Ahmet Tevfik Pasha: Dallime mes rishikimesh

| successor1 = Zyra u shpërbë<br><small>[[Ismet Inëny|İsmet İnönü]], si [[Kryeministri i Turqisë]]</small>

| predecessor2 = [[AhmedAhmet IzzetIzet Pasha]]

| predecessor3 = [[HüseyinHusein Hilmi Pasha]]

| successor3 = [[HüseyinHusein Hilmi Pasha]]

'''Ahmet Tevfik Pasha''' ([[Turqishtja osmane]]: احمد توفیق پاشا‎‎; 11 shkurt 1845 - 8 tetor 1936), i njohur si '''Ahmet Tevfik Okday''' sipas Ligjit mbi [[Ligji i mbiemrit (Turqi)|Mbiemrin Turk]] të vitit 1934, ishte një burrë shteti osman me prejardhje etnike [[Tatarët e Krimesë|tatar të Krimesë]]. Ai ishte [[Lista e vezirëve të Perandorisë Osmane|Veziri i fundit i Madh i Perandorisë Osmane]]. Ai e mbajti postin tri herë, të parën në vitin 1909 nën sulltan [[Abdul Hamid II]], dhe nga viti 1918 deri më 1919 dhe nga viti 1920 deri më 1922 nën [[Mehmed VI]] gjatë [[Pushtimi i KostandinopojësStambollit|pushtimit aleat të Stambollit]]. Përveç kryeministrisë, Ahmet Tevfik ishte gjithashtu diplomat, anëtar i [[Senati i Perandorisë Osmane|Senatit Osman]] dhe Ministër i Punëve të Jashtme.

== Biografia ==

Ahmet Tevfik lindi më 11 shkurt 1845 në [[Kostandinopojë]]. Babai i tij, Ferik Ismail Pasha, ishte një [[Tatarët e Krimesë|tatar të Krimesë]], i ardhur nga [[Dinastia Giray|dinastia Giray]].<ref name=":0">Kalyoncu, Cemal A. "Son Sadrazamın Torunu." Aksiyon 20 Nov 1999: n. pag. Son Sadrazamın Torunu. Aksiyon.com.tr, 20 nëntor 1999.<{{cite web |url=http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-5552-son-sadrazamin-torunu.html |title=Haber 5552 son sadrazamin torunu |language=tr |access-date=1 shtator 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131009064857/http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-5552-son-sadrazamin-torunu.html |archive-date=9 tetor 2013 |df=dmy-all }}>.</ref> Ahmet Tevfik hyri në shërbimin ushtarak, por u largua pasi u bë oficer i ri, duke filluar trajnimin e burokracisë qeveritare. Pas vitit 1872, ai mbajti poste të ndryshme të ministrisë së jashtme. Pasi shërbeu si ambasador në [[Romë]], [[Vjenë]], [[Shën Petersburg]] dhe [[Athinë]], ai shërbeu si [[chargé d'affaires]] osman dhe ambasador në Gjermani në Berlin nga viti 1885 deri më 1895.<ref name=":0" /> Pas kthimit në Stamboll, ai shërbeu si Ministër i Punëve të Jashtme ([[turqisht]]: ''Hariciye Nazırı'') nga viti 1899 deri më 1909. Pas shpalljes së [[Epoka e Dytë Kushtetuese|Epokës së Dytë Kushtetuese]] në vitin 1908, Ahmet Tevfik Pasha u emërua në një vend në [[Senati i Perandorisë Osmane|Senatin e ringjallur të Perandorisë Osmane]] (turqisht: ''Ayan Meclisi''), dhoma e sipërme e gjithashtu ringriti parlamentin, [[AsamblejaMexhlisi ei Përgjithshme e Perandorisë OsmanePërgjithshëm|Asambleja e Përgjithshme]] (turqisht: ''Meclis-i Mebusan'').

