Preng Doçi: Dallime mes rishikimesh

[[Abati|Abat]] '''Preng Doçi''' (Bulgër, [[25 shkurt]] [[1846]] - [[Shkodra|Shkodër]], [[22 shkurt]] [[1917]]) ka qenë prelat, figurë kulturore e politike me ndikim dhe poet shqiptar. Qe themeluesi dhe kontributori më i madh i [[Shoqëria Bashkimi|Shoqërisë "Bashkimi"]].

U lind në lagjen Paraspor të fshatit [[Bulger|Bulgër]] të [[Kazaja e Lezhës|kazasë së Lezhës]], i biri i Prendit dhe i Mrikës, më 25 shkurt 1846.<ref name="Skendi275276">{{Harvnb|Skendi|1967|page=170}}</ref> Studimet i mori në Shkodër, më 2 gusht 1859 hyri në të porsahapurin Seminar Papnor dhe më tej vijoi shkollimin në [[Roma|Romë]] në Kolegjin e Propagandës Fide më 1861.<ref name="Skendi275276" /><ref>{{citation|url=https://books.google.com/books?id=aCdYHU9PtiIC&pg=PA66&lpg=PA66&dq=Bulg%C3%ABr&source=bl&ots=2IaIsY7RuN&sig=-YihPKbhFuKpFKtvQ-0bJ5qmC6w&hl=en&sa=X&ei=bQOqVO_GAYK3yQSqkIKYAw&ved=0CCcQ6AEwAzgK#v=onepage&q=Bulg%C3%ABr&f=false|page=66|author=Oliver Jens Schmitt|title=Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa|year=2010|isbn=978-3631602959|publisher=Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften|language=de}}</ref><ref name=":0">{{Cito web|last=Nikaj|first=Dom Ndoc|date=1938|title=Imzot Abat Preng Dochi|url=http://www.bksh.al/gsdl/collect/revistaa/tmp/193801.html|titleurl-status=Imzot Abat Preng Dochi|date=1938live|website=bksh.al|publisher=Leka v. X nr. 4-5|lastpages=Nikaj73-76|firstlanguage=Dom Ndocsq|authorlink=Ndoc Nikaj|pages=73-76}}</ref>

Më 1871 u kthye në vendlindje, ku shërbeu si famullitar në [[Korthpulë]], Orosh si kapelan i Imzot [[Gaspër Krasniqi|Gaspër Krasniqit]]<ref name=":1">{{Cito web|last=Bardhi|first=P. Pashk|author-link=Pashk Bardhi|date=1942|title=Emzot Prend Doçi|url=http://bibliotekashkoder.com/digital/hylli_i_drites/vjeti_XVIII_1942_03-4/|titleurl-status=Emzot Prend Doçi|date=1942live|website=bibliotekashkoder.com|publisher=[[Hylli i Dritës]] vj. XVIII nr. 3-4|last=Bardhi|first=P. Pashk|pages=107-134|language=sq}}</ref> dhe sërish famullitar në [[Kalvare]]. Më 1877 përfshihet në një rrymë revolte, për të cilën<ref name=":0" /> shkoi shpesh në [[Çetina|Cetinjë]] për të siguruar si ndihma financiare ashtu dhe mosndërhyrje. Kryengritja u parandalua nga autoritetet osmane dhe ipeshkvi i Lezhës F. Malčinski e pezulloi nga veprimtaria fetare. Doçi u fsheh në [[Vuthaj]], pranë [[Gucia|Gucisë]]. Më vonë u arrestua, e dërguan në burgun e [[Selaniku|Selanikut]] dhe më pas në [[Stambolli|Stamboll]].<ref name=":1" /> Me ndërhyrjen e Patriarkut armen Stefan Azarian, me nofkën ''Pére Achile'' mori rrugën për në Romë me kusht që të mos kthehej në vendlindje.<ref name="Elsie">{{citation| author=Robert Elsie| pages=113–114| edition=2| volume=75| title=Historical Dictionary of Albania| series=Historical Dictionaries of Europe| year=2010| publisher = Scarecrow Press, Inc. | isbn=978-0-8108-6188-6|language=en}}</ref>

