Çatalli: Dallime mes rishikimesh

'''Çatajt''' janë dhëmbë të përparmë të zgjatur, në rritje të vazhdueshme që dalin shumë përtej gojës së disa llojeve të [[Gjitari|gjitarëve]]. Ata janë më së shpeshti dhëmbët e qenit, si me [[Derri|derrat]] dhe [[Trikeku|trikekët]], ose, në rastin e [[Elefanti|elefantëve]], dhëmbët e përparme. Çatajt ndajnë karakteristika të përbashkëta të tilla si pozicioni jashtë-oral, modeli i rritjes, përbërja dhe struktura, dhe mungesa e kontributit në gëlltitje. Çatajt mendohet se janë përshtatur me mjediset ekstra-gojore, si të thata ose ujore ose arktike.<ref name=":0">{{Cite journal|date=2020|title=Tusks, the extra-oral teeth|language=en|url=https://drive.google.com/file/d/1ux2OWcKU67O-4v0vHeflljrh6lZkrekG/view|journal=Archives of Oral Biology|doi=10.1016/j.archoralbio.2020.104835|pmid=32668361|lay-url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0003996920302132}}</ref> Në shumicën e specieve të dhëmbëzuara, si meshkujt ashtu edhe femrat kanë tufa, megjithëse meshkujt janë më të mëdhenj. Shumica e gjitarëve me dhëmbë kanë një palë prej tyre që rriten nga të dyja anët e gojës. Çatajt janë përgjithësisht të lakuara dhe kanë një sipërfaqe të lëmuar dhe të vazhdueshme. Tufa e vetme spirale e [[Narvali|narvalit]], e cila zakonisht rritet nga e majta e gojës dhe është e pranishme vetëm tek mashkulli, është një përjashtim nga tiparet tipike të tymave të përshkruara më sipër. Rritja e vazhdueshme e tymave mundësohet nga indet formuese në hapjet apikale të rrënjëve të dhëmbëve.<ref>{{Cite web | title = Tusk | publisher = The Oxford English Dictionary | year = 2010 | language = anglishten | url = http://www.oed.com/}}</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Konjević | first1 = Dean | last2 = Kierdorf | first2 = Uwe | last3 = Manojlović | first3 = Luka | last4 = Severin | first4 = Krešimir | last5 = Janicki | first5 = Zdravko | last6 = Slavica | first6 = Alen | last7 = Reindl | first7 = Branimir | last8 = Pivac | first8 = Igor | title = The spectrum of tusk pathology in wild boar (Sus scrofa L.) from Croatia | journal = Veterinarski Arhiv | language = anglishten | issue = S91–S100 |date=4 prill 2006 | url= http://www.vef.hr/vetarhiv/papers/2006-76-7-12.pdf | access-date = 9 janar 2011}}</ref> Përpara gjuetisë së tepërt dhe përhapjes së tregtisë së fildishit, strofkat e elefantit që peshonin mbi 90 kg (200 lb) nuk ishin të rralla, megjithëse sot është e rrallë të shihni ndonjë mbi 45 kg (100 lb).