Gjuhët tokariane: Dallime mes rishikimesh

'''Gjuhët tokariane''' (disa herë ''Tokhariane''), e njohur gjithashtu si '''''Arsi-Kuçi''''' '(''Agnean-Kuchean''' ose '''Kuchean-Agnean,'''), janë një degë e shuar e [[Gjuhët indo-evropiane|familjes gjuhësore indo-evropiane]] që flitet nga banorët e Tarim Basen, Tokarianët.<ref name="DD">{{Cite book|last=Diringer|first=David|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.57042/page/n349/mode/2up|title=Alphabet A Key To The History Of Mankind|date=1948|pages=347–348}}</ref> Ato janë të njohura nga dorëshkrimet që datojnë nga shekulli V deri në VIII pas Krishtit, të cilat u gjetën në [[Oazi|qytete oaze]] në skajin verior të pellgut Tarim (tani pjesë e [[Sinkiang|Xinjiang]] në Kinën[[Kinë]]n veriperëndimore) dhe shkretëtirën Lop. Zbulimi i kësaj familje gjuhësore në fillim të shekullit të 20-të kundërshtonte idenë e mëparshme të përhapura të një ndarjeje lindje-perëndimore të familjes gjuhësore indo-evropiane në [[Gjuhët kentum dhe satem|izoglosin centum-satem]], dhe nxiti studimin e gjallëruar të familjes. Identifikimi i gabuar i autorëve me njerëzit ''Tokharoi'' të Bactria antike ( Tokharistan ), autorët e hershëm i quajtën këto gjuhë "Tokare". ''Ky emërim'' ka mbetur, megjithëse emrat Agnean dhe ''Kuchean'' janë propozuar si një zëvendësim.<ref>{{Cite journal|last=Namba Walter|first=Mariko|date=October 1998|title=Tokharian Buddhism in Kucha: Buddhism of Indo-European Centum Speakers in Chinese Turkestan before the 10th Century C.E.|url=http://www.sino-platonic.org/complete/spp085_tokharian_buddhism_kucha.pdf|journal=Sino-Platonic Papers|volume=85|page=2-4}}</ref>

Dokumentet regjistrojnë dy gjuhë të lidhura ngushtë, të quajtur Tokarianishtja A (edhe ''Tokarianishtja Lindore,'' ''Agnean'' ose ''Turfanian)'' dhe Tokarianishtja B ''(Tokarianishtja Perëndimore'' ose ''Kuchean).'' Lënda e teksteve sugjeron që Tokarianishtja A ishte më arkaike dhe përdorej si [[Budizmi|gjuhë liturgjike [[Budizmi|Budiste]], ndërsa Tokarianishtja B flitej më aktivisht në të gjithë zonën nga Turfan në lindje deri në Tumshuq në perëndim. Një grup fjalësh huazimi dhe emrash që gjenden në dokumentet e Prakrit nga pellgu i Lop Nor janë quajtur Tokarianishtja C (''Kroränian''). Një zbulim i pretenduar i dhjetë teksteve nga Tokarianishtja C të shkruara në shkrimin Kharoṣṭhī është diskredituar.<ref name="adams-tocharian-c-again">{{Cito web|last=Adams|first=Douglas Q.|title='Tocharian C' Again: The Plot Thickens and the Mystery Deepens|url=https://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=44503|access-date=25 September 2019|website=Language Log}}</ref>