=== Mandati i parë si Vezir i Madh ===

Periudha e parë e postit të Ahmet Tevfik Pashës si [[Veziri i madh|vezir i madh]] ishte një nga rezultatet e drejtpërdrejta të incidentit të dështuar kundërrevolucionar të 31 marsit (i cili ndodhi në të vërtetë më 13 prill) në vitin 1909. Kur absolutistët shpallën kundër-grusht shtetit, ata kërkuan dhe morën dorëheqjen e vezirit të mëparshme të madh [[Hüseyin Hilmi Pasha]]. Dhe megjithëse zëvendësuesi i tyre i preferuar nuk ishte Ahmet Tevfik Pasha, emërimi i tij të paktën përmbushi kërkesat e tyre për largimin e Hüseyin Hilmi Pashës.<ref name=cavdar>[http://www.historystudies.net/Makaleler/1032731722_Necati%20Cavdar%20-%204.pdf Necati Çavdar, '''Siyasi Denge Unsuru Olarak 31 Mart Vakasında Ahmet Tevfik Paşa Hükümeti''', ''History Studies, Samsun, Mart 2011''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140102191849/http://www.historystudies.net/Makaleler/1032731722_Necati%20Cavdar%20-%204.pdf |date=2 janar 2014 }}</ref> Ahmet Tevfik Pasha, i cili vetëm me dëshirë e kishte marrë postin me nxitjen e sulltanit[[sulltani]]t pro-absolutist [[Abdul Hamid II]], formoi një qeveri të përbërë nga anëtarë kryesisht jopartiakë dhe neutralë dhe mori masa paraprake për të kufizuar rritjen e dhunës që kishte filluar në [[Stamboll]] dhe [[Adana]]. Pasi Ushtria e Veprimit (turqisht: ''Hareket Ordusu'') hyri në Stamboll dhe rivendosi qeverinë kushtetuese, dhe Abdul Hamid u rrëzua, Ahmet Tevfik Pasha dha dorëheqje dhe Hüseyin Hilmi Pasha u kthye si vezir i madh.

=== Mandati i dytë si Vezir i Madh ===

Pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] dhe dorëheqjes së [[Ahmed Izzetİzzet Pasha|Ahmed Izzet Pashës]], Ahmet Tevfik Pasha u emërua përsëri vezir i madh më 11 nëntor 1918. Dy ditë pasi filloi mandati i tij, aleatët filluan pushtimin e tyre të Kostandinopojës. Aleatët i bënë presion Sulltan Mehmedit VI të shpërndajë parlamentin më 21 dhjetor 1918, dhe për disa javë, qeveria e Ahmet Tevfik Pashës u shpërnda gjithashtu. Ai formoi përsëri qeverinë e tij më 12 janar 1919, por pasi pushtuesit e detyruan ta shpërndajë edhe një herë, ai dha dorëheqjen si vezir i madh më 3 mars 1919.<ref name="kronoloji">{{Cite web|title=Atatürk Kronolojisi - FORSNET|url=http://www.ataturk.net/kronoloji/1919.html|access-date=2020-11-27|website=www.ataturk.net|language=tr}}</ref> [[Damat Ferid Pasha]] e pasoi atë më 4 mars 1919.<ref>{{Cite book|last1=Dadrian|first1=Vahakn N.|url=https://books.google.com/books?id=LNuVZwEACAAJ|title=Judgment at Istanbul: The Armenian Genocide Trials|last2=Akçam|first2=Taner|date=2011|publisher=Berghahn Books|isbn=978-0-85745-251-1|pages=66|language=en}}</ref>

=== Konferenca e Paqes në Paris ===

=== Mandati i tretë si Vezir i Madh ===

Më 21 tetor 1920, ai u emërua edhe një herë Vezir i Madh, duke zëvendësuar Damat Ferit Pashën. Ndërkohë, [[Lëvizja Kombëtare Turke]] kishte krijuar një [[Qeveria e Asamblesë së Madhe Kombëtare|qeveri tjetër]] në [[Ankara]], duke e shpallur veten si qeveria e vetme e kombit dhe duke refuzuar sulltanatin. Ahmet Tevfik Pasha i ofroi qeverisë nacionaliste të Ankarasë që të bashkohej me qeverinë e tij monarkike të Stambollit për të formuar një trup në [[Konferenca e Londrës (1921-1922)|Konferencën e Londrës]] në vitin 1921. Megjithatë, udhëheqësi në Ankara, [[Mustafa KemalQemal AtaürküAtaturku|Mustafa KemalQemali]], refuzoi ofertën dhe të dy qeveritë dërguan delegacione të veçanta në konferencë, me vetë Ahmet Tevfik Pashën që drejtonte delegacionin e Stambollit dhe [[Bekir Sami Kunduh]] drejtonte delegacionin e Ankarasë. Sidoqoftë, sapo mbërriti në Londër, Ahmet Tevfik Pasha, në një lëvizje befasuese, shpalli se qeveria e Ankarasë ishte me të vërtetë qeveria e vetme e ligjshme e Turqisë dhe lejoi që Bekir Sami të ishte përfaqësuesi i vetëm në konferencë.

== Vdekja ==

== Referimet ==