].
* 1513.04.1986 : Si Papa i parë viziton Karol Wojtylas një [[Sinagoga|sinagogë]] [[çifut]]e në [[Roma|Romë]].
* 27.10.1986 : Papa fton të gjithë besimtarët e të gjitha besimeve të botës për tu lutur së bashku në [[Assisi]].
* 01.12.1989 : Papa pret për herë të parë sekretarin e përgjithshëm të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik zotin [[Mihail Gorbaçovi|Mihaill Gorbaçov]].
* 1115.07.1992 : Operacion i rëndë, Papa i nënshtrohet një [[operacioni]] për heqjen e një [[kanceri|tumori]] intestinal (të zorrëve). Pak më vonë shfaqen [[simptoma]]t e sëmundjes së [[parkinsoni]]t.
* 2425.04.1993 : Për herë të parë Papa e viziton Shqipërinë bashke me Nënën Terezë.
* 2717.05.1993 : Për herë të parë që nga viti [[1566]] një [[Katekizmi|katekizëm]] i ri i botës.
* 3130.12.1993 : Nënshkrimi i marrëveshjes themelore [[Izraeli|Izrael]]-Vatikan në [[Jeruzalemi|Jeruzalem]] për fillimin e marrëdhënieve diplomatike.
* 29.04.1994 : Pas rrëzimit në banjo Papa pëson një thyerje në këmbën e djathtë.
* 09.12.1994 : [[Revista]] amerikane [[Time (Gazeta)|Time]] kurorëzon Papa Gjon Pali II si "Burri i Vitit".
* 15.01.1995 : Në [[Manila]] organizohet nën drejtimin e Papës mesha më e madhe e historisë ku marrin pjese rreth 4 milion njerëz.
* 25.12.1995 : Papa nuk merr pjesë për herë të parë në meshën e [[Krishtlindja|Krishtlindjeve]] ([[Urbi et Orbi]]) për shkak të gripit.
* 1121.0701.1998 : Udhëtim triumfues për në [[Kuba|Kubë]].
* 25.12.1999 : Hapja e [[Porta e Shejtë|Portës së Shejtë]] në [[Kisha e Pjetrit|Kishën e Pjetrit]], fillimi i vitit të madh jubilar [[2000]].
* 20.03.2000 : Udhëtim për në Izrael, [[Jordania|Jordani]] dhe Palestinë. Në murin e ankesave ne [[Jeruzalem]] Papa lutet dhe mban një [[Mesha|meshë]] fetare në [[Betlehemi|Betlehem]] dhe [[Nazareti|Nazaret]].
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjon_Pali_II"