|
#RIDREJTO [[Inxhinieria kompjuterike]]
'''Inxhinieria kompjuterike''' (CoE ose CpE) është një degë e [[Inxhinieri Softuerike|inxhinierisë]] që integron disa fusha të shkencës kompjuterike dhe inxhinierisë [[Elektronika|elektronike]] të nevojshme për të zhvilluar harduerin dhe softuerin kompjuterik. Inxhinierët kompjuterikë zakonisht kanë trajnime në inxhinieri elektronike (ose inxhinieri elektrike), dizajn softuerësh dhe harduer- integrimi i softuerit në vend të vetëm inxhinierisë softuerike ose inxhinierisë [[Elektronika|elektronike]]. Inxhinierët e kompjuterave janë të përfshirë në shumë aspekte harduerike dhe softuerike të informatikës, nga dizajni i mikrokontrolluesve individualë, mikroprocesorëve, kompjuterëve personalë dhe superkompjuterëve, deri te [[dizajni]] i qarkut. Kjo fushë e inxhinierisë nuk fokusohet vetëm në mënyrën se si funksionojnë vetë sistemet kompjuterike, por edhe se si ato integrohen në pamjen më të gjerë.
Detyrat e zakonshme që përfshijnë inxhinierët kompjuterikë përfshijnë shkrimin e softuerit dhe firmuerit për mikrokontrolluesit e integruar, dizajnimin e çipave VLSI, dizajnimin e sensorëve analogë, projektimin e bordeve të qarkut të sinjalit të përzier dhe dizajnimin e sistemeve operative. Inxhinierët e kompjuterave janë gjithashtu të përshtatshëm për kërkimin robotik, i cili mbështetet shumë në përdorimin e sistemeve dixhitale për të kontrolluar dhe monitoruar sistemet elektrike si motorët, komunikimet dhe sensorët.
Në shumë institucione të arsimit të lartë, studentët e inxhinierisë kompjuterike lejohen të zgjedhin fushat e studimit të thelluar në vitin e tyre të ri dhe të lartë, sepse gjerësia e plotë e njohurive të përdorura në hartimin dhe aplikimin e kompjuterëve është përtej qëllimit të një diplome universitare. Institucione të tjera mund t'u kërkojnë studentëve të inxhinierisë që të kryejnë një ose dy vjet inxhinieri të përgjithshme përpara se të deklarojnë inxhinierinë kompjuterike si fokusin e tyre kryesor.
= Historia =
[[Skeda:Mainboard supermicro x8da3 IMGP0593 wp.jpg|parapamje|Supermikro tabela kryesore]]
[[Inxhinieria]] kompjuterike filloi në vitin 1939 kur John Vincent Atanasoff dhe Clifford Berry filluan të zhvillonin kompjuterin e parë elektronik dixhital në botë përmes fizikës, matematikës dhe inxhinierisë elektrike. John Vincent Atanasoff dikur ishte mësues i fizikës dhe matematikës për Universitetin Shtetëror të Iowa-s dhe Clifford Berry ish-diplomuar në inxhinieri elektrike dhe fizikë. Së bashku, ata krijuan kompjuterin Atanasoff-Berry, i njohur gjithashtu si ABC të cilit iu deshën 5 vjet për t'u përfunduar. Ndërsa ABC origjinale u çmontua dhe u hodh në vitet 1940, u bë një haraç për shpikësit e ndjerë, një kopje e ABC u bë në vitin 1997, ku iu deshën një ekipi studiuesish dhe inxhinierësh katër vjet dhe 350,000 dollarë për t'u ndërtuar.
[[Kompjuteri]] personal modern u shfaq në vitet 1970, pas disa përparimeve në teknologjinë gjysmëpërçuese. Këto përfshijnë tranzistorin e parë të punës nga William Shockley, John Bardeen dhe Walter Brattain në Bell Labs në 1947, procesin e pasivimit të sipërfaqes së silikonit (nëpërmjet oksidimit termik) nga Mohamed Atalla në Bell Labs në 1957, çipin monolit të qarkut të integruar nga Robert Noyce në Fairchild. Gjysmëpërçues në 1959, tranzistori metal-oksid-gjysmëpërçues me efekt në terren (MOSFET, ose transistor MOS) nga Mohamed Atalla dhe Dawon Kahng në Bell Labs në 1959, dhe mikroprocesori me një çip të vetëm (Intel 4004) nga Federico Faggin, Marcian Masatoshi Shima dhe Stanley Mazor në Intel në 1971.
