Doktrina

Doktrina (nga Latin: doctrina , që do të thotë "mësim, udhëzim") është një kodifikim besimesh ose një grup mësimesh e udhëzimesh, parimesh ose pozicionesh të mësuara, si thelbi i mësimeve në një degë të caktuar njohurish ose në një sistem besimi. Analogu etimologjik grek është " katekizmi ".

Shpesh fjala doktrinë sugjeron në mënyrë specifike një grup parimesh fetare të shpallura nga një kishë. Doktrina mund t'i referohet gjithashtu një parimi të së drejtës, në traditat e të drejtës zakonore, të krijuar përmes një historie vendimesh të kaluara.

Në kontekstin religjioz shembuj të doktrinave fetare përfshijnë:

• Teologjia e krishterë :
  • Doktrina të tilla si Triniteti, lindja e virgjër dhe shlyerja
  • Manuali i Doktrinës së Ushtrisë së Shpëtimit
  • Transubstancioni dhe mësimet mariane në teologjinë katolike romake . Departamenti i Kurisë Romake që merret me çështjet e doktrinës quhet Kongregacioni për Doktrinën e Besimit.
  • Doktrina dalluese kalviniste e paracaktimit "të dyfishtë".
  • Kisha Metodiste e Britanisë së Madhe i referohet "doktrinave për të cilat janë zotuar predikuesit e Kishës Metodiste" si standarde doktrinore
  • Doktrina të tjera të krishtera
• Juga në hinduizëm
• Postulation ose Syādvāda në Jainism
• Katër të vërtetat fisnike në Budizëm

Në kontekstin filozofik shembull i doktrinave janë:

• 40 Doktrinat kryesore të Epikurit, katër të parat prej të cilave përbëjnë Tetrapharmakos 

Sipas sociologut Mervin Verbit, doktrina mund të kuptohet si një nga komponentët kryesorë të religjiozitetit . Ai e ndan doktrinën në katër kategori: përmbajtja, frekuenca (shkalla në të cilën ajo mund të pushtojë mendjen e personit), intensiteti dhe qendra. Secila prej tyre mund të ndryshojë nga një fe në tjetrën, brenda asaj tradite fetare.

Në këtë kuptim, doktrina është e ngjashme me dimensionin e "besimit" të Charles Glock të fesë.

Në kontekstin militarist termi zbatohet gjithashtu për konceptin e një procedure të vendosur për një operacion kompleks në luftë . Shembulli tipik është doktrina taktike në të cilën një grup standard manovrash, lloje trupash dhe armësh përdoren si një qasje e paracaktuar ndaj një lloj sulmi.

Shembuj të doktrinave ushtarake përfshijnë:

• Taktikat godit dhe vrapo
• Mahani i fundit të shekullit XIX deri në mesin e shekullit XX
• Doktrina e gjuetisë njerëzore, ose shkatërrim i siguruar individual
• Doktrina e Reganit të Luftës së Ftohtë
• Tronditje dhe frikë
• Beteja e thellë sovjetike e Luftës së Dytë Botërore
• Lufta e llogoreve e Luftës së Parë Botërore

Sipas përkufizimit, doktrina politike është "[një] politikë, pozicion ose parim i mbrojtur, mësuar ose vënë në fuqi në lidhje me marrjen dhe ushtrimin e pushtetit për të qeverisur ose administruar në shoqëri." Termi doktrinë politike nganjëherë identifikohet gabimisht me ideologjinë politike. Megjithatë, doktrinës i mungon aspekti i veprimit i ideologjisë. Është kryesisht një diskurs teorik, i cili "i referohet një shumë koherente pohimesh në lidhje me atë se çfarë duhet të jetë një temë e caktuar" (Bernard Crick). Doktrina politike bazohet në një grup vlerash të përpunuara racionalisht, të cilat mund t'i paraprijnë formimit të një identiteti politik në vetvete . Ajo ka të bëjë me orientimet filozofike në një nivel meta-teorik.

Nga ana tjetër një doktrinë juridike është një grup rregullash të ndërlidhura (zakonisht të së drejtës zakonore dhe të ndërtuara për një periudhë të gjatë kohore) të lidhura me një koncept ose parim ligjor. Për shembull, doktrina e zhgënjimit të qëllimit tani ka shumë teste dhe rregulla të zbatueshme në lidhje me njëra-tjetrën dhe mund të përmbahet brenda një të ashtuquajturës "flluska" zhgënjimi . Në një seancë gjyqësore, i pandehuri mund t'i referohet doktrinës së justifikimit.