Sipas P. [[Pashk Bardhi|Pashk Bardhit]], kryengritja u bë për shkak të mospajtimit të parisë mirditore me dënimin me syrgjynosje që i ishte dhënë [[Preng BibëBib Doda|Preng BibëBib Dodës]] si zëvendëskryetar i Degës së Shkodrës për [[Lidhja e Prizrenit|Lidhjen e Prizrenit]].<ref name=":1" />

Më 1888, pas kërkesave të shumta dhe apelimit tek Patriarku i Kostandinopojës, më në fund Doçi mori lejen nga autoritetet osmane për t'u kthyer në vendlindje. Mbërriti më 6 nëntor 1888<ref>{{citation|url = https://books.google.com/books?id=RdHqAAAAMAAJ&q=Preng+Do%C3%A7i&dq=Preng+Do%C3%A7i&hl=en&sa=X&ei=6N2oVLLGH4mYyQSkioGQBw&ved=0CC8Q6AEwADgK| title=Kujtime të nji jetës së kalueme| author=Ndoc Nikaj| publisher=Plejad| year=2003|page=49| quote=Më 6 nentor 1888 abati Preng Doçi, pas 11 vjet mërgimi, arriti në Orosh të Mirditës. | isbn=9789992792452| oclc=61324941|language=sq}}</ref> dhe u bë abat i Mirditës<ref name="Skendi275276" /> janarit e vitit që pasoi, në krye të [[Abaci nullius|Abacisë nullius]] të Shën Llezhdrit në Orosh të Mirditës.<ref>{{citation | url=https://books.google.com/books?id=pgk7AQAAIAAJ&pg=RA2-PA46&dq=Primus+Docci&hl=en&sa=X&ei=ZdioVJiDGNGKyASh74KYAw&ved=0CCoQ6AEwAg#v=onepage&q=Primus%20Docci&f=false| page=45|location=Budapest| year=1907| journal=Foldrajzi Kozlemenyek| oclc=241308879| volume =XXXV (supplement 5-6)|publisher=Societe Hongroise de Geographie|title=Das Katholische Nordalbanien| author= Franz Baron Nopcsa|language=de}}</ref> Më 1890 dhe më pas në vitin 1894, shumë famulli iu bashkuan abacisë me në krye Doçin.<ref name=":1" /> Gjatë ekspeditës ndëshkimore të Turgut Pashës më 1910 ndonëse i mblodhën armët, me ndërhyrjen e abatit, Mirditës nuk iu prekën bajrakët siç po asgjësoheshin gjetiu.<ref>{{Cite book|last=Ulqini|first=Kahreman|title=Struktura e shoqërisë tradicionale shqiptare|last=Ulqini|first=Kahreman|authorlink=Kahreman Ulqini|publisher=Idromeno|year=2003|isbn=99927-841-5-6|location=Shkodër|pages=115|language=sq|authorlink=Kahreman Ulqini}}</ref>

Me zgjedhjet parlamentare pas shpalljes së kushtetutës osmane më 1908, Doçi i interesuar për të marrë koncensione për shfrytëzimin e pyjeve, ia dha votat e veta kandidatit të [[Komiteti "Bashkim e përparim"|Komitetit "Bashkim e Përparim"]] Riza bej Kopliku.<ref name="Clayer">{{cite book|author=Clayer|first=Nathalie|title=Në fillimet e nacionalizmit shqiptar: Lindja e një kombi me shumicë myslimane në Evropë|publisher=Botime "Përpjekja"|year=2012|isbn=9789994302536|edition=2|location=Tiranë|pages=616|language=sq|translator=Artan Puto|authorlink=Nathalie Clayer|origyear=2007}}</ref> Me ndodhitë e Kryengritjes së Shqipërisë së Mesme, shkoi me njësitë vullnetare mirditore për t'i dalë në krah [[Princ Vidi|Princ Vidit]].<ref name=":1" />

* {{cite book|url=https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=8QPWCgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR15&dq=The+Albanian+National+Awakening&ots=zGjQbVyql8&sig=xsmbL-yAAtc-ny3v0E4vN87JOBY&redir_esc=y#v=snippet&q=Dochi&f=false|title=The Albanian national awakening|last=Skëndi|first=Stavro|publisher=Princeton University Press|year=1967|isbn=9781400847761|location=Princeton|language=en}}