=== Historia e edukimit të inxhinierisë kompjuterike ===
Programi i parë i diplomës për inxhinieri kompjuterike në Shtetet e Bashkuara u krijua në 1971 në Universitetin Case Western Reserve në Cleveland, Ohio. Që nga viti 2015, kishte 250 programe inxhinierike kompjuterike të akredituara nga ABET në SHBA. Në Evropë, akreditimi i shkollave të inxhinierisë kompjuterike bëhet nga një sërë agjencish pjesë e rrjetit EQANIE. Për shkak të kërkesave në rritje për punë për inxhinierët që mund të dizajnojnë njëkohësisht harduer, softuer, [[firmware]] dhe të menaxhojnë të gjitha format e sistemeve kompjuterike të përdorura në industri, disa institucione terciare në mbarë botën ofrojnë një diplomë bachelor të quajtur përgjithësisht inxhinieri kompjuterike. Të dy programet e inxhinierisë kompjuterike dhe inxhinierisë elektronike përfshijnë dizajnin e qarkut analog dhe dixhital në kurrikulën e tyre. Ashtu si me shumicën e disiplinave inxhinierike, të paturit e një njohuri të mirë të matematikës dhe shkencës është e nevojshme për inxhinierët kompjuterikë.
= Arsimi =
[[Skeda:Odhner mechanical computer-MHS 2481-IMG 9918.JPG|parapamje|297x297px|Kompjuter mekanik Odhner]]
Inxhinieria kompjuterike referohet si shkenca kompjuterike dhe inxhinieri në disa universitete. Shumica e punëve të inxhinierisë kompjuterike të nivelit fillestar kërkojnë të paktën një diplomë bachelor në inxhinieri kompjuterike (ose shkenca kompjuterike dhe inxhinieri). Zakonisht njeriu duhet të mësojë një sërë matematikash të tilla si llogaritja, algjebra dhe trigonometria dhe disa klasa të shkencave kompjuterike. Për shkak se inxhinierët e harduerit zakonisht punojnë me sisteme softuerike kompjuterike, është i nevojshëm një sfond i fortë në programimin [[Kompjuteri|kompjuterik]]. Sipas BLS, "një diplomë e inxhinierisë kompjuterike është e ngjashme me inxhinierinë elektrike, por me disa kurse të shkencave kompjuterike të shtuara në kurrikul". Disa firma të mëdha ose punë të specializuara kërkojnë një diplomë master.
Është gjithashtu e rëndësishme për inxhinierët kompjuterikë që të vazhdojnë me përparimet e shpejta në teknologji. Prandaj, shumë vazhdojnë të mësojnë gjatë gjithë karrierës së tyre. Kjo mund të jetë e dobishme, veçanërisht kur bëhet fjalë për të mësuar aftësi të reja ose për të përmirësuar ato ekzistuese. Për shembull, ndërsa kostoja relative e rregullimit të një defekti rritet sa më shumë që të jetë në ciklin e zhvillimit të softuerit, mund të ketë kursime më të mëdha të kostos që i atribuohen zhvillimit dhe testimit të kodit cilësor sa më shpejt të jetë e mundur në proces, dhe veçanërisht përpara lëshimit.
= Profesioni: Inxhinier kompjuteri =
Një person me një profesion në inxhinierinë kompjuterike quhet inxhinier kompjuteri.
[https://aduk.de/ Inxhinieria] e Hardware është procesi i projektimit, zhvillimit, testimit dhe prodhimit të sistemit kompjuterik dhe komponentëve të ndryshëm fizikë që lidhen me sistemet kompjuterike.
| 